Ke Aloha Aina, Volume V, Number 32, 12 August 1899 — Page 8

Page PDF (779.94 KB)

This text was transcribed by:  Helene Lileikis
This work is dedicated to:  Charles Lileikis

KE ALOHA AINA

 

 

 

 

 

 

 

KE ALOHA AINA, POAONO,  AUGATE 12, 1899

 

 

 

 

1899 page (New Page)

 

-------------------------------------------------------

_____________________________________

 

HE MOOLELO WALOHIA

 

_______:NO KA:-------------

 

UI SOPAEA.

 

ILOKO O KA HANOHANO

 

-----:A   ME:-----

 

 

TOME BAKALA

 

Ka Ilihune.

 

_______________

Hoohenoia no (KE ALOHA AINA.)

la makou i ka manao o ko lakoou

moi, mamuli o ko lakou hoopalaleha

i ulu ai a mahuahua na hana ino

iloko o ka aina, aole hoi lakou i imi

i na mea e hoopau loa ia ai ia mau

hana mailoko aku o ke kulanakauhale

o Ladana a me na wahi e ne

iloko o ke aupuni o ko lakou haku opio.

 

A no lakou noho hamau loa

ana, nolaila, ua ku hou ae la ka moi

iluna a pane mai la me keia mau

huaolelo e hooni ai i ko lakou mau

puuwai pakahi i ka i ana aku penei:

 

Mai keia la aku,e hoi aku oukou

maloko o ko oukou mau keena oihana

pakahi.  me ko oukou komo

pu hoi ma na hana e malama ia  ai

ka maluha o ko kakou aina, i ole

ai hoi e hoomahuahua mau ia na

hana hoohaunaele wale, na hana

hao wale, ka pepehikaunaka a me ka aihue.

 

A ke lana pu nei hoi ko'u manao

o @o oukou komo pu ana me a'u

iloko o keia manao a'u e hoike

aku nei imua  o oukou, ola ko'u mau

Luna Aupuni, a he poe hoaloha oiaio

hoi lakou a pau no ka'a mae

hana pili aupuni, i mea e pono ai

ko'u lahuikanaka, a e mau ai hoi

ka maluhia.

 

Nolaila, ke hookuu aku nei au ia

oukou e hoi no ka malamaana i ka

oukou mau hana ponoi, a ina he

manao kekahi oukou no ka waiho

a hoihoi ana mai i kona kulana e

paa nei, ua makaukau loa e lawe

mai i keia wa ano me ka hakalia ole.

 

Na keia mau huaolelo hope a ka

moi i hoopau loa ae i ko lakou mau

manao kuke, a o ka meaa, e hoao aku 

ana e pakike hou ako, he nele mai

no kona hope.

 

A pela iho ia la i hoopau ia ai keia

shakuka a @a moi iloko o na manao

makai ole o kekahi poe e hoi la, a     

o kekkahi poe no hoi, ua hoapono

lakou i ua olelo a ke ahi opio, noko

lakou hoopalaleha ke kumu i

nui ai ua hana ino.

 

I ka hala ana aku o na hoa o ka

Aha Kuhina, ua komo koke aku la

oia e hui, a e kuka me kona  hoaloha,

ha, e@ai hoi laua e nanea ana maloko

o ko laua rumi e noonoo ana

no keia makaua h@wahiwa a ka mei

maluna o laua, a ia wa hoi lakou     

i nui ne ai iloko o na nana@@@ hau oh.

 

I keia wa no hoi kahi Tome i

pane ku ai imua o ka mei me keiamau hoa

 mau huaolelo o ka hoolauna ana

ma ke ano e haawi aku ana i kona

mahalo i ko ka moi hookkau ana mai    

i kekahi hana nui a koikoi o kona

aupuni maluna ona.

 

E ke alii, ka moi, ua loaa i kau

kauw haahaa nei ka lokomaikai ia

imua o kou maka, mamuli o

kou hoolilo ana mai @a'u @ alihikaua

nui no kou aupuni, ka mea hoi @

lawa ole ka makkaukau no ka lawelawe

ana aku ma ia hana nui a kou

puuwai alii i haaw@ mai ai na'u e

hene, a'u hoi e manao nei, aole pahai

kupono ia hana na kau kanwa nei.

