Ke Aloha Aina, Volume V, Number 28, 15 July 1899 — Page 5

Page PDF (878.05 KB)

This text was transcribed by:  Ashley Green
This work is dedicated to:  For Alex Rodriguez

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, IULAI 15, 1899.   5

ka Pele mai keia lua mai. He mea hou keia ke hoomaopopo ia iho o ka oili hou ana mai o ke ahi i ka La Pokiulai, ka mua iluna o Hawaii mahope o ko kakou hui ana aku nei me Amerika.

            I ka wa o keia ahi e a nei, na nui ko Hilo nei poe i pii aku no uka o Kaluaopele e makaikai ai i ke ahi a ka wahine oiai keia wa e ike ia aku nei. Ua hoike pu ia mai no hoi, aia he elua mau lokoahi a e hoouna ana i ke ahi mai ka honua ae nona ke kiekie o ka lele ana i hiki aku i ke tausani a oi kapuai ke kiekie, a ua like me hookahi haneri pukuniahi ka ikaika ina e ki ia i ka wa hookahi, a ua like me he poe kamalii e paani ana. Ua hiki no ke lohe ia ke pa-hu mai ka Halehookipa Kaluaopele aku, a o ke kulana o ke ahi ke nana aku malaila he ku i ka weliweli ke ike aku.

            Ina io o ka mana e manao ia la e kahe mai ana no Hilo nei, alaila, e ike wahi Pele liilii hou ana kakou ke ole e pio e. He wa maikai loa keia a na poe makaikai e loaa ai ka ike ana i na hana a ka Pele e hana mai la. Ina e mau ka e ana a ke-ahi, alaila, e piha kanaka mai ana kakou i keia mau pule aku mai na mokupuni aku nei o kakou.

            Aka nae, ina he ahi manawa wale no keia a pio iho, alaila, aole no e ike ana na poe o waho mai, koe wale no na poe i hiki a i kokoke aku i kahih o ke ahi e a mai la iluna o Mauna Loa. He mea kupaianaha no hoi ka puka ana o ke ahi i keia mahina. Ua olelo ae kekahi poe he hauoli ka keia no ka La Pokiulai o na Amerika. Ua pololei io paha keia mau houpuupu ana aia poe, aole paha.

            I ka po Poaha iho la ua kalae ka lewa a hoomaka hou mai la ke ahi a ua kupueu nei e lalama i o a ia nei o ke kuahiwi o Mauna Loa, e kai lalani ana me he pualikoa la e hele ana i ke kaua oiai hoi kekahi mau ahi o ke ano kukui e maaloalo hele ana i o a ia nei me he poe kanaka la e lawe ana i na olelo kauoha. He nani keia o ke ahi i ike ia, oiai ka ulaweo o ua wahine la e popohe mai na kohu opuu pua ia. E kahe ana ka Pele me he muliwai la iloko o na mana ekolu a ua koho wale ia o Kona paha kahi a ua eueu la e iho ai ke iho io oia, a o kekahi mau mana e like me ia i hoike ia ae la.

            Ua hoike mai no hoi kekahi o na ohua mai nei ma ke Kinau o ka po Poaha nei, ia lakou ma na awa o Maui ia po aku, ua ike mai ia na ohua i ka a o ke ahi, a ua kuhihewa lakou he ahi puhipuhi ko no kekahi mau mahiko o kakou nei. Aka, ia lakou i ku ae ai no Kawaihae i keia kakahiaka Poaha, ua hoike ia aku la ua puka ke ahi aia iluna o Mokuaweoweo, a ia wa i hoomaopopo iho ai lakou he Pele ka keia a lakou i ike mai ai mai Maui mai. Ia lakou i hoehoe ua ikekumaka mai la lakou i ka nani o ke ahi, a me ia nani lakou i kilohi ai a ku wale no i Hilo nei.

            I ke ao he uahi wale no ka mea ike ia aku e uhi paa ana iluna o ke kuahiwi a haalii hele aku la iluna o ka mamane. He oia mau no ke kukilakila o ke ahi i ka po nei me kona nani nui a eia e Hilo ua po i ka uehi a Pele. He hui na olelo e iho mai ana o Pele a pela aku, aka, o ka makou hoi e puana ae nei:

            E hoi e Pele i ke kuahiwi,

            I na ko lili ko inaina.

