Ke Aloha Aina, Volume V, Number 35, 2 September 1899 — Page 1

Page PDF (790.19 KB)

This text was transcribed by:  Zendy Solero
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

Buke V.           Honolulu, Poaono, Sepatemaba 2, 1899         Helu 35

 

Ka Nupepa Ke Aloha Aina

            E hoopuka mau ia akau ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina

            Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule. No ke kope hookahi he 5 keneta.

            E loaa no ka pepa maike Keena aku o Ke Aloha Aina, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

            E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa,l me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa

            E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Oleleo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

            Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kena inoa ponoi.

            Ka Nupepa Puka Pule.

 

Ke Aloha Aina

Hookahi makahiki       $2.00

Eono mahina   $1.00

Ekolu mahina  .50

Hookahi mahina         .20

Emma A. Nawahi.

Puukuo

 

Ke Aloha Aina

Lunahooponopono a Hope Puuku

S.P. Kanoa

Hope Lunahooponopono

            O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona pololei mai o ka Puuku ma Honolulu.

 

He Paa Mare Aoo.

            Ua mare ia mai nei he paa mare aoo loa ma Summerland ma ka la 6 iho nei o kei mahina, oia o Rev. David Davis a me Lucy E.C. Bennett. O ka nui o na makahiki o ke kane aia no ia ma kahi o ke 91, a ua oili aku mai kona puhaka he eha mau hananua. O kana wahine hoi aia kona mau makahiki ma kahi o 86, a ua puka mai mailoko ona he ekolu mau hanauna, a o ka eha hoi keia o kana mau kane i hipuuia ai ma ka berita laahia o ka mare. E laua ke noho nei malalo o ka malama ana o ka uku hoomau o kekahi o na keiki a Davis i make maloko o ke kaua huliamahi a me kekahi wahi lona ouku e ae mawaho, ua lawa loa ia no ua paa mare kanikoo nei. Eleu no ka hoi keia mau hapauea.

 

He Oia Mau Ke Kaua

Eluna Lutanela Amerika I Poino.

 

Ke Pii mau la ko na Kipi Ikaika Kaua.

            Manila, Aug 20. He hoekahi Lutanela o ka regimana 12 i make a me hookahi i kukonukonu loa ia ka wa e hakilo ana i ke kulana ma ka aku o Angels ma ke ahiahi ne. Ua halawai aku na Amerika me na Pilipine a kipaku aku la ia lakou mai ko lakou kulana aku.

            O Lutanela Cole o ka regimana 6 me kona mau kanaka he 86, ua halawai aku lakou me 100 kipi maloko o na auwaha ma na mauna o ka mokupuni Negros, a mahope o hookahi hora o ke kaua hahana anaua auhee aku la lakou, he ekolu mau Amerika i hoeha ia. He 19 mau kino make o na kipi i loaa aku maloko o ka awaha me eono pu raifela a me kekahi mau lako kaua. Okaiia e na kipi ka uwea telegarapa ma ke kaikuono o Laguna, e moe la no Calamba, ma ka aoao hema o ka lokowai, aka, ua hoo ponopono hou ia no nae keia poino.

            Manila, Aug 19. O na kipi Pilipine, na pii mau ae ko lakou nui no ka hakaka mamua o ka mea i upuia mahope hoi o ko lakou ike ana i na hakaka ma San Fernando. Mahope o ko lakou haawi pio ana ia San Fernando, ua eli iho la lakou he mau auwaha ma Angeles, a malaila i kue mai ai lakou i ka regimana o Konela Smith no eha hora, aka, mamuli o ka nele i ka ike kipu pololei i pakele ai na Amerika mai ka nui loa ana o na poino.

            Ma na la ekolu i malamaia ai he mau kaua liilii mawaena o na Amerika a me na Pilipine, he lehulehu na poino i ikeia na o koa Amerika, a o ke koikoi loa aku nae ma ka aoao o na Pilipine.

            Aia o Kenerala MacArthur ke kukulu la i aupuni ma na kauhale ma ka akau aku o Manial. O ka Mea o Baluig, ke taona mua a Kenerala Lawton i kukulu ai i na rulaelike me keia he kanaka hoi i hilinai ia aku he aloha, ua hoopaa ia oia iloko o ka hale paahao, mamuli o ka hoolalal ana me na kipi e lele kaua mai ke taona.

            Ua unuhi ia mai na pualikoa Amerika mai na wahi mai a pau o ka aina. Ua huli hoi hou mai na kpi no San Mateo, a o ka ekolu hoi keia o kona haalele ia ana mai kona hopu pio ia ana i kinohi.

 

He Umi Mau Regimana Hou

            Wasinetona, Aug 17. He kauoha kai hoopukaia ae la no ka pakui hou ana mai i umi mau regimana koa kuikawa no ka hoounaia ana ma Pilipine.

            O na regimana e helu ia lakou mai ke 38 a hiki i ke 47. O ka hopena o ko Kuhina Root manao o ia ka haawai ana aku ia Kenerala Otis he ikaika hakaka o 62,541 koa a e hookau liilii ia ana lakou e like me keia:

            No koa kumau ke huiia me 5,972 e holo nei a me 2,801 e makaukau nei no ka holo ana aku e hiki aku no ko lakou heluna i ke 30,423.

            Ma ka ohi ia ana ma Mania, ua loaa he ula regimana koa i me hookahi regimana lio, no lakou ka huina o 3,865.

            He umi mau regimana koa huikawa e ohiia la ma Amerika Huiia no lakou ka huina o 13,090.