 

A ke nonoi aku nei hoi au i @on

oluolu, e huli hou oe @ kanaka kupono

ma ia kulana, a i hiki hoi ke

hilinai piha ia mai e na kanaka pono@

o kou aupuni mamua hoi o ko'u

komo ana aku e hana me ka hilinai

ole mai o na aliikoa a me na mahele

koa  o kaua aupuni malalo o

ka'u alakai ana, oiai, au he mea

malihina lea imua o ko lakou mau

maka, a i ike ole hoi i ke ano o ka'u hana.

 

Nolaila, he wa kupono lea keia

no'u iho, e hoikeike mua aku ai i

ko'u kupono ole ma keia hana au i

wa, a ma keia mua aku hoi.

 

He mau olelo keia na ka moi i

apono ole ai, a oia no kona wa i

pane mai ai ma ke ano o ka manao

o kona hoaloha opio, aole ona makemake

e noho e hana malalo o

kona malu, oiai, he hana okoa no

kana i makemake ai.

 

Aole au e ae aku i na hoololiloli

wale a@a, o ka mea a ki'u alelo i

hoopuka ai he mea oiaio ia, a e

hooko aku oi i mea no kaua e wa@a

ole ai, ma ke ano e kapa ia mai ai

a @o kaua mau enem@, he mau hana

kamal@@ wale no ka'u, a pela hoi me

oe, a e lilo like auanei kaua i mea

hoohenehene ia.

 

E lawe i ka mana i haaw@@a iloko

o kau lima, a e hoohana aku maluna

o na me@ a pau i komo malalo o ka

@@@@ o kau oihana, i hiki ole ai i

hiki ole ai i kekahi poe okoa ke

nema mai no kou hawawa a kupono

ole ma ka hana i haawiia akuai nau

e hana.

 

Nolaile, e komo koke aku ma kou

keena hana, a e hooko aku i na mea

a pau e pono ai @ kau oihana, a e

hahai ia ho@ na pomaikai @e nui

maluna ou i na wa a pau.

 

Mahope iho o na kukai olelo loihi

ana o ka moi me kona alil @@@kaua

nui, akahi no a hoopau ia ae na

manao kanallua iloko e ka kaua opio.

 

A o kekahi kumu nui hoi nana i

kono @@ai e apono aku i keia mau

manao ka ua o ka mei, o@a no kena

i ke a hoomaopopo ana ma ke ano o

ua @@@@ a na @@@ o ka Aha Kuhina

@@ mei, i kona wa e hoolohe an@ i

ka @@kou mau olelo, ana i hoomao-

popo @@ aia  @e mau o ka lili iloko o

kela p@e kahi i hoopue ai.

 

A no keia mana i elu ae iloko o

kona noupo, ua pane koke aku la

oia imua o kona haku opio me keia

mau huaolelo ano nui:

 

Ke ike a ke hoomaopono e nei au

i na ouli hakumakuma o na manalili

iloko o ka poai o na Luna Aupuni

kiekie o kou apuni ka poe

hoi i manao, o lakou no na poe

hoi @ manao, o lakou no na poe kupono

no na hanaupuni.

 

Na keia mea hookahi wale no i

kaohi mai i ko'u manao haalele i

ka hana, e kali aku hoi ma ka maalie

aole @o e nele ka hoea mai oia

mau kohokoho ana.

 

Mahope iho o ka pau ana o ka

laua kuka ana, ua kau ae la lakou

maluna  o na lio a holo polo@ei aku

la no ka laua mau keena oihana pakahi,

 malalo na pailaka ana a ko

laua haku ahi.

 

Aohe no paha a kakou kamailio

ana @ koe no ka na opio piha eleu

ma ka laua hana, no ka mea, he

mau oiwi ko laua i piha me ke oolea.

 

He hookahi pule mahope iho o

kona opio lilo ana @ mau hoa no ko

ka moi mau luna @upuni, ua hoala

 @@i waho ae la kekahi haon@ele nui ma na

@hi waho o ke kulanakauhale o

Ladana, ma ke puhi wale, ia ana o

na hale i ke ahi, ka papahi wale ia

o na holoholona, a me n@ hana @no

e ae he lehuleha wale.