            Ia makou e puka aku nei i keia la he oia mau no ke ahi, a ke upu ia aku nei ina e mau keia ahi a hoea i keia pule ae, e piha poe makaikai mai ana kakou Heaha la ka puana a ka moe? E ke kiai, heaha ko ka po?

MOKUAHI NIPPON MARU.

            Ua loaa mai nei ka lono mai Kapalakiko mai, ua hoea aku la ka mokuahi Nippon Maru ilaila ma ka la 26 iho nei o Iune, he elua la mamua o kona hoea ana aku i Kapalakiko, na make houiho la he wahine Iapana, mamuli o kona loaa ana i kela mai iuku weliweli bubonic, na kanu ia ke kino make ma ka moana. Aia kona mau ohua ke hoomalu ia la ma ka mokupuni Angel, a pela pu hoi me kona mau limahana, no elua pule.

 

HE LETA MAI AMERIKA MAI.

            I KUU HOALOHA OIAIO ED. L. LIKE,

                        Aloha kaua a nui.

            No kekahi mau pule i hala hope ae nei, aole au i kakau leta aku ia oe, mamuli no nae ia o ku’u paa mau i ke hana, a me ka liilo nui hoi o ko’u manawa ma ka makaikai ana i kekahi mau kulanakauhale nui o Amerika Huipuia, nei, a makou i kipa aku ai.

            Mahope o ko makou kaahele ana ma kekahi mau kulanakauhale nui o Amerika nei, ua hiki aku la makou i Piladelapia, ma ke la 29 o Mei.

            He kulanakauhale nui a nani keia a’u i ike ai, a he nui hoi na mea kupanaha e hoopahaohaoia ai ka noonoo o ka malihini ma keia wahi, ua halawai makou me kekahi kanaka Hawaii, nona ka inoa o Kahale, he ekolu ona makahiki i noho ai malaila, a ua kamaaina maoli hoi oia i ka noho ana o keia kulanakauhale, a ma keia wahi, ua halawai iho la makou me P. C. Jones, kekahi makua o ka hoohui aina.

            Mahope o ko makou noho ana ma Piladelapia, no hookahi pule, ua haalele iho la makou ia laila no kekahi mau kaona e ae me ka hoomaha ana he hookahi wale no ia ma keia a me keia wahi a makou e kipa aku ai i ka la 11 o Iune, ua hoea loa aku la makou i Bosetona.

            He oi ae ka nui o keia kulanakauhale ia Piladelapia, a he nui no hoi na mea nana i hoopohihihi mai i ko’u noonoo ma keia wahi, ua kau au maluna o na kaa uwila, e holo ana malalo o ka honua no aneane elima mile ka loihi, a i ka wa e ku ai ke kaa a lele aku la ka malihini, e hoohikilele ia no oia i kona wa e pii ai iluna i ka ike ana iho eia oia iloko o kekahi kulanakauhale, he mau halekuai buke a me ka rumi ohi kikiki ko lalo.

            O kekahi mea lealea a’u i ike ai malaila, oia no ke kau ana maluna o na heeholua i hanaia he 200 kapuai mai ka honua ae, a maluna o laila i hookuu ia ai na holua elike me ke kao ke ano, a he umi ka nui o na kanaka maluna oha i ka manawa e hookuu ia ai, he hu ana o ka makani kau e ike, a haule ana oe iloko o kekahi kiowai.

            Ua kau au me kekahi o ko’u mau hoa, oia o Kiliona Nakea, maluna o kekahi holua, he ku i ka weliweli ke hoomaopopo iho, aka, he lealea nae, aole o makou uku i ke kau ana maluna o na holua, a o ka nui o na poe e kau mau ana maluna o keia mau holua i kela a me keia po, ala no ia ma kahi o ka 15,000. Aia pu ma keia wahi he kahua a’o i ke kau lio, a me ke kau ana maluna o ke kaa.