            O ka nui o na aliikoa no keia mau regimana a pau he 1,983.

            A ke h ui ia ka ikaika o keia mau regimana e loaa no keia ikaika maua ma Pilipine i ke 62,541.

            Ua manaoia e hoomahuahua aku i ka pauli haulipila a hiki i ka 2,000, a o ka huina o na kauka ua hoopiha aku i ka heluna a hiki i ke 65,000. O ka pakui hou ana aku i keia mau regimana he umi, e hoea aku no ko na koa kuikawa ikaika i ke 30,507 e hoe ana hoi he 493 kanaka no ka heluna 35,000 i kahea ia ai, a ke hui ia lakou a pau e hoea no ka ikaika kaua aina o Ameirka Hu@ia i ke @00 koa. E kokua ia ana e kekahi regimana koa marina @ hoi ia aku ana ma Cavite na koa aina.

 

Wela ka hau I Hawaii

He Laau Hana Aloha Na Mele Hawaii.

 

Aia Lakou ke Kukulu Aia i na Hale Lau Nui.

            O na lono hope i loaa mai nei maluna o ka mokuahi Hongking Maru e pili ana i na Hawaii e noho la ma ka hoikeike o Omaha aia no lakou ke hoopiha ia la me na poe makaikai e ake ana e lohe i na leo mele o na keiki Hawaii me ke kani uwe hone o ka lakou mau mea kani, a ua lilo maoli ia i laau hana aloha iwaena o na ilikeokeo e hiki ole ai ia lakou ke hoohala i ke kina ana aku e ike ia lakou.

            He nui he hana e paani La malai la, a mawaena o lakou he hana Inkini kekahi, aka, aole no nae i loaa aku ka makaheila ia o na Hawaii. Ma kekahi po, ua wehe ia ae la no ka mua loa kekahi wai pipii uwila, ma ka po kai huakai nui hoi Venetian, a o ka hana hope oia no ka hulahula pakaawilii ia ana maluna o ua wai pipii la mawaena hoi o na wai hooluu like ole. Ma keia wa e lana ana na Hawaii maluna kekahi wappa (gondola) o ke any manu nene, a me ko lakou mau leo mele a me ka lakou mau mea kani, ua lawe a lilo ae la lakou i ka hapanui o na leo nauoli o na tausani kanaka i akoakoa aku malaila I ko lakou wa i hoi aku ai no kauhale, ua ukali@aku he mau tausani me ka hoopihakui ia aku o ko lakou hala keaka Aloha a hiki i ke aumoe e @u poe makaikai.

            Aia lakou ke kukala la i na hale lau nio elike me ko ke au kahiko no ke Loike ana aku i na poe malaila i ke ano o ka noho ana o na Hawaii ia mau la i aui aku la. O keia iho ka olelo a ka nupena Omaha Wold no na mea e pili ana i ke kukulu ia ana o keia mau hale, pe nei.

            O na makaikai e hipa aku nei i ko kauhale Hawaii, i keia wa, ua loaa ia lakou he mauawa e ike ai i na kanaka e kukulu ana i ko lakou mau hale lao nui. He naoaina keia me he la, aole e loaa he manawa e ike hou ia ana. I na la wela a noho mau ana na keiki iloko o ka wai, a o na poe i kipa aku i ke Kauhale Hawaii, na hoonanaa ia mai lakou i na hana i hanaia maloko o ka wai a lakou i ike ole ai mamua.

            Aia no ke kukala ia la na hale hoikeike me ka pau ole o na hemahema, a ua mana i he mau la loihi e hala hope ae ana mamua o ka makaukau ana o na hale no ka hookuu akea ana aku.

 

Na Moku La Wekoa No Manila.

            Elike me na lono i loaa mai nei mai Kapalakiko mai, eia malalo iho nei na la a na makou lawekoa e haalele aka ai ia Kapalakiko me na heli na koa a na moku pakahi e lawe ai no Manila:

            Kulanakaunale o Sidane, Agate 1S, 25 alii a me 700 kanaka. Warren, Sepatemaba 1, 27 alii a o e 1224 kanaka, Sherman, Sepatemaba 10, 86 alii a me 1800 kanaka, Hancock, Sepatemaba 15, 50 alii a me 1250 kanaka, Grant, Sepatemaba 15, 86 alii a me 1800 kanaka, Sheridan, Sepatemaba 20, 86 alii a me 1800 kanaka, Pensesalevania, Sepatemaba 25, 80 nahi me 1200 kanaka, Valencia,Sepatemaba 25, 30 alii me 500 kanaka, Zealandia, Sepatemaba 25, 15 alii me 600 kanaka, Pera, Okataba 5, 46 alii me 1000 kanaka Tartar, Okataba 15, 45 alii me 1200 kanaka. Ohio, Okataba 17, 12 alii a me 734 kanaka, N@p@ta, Okataba 17, 10 alii me 300 kanaka, Indiana, Okataba 22, 10 alii a me 900 kanaka.

 

            Ua hoea mai nei ma ia Poalima nei ka moku heihei o C.W. Makapoiena mai Kapalakiko mai, mahopa o koua holo ana mai nei he 20 a oi la mailaila mai. He wahi moku nana keia ma kona mau hiohiona, a noua ka hoa h@ 49 aupuai, laula 14.7 kapuai hehonu 6.1 @puai, a ua hoolaua ia ma Kapalakiko hema ma ka la 5 o Inlai, 1895. O ka nui o kona mau laia i holo pu mai nea he eha.