 

O na hoailona mua keia o na hana

@no a ka moi i koho mua ai, @

mea hoi e hookaakaa aku ai i na

maka o ka moi, i ke kupono ole o

na luna aupuni opiopio ana i hoo-

paakiki ai mamuli o kona n@anao iho.

 

Aka, aole nae oia mau lono hoolele

hauli, he mea @a e hoano e @a

ae ai ka noonoo o ke alii, oiai ola

mao lono a pau i hoea mai imua

ona, ua like ia me ka ole ia@@,

 

Ala pu mai la na manao hoowa-

hawaha kuhihewa iloko o na pualiku@.

 malalo o ka paipai ana a ko

kakoa alih@aua mua.

 

A huli aku la ka hapanui malalo

o ke alakai ana a ke kanaka a lakou

i iko pono ai, he loea oia no

ka makakila, a he @@apaiole hoi no

ka laau ihe, i kaena @a hoi  maluna

o na kahua kaua lehulehu ana i komo

kino maoli ai e hakaka, i ka wa

e ulu mai i o kekahi mau uluaoa

haunaele a kaua maoii paha me na enemi.

 

Ua kokua nui @ keia hana e na

hoa oloko o ko ka moi Aha Kuhina.

me ko lakou hunakele loa ana i kela

mau hana pukalua mai ke alo

aku o ko lakou haku, i wahi e na

ai ka lili maka eleele iloko o ko lakou

mau puuwai, mamuli o ka manao

nao a@a, pela paha e hoololi ia ae

ai ko ke alii manao, @ hoopau aku

i na kanaka @@@@ @@@ @ @@@k ekie ae

@@ ma ua kulana poe o kona nina.

 

Aka. he mau manao

l@@ nae ia i ulu ae i ko lakou mau

p@@ elike me kaua @ hoike aku a@

aehe ka @@@@ika a me ka lanakila..

@@alalo o ka lakou wau hooponopono.

 

Aole loa oia i kahea hou aku i

Ahakuka no ka noonoo ana i keia

mau ooloku haunaele, a ua hiki no

hoi iaia ke koho p@lolei, o kona

mau enemi, oia no na hoa oloko o

kona Ana Kihina..

 

Noho ham@u iho la oia me kona

makemake ole e hoikeike aku iaia

iho imua o no maka o keia poe, aka,

@na kahi nae o kona noho hamau

ana, aia na elele he lehulehn wale e

hoouna mau a mai anai kel a me

keia hapalua hora.

 

Aka, o ka pane wale no i loaa aku

mai iaia aku, e kali, a mai paupauaho,

a e loaa no ka lanakila a me

ka pomaikai pu.

 

O keia mau huaolelo @@o nui a

ka moi @ pane aku ai i na elele a

kona Aha Kuhina i hoouna mai ai,

nana i kono aku i ka manao maikai

o kekahi poe Kuhina, e hoopau @

ko lakou kokua ana i keia hana ino

aka nae, ka hapanui o lakou, ua

hoomau aku la no i keia hana @@@

ka hoololi ole ae, @ kumu hoi e ike

ole ia ai ka lakou mau hana ino.

 

Oiai nae keia mau pioo haunaele

e hanaia nei, ola no hoi ka wa a

ka kaua wahi Tome i haalele iho

ai i na uluwehi oloko o ka halealii,

a ukah ana hoi ka moi ilko o kekahi

aahu o ke kanaka hahai holoholona,

a aia hoi maloko o ko laua

mau poli ka laua mau pahikaua, i

makaukau no ka Loohana aku i ka

oi o ka maka o ka I ua pahikaua, i

ka wa e kue ia mai ai.

 

Me ka malie loa laua i hele holoholo

ai, ua halalo ia ho@e laua na

wahi a pau, a hiki i ko laua kaalo

ana ae malalo o kekahi hale nui e

ku ana iwaenakonu o ke kulana-

kauhale, kahi hoi nana i kakohi mai

i ko laua @au kapuai wawae i ka

nee ana aku imua.