            Ma ka Poaha, ua laweia aku makou e hookuku au me na poe ilikini, i oi ae ka lehiaa ma ia hana, oia ka mea hoike aku, ua hoohaahaa ia aku e makou na ilikini, a ua lawe haaheo ae na keiki Hawaii i ka hanohano o ka la, aohe no he akamai o na ilikini i ka au, a ua nui ka hauoli o ko makou mau haku ia makou no ka loea ma keia hana.

            I keia-ulanakauhale, ua halawai makou me ke keiki a Dilinahama, a me kekahi poe kuonoono e ae o ka aina, a ua hoohala makou he manawa ma ka himeni ana i na mele Hawaii.

            Ua haalele aku makou ia Bosetona ma ka po Poaono, a no ekolu pule a makou e keakahele ai ma kekahi mau tsona like ole, e hiki loa aku ana makou i Kikako.

            He maikai makou a pau aka, he hookahi nae mea nana e hoehaeha nei i ko’u puuwai, oia hoi keia, ia makou ma kekahi kulanakauhale i kapaia o New Port, ma ka la 22 o Iune, ua pakele mai haalele ia na wahine Hawaii i holo pumai me makou e ka hui keaka, o ke kumu ua nui ka laua hana lapuwale e hoohaahaa nei i ka inoa o ka nui. Ua a’o aku makou ia laua, aka, wale nae he maliu ia mai:

            Ua lawa kaua me ke aloha a hui hou aku. E haawi i ke aloha i na keiki ohiu hua kepau. Na ka Mana Lani e kiai ia kakou a hiki i ka hui hou ana.

                        J. M. KULIA,

            Bridgepost, Iune 25, 1899.

 

MOKUKAUA IAPANA HIYEI.

            Ua hoea mai ia ma ke ahiahi Poakahi nei, ka moku ao kaua moana Iapana Hiyei, mai San Diego mai, ma ke alahele ae nei o Hilo. Ua hoea ae oia ma Hilo ma ke kakahiaka Poaono nei, a ma ka auina La Pule i haalele au ai oia ia laila. E noho ana oia maanei a hui hoi loa aku no Yokosuka, ke kahua holulu o na aumokukaua o ke aupuni o Iapana. E lawe ana oia he 20 mau pu, a oia hoi kekahi i komo pu iloko o na hoouka kaua hahana ana ma ke kaua moana o Yalu me na mokukaua o Kina. O na aliimoku o ka Hiyei he mau Iapana wale no, a pela pu no hoi me na luina. E lawe ana oia he 20 aliimoku kiekie, 59 alii pikimana a me 400 luina.

            He kui hoemi loa ka ka halekuai o Egan ma, i keia pule o na kakini a me na lole aahu.

            Eia ke kuai hoemi ia nei na kakini, kawele a me na waiwai e ka halekuai Pacific Import.

            Ma ke ahiahi La Pule nei i haalele mai ai ka moku lawekoa Valencia ma kona alahele no Manila.

 

PACIFIC IMPORT COMPANY.

PROGRESS BLOCK. ALANUI PAPU.

 

KUAI KUIKAWA NUI O NA KAKINI MA KA POAKAHI,

POALUA A ME POAKOLU.

500 Kakini a na Kakini Eleele o na Lede Hermsdorf, helu 8 a hiki 10, o ko lakou kumukuai mamua he 25 keneta, e kuai ia ana he 16, o ka paa, 6 paa i ke $100

100 Kakini o na Kakini Eleele paa loa nona ka waiwaiio he 50 keneta, e kuai ia aku ana no ke 35 keneta o ka paa.

Kuai Kuikawa o na Kawele

E kuai ia ana na Tawele o na ano like ole ma ke kumukuai make pono loa.

100 Apa Lawo Lalaau mamua 15 keneta e kuai ia ana mai ka hora 8 a.m. a hiki i ka hora 10 a.m. ma ka 4 keneta o ka ia.

HE HELUNA NUI O NA WAIWAI KANIKAU E KUAI IA ANA ME KA EMI LOA.

            Pacific Import Co.