Ke Aloha Aina, Volume V, Number 34, 26 August 1899 — Page 3

Page PDF (805.44 KB)

This text was transcribed by:  L. A. Marchildon
This work is dedicated to:  Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !!

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA POAONO, AUGATE 26, 1899.                       3

 

NA HANA WELIWELI A KA MAKANI INO

 

HE MAU HANERI I MAKE, A HE MAU TAUSANI I NELE I NA HOME.

 

Ka Poino Nui i Ike ia ma Porto Rico.

 

            Ponce, Aug. 11.  He elua haneri kino make a oi aku o ka ino nui o ka Poalua nei i loaa a ua manaoia e hiki aku ana ka huina o na poe make i ka 300 a oi aku paha.  O ka makani i@ o ikaika loa ua iho mai ma ka akau hikina o ke kulanakauhale, ma ka hora 9 o ke kakahiaka Poalua a no elua hora kona pa ana o na hale a pau, ua hoopoino ia, a he mau haneri i hoohioloia.  He 15 mau moku e ku ana i ili iuka o ka aina.

            Wasinetona, Aug. 11.  Ua loaa mai nei he hoike i ke keena kaua mai kekahi aliikoa ma San Juan, Porto Rico, e hoike mai ana o ka huina o na poe make ua hiki aku ia i ka 500.

            Ua loaa mai he palapala mai ia Kenerala Davis, e noi mai ana no ka hoopuka ia ana aku i mau lako ai na ka poe i hoopilikia ia, a penei na mea ano nui ana i hoike mai ai.

            O na hoike hope e pili ana i ka makani, ua oi loa aku kaikaika maloko a me ka aoao hema o ka mokupuni.  O ka nui o na poe i hooneleia ma na pono a pau aole ia i hoike ia mai, aka, he manao io nae ko'u aole ia e emi malalo iho o 100,000.  He nui na kanaka i make mamuli o ka hiolo ana o na paia hale.  He hookahi koa i kukonukonu loa na palapu i loaa iaia.  He lehulehu wale na taona i hooneoneo ia.  Ua hoohanee ia na hale koa a pau maloko okekahi mau taona elua, a aia ua pualikoa ke hoomoana la maloko o na hale lole.  He hapa o na kanaka e noho la ma Porto Rico e ola la maluna o na hua ai a me na mea ulu.

 

E APONO IA AKU ANA.

 

            Ma ka halawai ana a ka Aha Hooko o ke aupuni ma ke kakahiaka Poakolu nei, ua hooholo ae lakou no ke noi ana aku i ke Kuhina Kalaiaina e apono aku i ka hoolala ana a me kahi e moe ai o ke alahao o ka Hui Kaa Uwila Honolulu Rapid Transit Land Co., elike me ia i waiho ia aku ai ma ka la 19 o Augate.  O kahi e hoomoe ia ai ma ke alanui Moi, mai ke alanui Liliha aku no ia a hiki i ke alanui Vitoria.

 

            E nana ae no e na makamaka i ka makou mau hoolaha e puka aku nei.

 

NA LONO KAUA HOPE LOA

 

HALAWAI HOU NA AMERIKA ME NA PILIPINE.

 

Na Pu Dainamita no Manila.

 

            Manila, Aug. 17. hora 8 a. m.  Ua haalele aku ka regimana 12 ia Calulut i ka wa i oili mai ai ka la o keia la me ka nee ana aku no ke alahao.  Ua lawe ae ka bataliona o Kapena Evans i ka akau o ke alahao, a o ko Kapena Woods no ka hema.  He elua puali hoi i koe iho me ka puali pukaa ma ke alahao.  Ua loaa aku na kipi maloko o kekahi auwaha mamua o ke taona, o keia mau auwaha ua eli ia he mau la pokole mamua o ka lawe ia ana ae o Calulut.

            Ma kahi mamao o 1,500 i-a ua ki mai la na Pilipine.  O ko lakou nui ma ka Konela Smith koho ana, ma kahi no ia o 1.500, aka, ua olelo mai nae na poe malaila, ua mahuahua aku i ko keia heluna.  Ua haawi mai na enemi i na ki ikaika i ka laina holookoa o na Amerika.  He nui ka lakou mau ki ana i kiekie loa, aka, ua hoakoakoa ae nae lakou i ka lakou ki ikaika ana maluna o ka puali pukaa.

            Ua hoomau aku o Konela Smith i ka nee ana imua me ka puahi nui.  Ua hoao mai na kipi e lele kaua maluna o Kapena Evans, a nolaila, ua hoouna ia aku he elua mau puali no ka akau a kipaku aku la ia lakou i hope.

            No ka hiki ole i na Pilipine ke ku mai i na ki hoomauia ana, ua haalele iho la lakou i na auwaha me ka emi hope ana aku no ka akau o ke taona.  Ua hoomaopopoia o ka loaa ana mai no ia o ka lakou poka ia kakahiaka.  I na i lele kaua mua ia, aole e nui ka lakou jue ana mai.  He nui na ehaeha i loaa i na Amerika mai ka wela mai o ka la.