 

Huli like ae la ko laua mau nanaina

naina maluna o keia hale, a komo

like mai la na manao hoohooi iloko

o laua pakahi, aia pah@ iloko o na

paia o keia hale na hana ino kahi i

malama ia a@. elike me ke ano o kona

kulana hoomakae e heike mai

ana, he puu hoomaha oia no 22 ino a pau.

 

Mahope iho o ko laua hoolono

malie ana @e ke akahele, ua Iohe

koke aku la laua i kekahi mau ha@@

wawa leo e puka mai ana mailoko

mai o ua hale la, mamuli o ka ulu

ana mai o kekahi hoopaapaa @@@@@

ma waena o kekahi mau hoa oloko o

ua haie @a.

 

A lohe pu aku la no ho@@ laua i

ka @@@ e hoinoino aua i ka moi a

me kona mau hoaloha @iua, ka @e@

hoi nana i hoeni ae iloko o ka puuwai

o ke kauk@ opio, ka mea hoi

ana i hooholo ai, e hana koke oia i

keia wa ano.

_______________________

Iloko ae nei o Sep@tema@  @

puli hei wai ai o Keou@ Eua @e

ka ohana mai Kapalakiko mai.

 

 

_______________________________________

_______________________________________

AE O WADE I KONA HEWA

PEPEHI KANAKA

 

______________

Imua o ka Aha Ka@puni ma ka

Poakahi nei, i ae aku ai o Wade, i

kona hewa pepehi kanaka, ka paele

hoi i kipu ai i kona hoaloha Gellespie

maluna o ka mokuahi Auseteralia,

a i make hoi mai na palapu

i loohia iaia mai ka waha mai o ka

pupanapana, ma ka ia 16 o Mei

Ua ai maoli aku oia ua hewa  oia,

me ke noi aku hoi o kona kokua,

loio A.L.C.Atkinson, e hoopai ia

oia ma ke degere elua o ka pepehi

kanake, a e hoopaahaoia hoi oia

aole e em mala@o iho o 20 makahiki.

Ua ku mai o Loio Kuhina Kupa

a hoapono maila i keia noi ma

ka aoac o ke aupuni, ua noi mai

oia ma ka Poakolu e hookau ia ai

ka hoopai o ka lawehala e Lunaka

nawai Stanley.

 

 

______________________________________

______________________________________

UA LOAA MAI, HE HELUNA

....O NA

 

Pena a me na Aila Pena,

Na Hulu Pena

Na Kapuahi Aila,

Na Kapuahi Fisher

(ua hoemiia ke kumukuai)

Na Palau na ano apau,

Na Lako Maahiai,

E@, Oo, Kopala, Kipikua,

Na Ipuhao, Ipu Ti,

Na Lako Aniani,

 

E loaa mai ana he mau waiwai

hou maluna o ka mokuahi Auseteralia.

Nolaila, e kipa mai, a @

wae no oukou iho, he emi loa ka

makou man kumukuai

 

Hawaiian Hardware Co., Ld

HUI LAKO HAO HAWAII, I

KAUPALENIA@

Alanni Papu, ma o ka Banako o

Spreckels.

__________________________________

 

BAIKIKALA HOU "BEEBE"

------NO KE-----

$30.00.

Kaa Kane a me Wahine

------MA KA------

 

Honollu Cyclery o

BAILEY.

Helu 231 Alanui moi

-----------

Na Milwaukee Puncture Proof

Tires, aole e hiki i na kui  @iawe ka

komo iloko o iakou.

Hoom@@mae ana i na Kaa Baikikala

poino a pau.

 

He heluna nui o na lako hoo@@@

mea maloko ona i loaa ole ma na

Pa@moku Hawaii.

 

-----------------------------------

W.C.AKANA

Kelauki

___________

He Loea Maheleolelo mawena

o ka Lahui Hawaii a me na keiki

o@a Aina @@@.  He makaukau

oia ma ke@@@@@@@@i na Palapala

Hoolima@@@@, na Palapala Kuai

a me na hana a pau e pile ana i

na Waiwai Paa a me ua Waiwai

Lewa.  He waipaha ma ke Kuka

ana.

 

Keena Hana.  M@ Ka@a-

@@@, kihi o na Alauui Moi a me

Alakoa