            He mea kakau no ka Manila Times e ukali ana ia Konela Smith kai ku ma ke poo.  He aliikoa Amerika ua loaa lihi oia i ka poka ma ka helehelena.

            Wasinetona, Aug. 16.  Ua olelo ia ae ma ke Keena Kaua i keia la, ua loaa aku la he moku ma Nu Ioka no ka lawe ana i Pilipine i na pu dainamita Sims Dudley i hana ia no na pualikoa o Kenerala Oits a me na poka e hoohana ai ia lakou.  Ua lilo i hana nui no ke Keena ka hoolala ana no ka lawe ana aku i keia mau pu a me na dainamita.  Ua manao la he hana kupono ole ka hoouna ana aku la lakou maluna o na moku koa me ka hoole pu o na moku lawe ukana i ka lawe ana aku ia lakou mai Kapalakiko aku.  Aole i hoikeia ae ka hui a me ka moku nana e lawe aku ana.

 

Nuhou Kuwaho.

 

HOOUNA IA NA PUALIKOA BERITANIA.

            Pietermaritzburg, Aug. 15.  Ua hoounaia aku la na pualikoa Beritania no ka lawe ana ae i ka Laing's New Pass, kahi hoi a na Boers i ku ai ma kela kaua hope aku nei.

HE ALIHIKAUA HOU NO NA BERITANIA

            Ladana, Aug. 15.  O Mekia Kenerala Sir William Francis Butler, i hoike ia mai maloko o kekahi lono kuikawa mai Cape Town i ka Associated Press, e hoopau ia aku ana kona noho ana ma ke ano he Alihikaua nui no na pualikoa Beritania maloko o Aferika Hema, he hopena hoi no kona mau manao kokua i na Boers, ua kauoha ia aku la oia no ka hoi mai, a o Sir Frederick Walker kai koho ia aku la no ke pani ana ma kona wahi.

            O Kenerala Walker, i pani ia aku la ma kahi o Kenerala Butler ma ke ano alihikaua nui no na pualikoa Beritania ma Aferika Hema, ua olelo ia ae, oia kekahi o na Kenerala makaukau loa maloko o ka oihana kaua.

NA MOA NO HAWAII NEI.

            Trenton, Aug. 11.  He elua haneri tausani moa ola e hoouna ia aku ana mai keia aina aku no na paemoku Hawaii elike me ka hikiwawe e juai ia mai ai lakou.  O ka piha kaa mua me 500 moa ua hoouna ia aku la, a e ukali hou aku ana kekahi.  He pii ke kumukuai o ka moa ma Hawaii.

HOAUHEE IA NA YAQUI.

            Guaymas, Mekiko, Aug. 15.  O ka hoouka kaua i malama ia ma ka muliwai ma ka Poalima, na hoauhee aku ia i na Ilikini me ka hoopuehu liilii ana.  Ua hoakoakoa ae na poe hoohaunaele Yaqui ma Vicam, ma ka aoao hema o ke kae muliwai.  Ua hoo maka o Kenerala Torres e hakaka ma ka Poaha, a mahope o kekahi hoouka kaua hahana ua emi hope aku na Ilikini me ka haalele iho he kanakolu poe make maluna o ke kahua hakaka.  O ka poino o na Mekiko he umi i make a me iwakalua-kumamalua i hoeha ia.  Ua hoi aku o Kenerala Torres ia po no Orrin, a ma ka hora 4:30 o ia kakahiaka @e ua nee aku la oia no Vicam.  Ua loaa aku na Ilikini i na koa a make iho he eha.  He elima o ka Bataliona Umikumamalua a me hookahi o ka National Guard i hooha ia.  Ua uhai aku o Kenerala Torres, a loaa hou aku la he puali Ilikini e pee ana mahope o kekahi kuauna alawai ma ka huina o na alanui.  Ua malama ia he hakaka malaila no hapalua hora, a auhee aku la na Yaqui mai ko lakou kulana aku me ka poino aka h@ eono o'a i make.  Hookahi kakiana Mekiko a me ekolu koa i hoeha ia.  Eia na Yaqui na hookau liilii ia, a me he mea la, aole lakou e hiki ke hoakoakoa hou ia.

 

HOU PAHI MA KAHALUU@

 

            Ua malama ia ae he hou pahi weliweli ma Kahaluu i ka hora 8 o ke ahiahi Poakolu nei e kekahi Iapana nona ka inoa o Maidawa, ua ulu ae he hoopaapaa mawaena ona a me kekahi Iapana malama hale hoolimalima na ia wahi, a iloko no oia manawa pokole ua lele mai la o Maidawa a hou iho la i kona hoa paio ma ke poo no ekolu manawa a na ia mea i hoonawaliwali i ka Iapana i hoehaia, aka, aole nae i hoopau ae ka lima koko i kona manao puuwai eleele me ka pahu hou ana aku i kana pahi ma ka a i a kapoo aku la a aneane e hiki i ke kuuu.  O keia ka palapu kukonukonu i loaa iaia.

            Ua laweia mai ka mea i hoeha ia no ka halemai Moiwahine, @a o ka lima koko no ka halewai.  O Teloa ka inoa o ka Iapana i hoeha.

 

UA HALA AKU LA NO EUROPA.

 

            Ua hala aku la o L. B. Kerr no Europa no ka ohi hou ana i mau waiwai hou no kona halekuai, a no kona makemake ana e haawi i wahi kaawale no na waiwai hou e hiki mai ai.  Nolaila, ua kauoha iho oia i kona luna nui e kuai ia aku ho na waiwai a pau ma ke kumukuai haahaa loa.  Eia ka manawa e loaa ai ia oukou na waiwai nani ma ke kumukuai makepono loa.  E naue ae i pau kuhihewa.

 

            NA LA HEIHEI WAAPA NUI.

 

            Eia na hui waapa o ke kulanakauhale nei, ke hoomakaukau mai nei no ka hoea mai o ka la heihei waapa nui e malama ia ana malalo o Ewa, ke hiki i ka Poaono, Sepatemaba 9, no ke aumeume ana i ka inoa moho o keia makahiki.

            E haalele iho ana na keiki o ka hui Matala me ko lakou waapaa i keia mau la iho, a mahope aku hoi ona ka Healani.  Mahope o ka malama ia ana o keia heihei waapa malalo olaila, e malama ia ana he mau heihei waapa maloko o ke awa ae nei, he hookahi hoi pule mahope aku a e aneane like ana no ka nui o na heihei me ko ka makahiki i hala aku la.

 

            Ua loaa mai nei he lono ua hopu ia o Nook Yee ma ke ano hoohuoi ia nana i opwa ia Lee See, ka pake i loaa aku ai na make maloko o kaua mala kulina, ma Kamaole, Kula, Maui.

 

Nuhou Kuloko.

 

            Ei ae no ke Kinau ke mili lima hou ia mai nei iloko o ka lima o na keiki kamana.

            O ka Hongkong Maru kai hoea mai la ma ka auina la Poalua nei mai Kapalikiko mai.

            E hoopuka ia aku ana ka buke moolelo "Ka Lei Momi" ma ka Poaono o keia pule aku.

            He hakaka mawaena o kekahi mau koa kai ikeia ma ke alanui Nunanu i ke awakea Poalua nei.

            Ua huli hoi aku la no Iapana ka mokuahi Toyo Maru me 150 limahana Iapana i pau ko lakou mau manawa hana.

            O keia ka huakai elima a ke Senatoa no Manila, e haalele koke iho ana oia ianei i kona wa e piha ai me ka nanahu.

            Eia ke hoomaamaa mau mai nei na hui heihei waapa no ka la heihei nui o na waapa e malama ia ana ma keia mahina ae.

            He pupule kai hopu ia ae makai ae nei o Kewalo ma ka La Pule nei, i mahuka mai ka halema'i pupule mai o Kalaepohaku.

            I ka pule elua o Sepatemaba ae nei, e malamala ai k@ heihei moho no keia makahiki mawaena o na hui waapa Leilani, Healani a me@atala.

            Ma ka wanaao La Pule nei, ua hopuia iho la kekahi poe walaau po mauka ae nei o Kapalama, a mawaena oia poe he mau kalaiwa kaa pio.

            E noonoo ia ana ka ae ana aku i ka Hui Kinipopo o Hilo no ka holo ana mai i Honolulu nei e hookuku kinipopo ai me ko onei mau keiki i lae ula ma ia hana.

            Ma ka helu kanaka hope loa mai nei a ke aupuni maloko o Inia, e hoike ana ia ke 6,016,759 kaikamahine mawaena o 5 a me 9 makahiki i mare, a he 170,000 oia heluna i lilo he mau wahine kane make i keia wa.  Opiopio no ka hoi ka mare ana malaila.

            He lono kai loaa mai nei no ka halawai ana o Mr. H. J. Craft ke kane a Helen Wilder me kekahi ulia poino ma o ke kani hewa ana o kana pu a kapoo aku la ka poka ma kona umauma, i kona wa hoi e uhai holoholona ana ma Black Hills, aia ka la 11 iho nei o Augate, ua mana@a e palekana ana no oia.

 

NA ALIIKOA O KE ALOALII O KE KA.

 

            O ka nui o na aliikoa o ke aloalii o ke Za he 98 o na kulana like ole, he 83 o lakou no loko o ka oihana kaua aina a he 15 hoi no ka oihana kaua moana.  He 19 o keia huina no loko o ka ohana alii.