Ke Aloha Aina, Volume V, Number 38, 23 September 1899 — Page 4

KE ALOHA AINA

4                                              POAONO, SEPATEMABA 23, 1899

 

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai i ka Lehulehu, a he Nupepa na @a ka Lahui Hawaii

EDWARD L. LIKE, Lunahooponopono.

EMMA A. NAWAHI, Puuku o KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU. . . . SEPT. 23, 1899

            Ua hoopau wale ia ka noonoo na no na mea e pili ana i ke Kauka o ka Hale Haawi Laau o ke aupuni, 1 ahewa ia ai e na Kiure Koronero  no ka hoopalaleha ma kana hana i uku ia ai oia mailoko aku o ke dala a ka lehulehu a makou hoi i manao ai, he olelo hooholo kupono loa kela e ao maoli ia ai na poe a pau i kaa malalo o ke ke aupuni mana.

 

            AKA, ua hiki no nae ia kakou ke hoomaopopo, no ka mea, o ka mea ma'i i lapaau ia he wahine Hawaii oia, @ nele i na hoomaopopo ia, o na wahi kumu ano ole i noii ia e ka Papa e pili ana no ea pono o ke Kauka, e lilo ana i kumu nui e loaa ai ka palekana e hiki ai ke hookuu ia oia mai keia ahewa ia ana, a pela iho la oia i pakele ai ma ka apua, me ke kahaha no nae o ka manao no keia mea.

 

            UA lilo na puu dala nui i haawi makana ia e na poe heihei lio, ehihei waapa, a moku paha, i mau mea e hiki ole ai i ka mana hoomalu o ke kanawai ke hopu, a hoao ia paha e hana imua o kekahi aha hookolokolo o keia aupuni ma ke ano he hana ku ia i ke kanawai, a he piliwaiwai maopopo hoi e like me kekahi mau makana e haawi ia nei maloko o na nupepa, no ko "Kiaha Kalakaua, Kamehameha," a pela aka.

 

            O KEIA mau makana, aia mahope mai o ko lakou mau kua, he mau tausani dala e uhai loloa aaa no ka mea nana e ahai ae ka lanakila o keia hana, e piii akea ana me ke keakea ole ia, a i ke kahi wa, na poholo maopopo no kekahi poe Luna Aupuni iloko o keia mau hana, me ka nana ole i ka ihiihi o ka hana e paa ia ana iloko o ka lakou mau lima, a hookahi ka huikan pu ana o na makau a ka lawaia i Wailua, aia ka nana o ke komo mai iloko o ke eke, kani ka aka a nui hoi ka lealea.

 

            UA hiki no ke ikeia me ka hala ole, e hoea mai ana no he mau piliwaiwai maopopo ma ka la heihei waapa, e malama ia ana ma ka la apopo, a ua maopopo no hoi, he la muumuu ia o na lima o na Luna Aupuni ma ka hooko ana i na kanawai o ka maluhia, oiai, he lehulehu wale na makana i haawi ia no kela a me keia waapa e holo ai, a pela no lakou e pane ai i @@ hoohuahualau e pili ana no ka lakou hana e malama ai.

 

            MA keia wahi, ke hoohalike ae nei makou i ka pili o keia mau ano e hookuu akea ia nei, ua like no ia me ke cifa, ka paka-pio, ka pepa, a pela aku, a ina na loaa i keia mau hana ka hookuu lanakila ia me ka hoopilikia ole ia, pehea hoi i ae ole ia ai hoi keia mau hana e hoohalike pu ia, manao makou, @e hewa like no keia mau mea a pau, a he pono like no hoi no ka poe e hana ana ma ia ano.

 

            EIA no na hana o ke aupuni o Amerika ke hapapa mai nei no maluna o kakou, elike no me na mea i hoomaopopo ia mana lohe mua, e lawe ana oia i na aina o Kahauiki a me Leilehua i wahi no kona mau pualikoa e hoomoana ai, pela no i hoea hou mai nei na lono, e hooiaio ana, e lawe io aku ana no o amerika ia mau wahi no ka pono o kona mau pua likoa ma keia Paeaina, kekahi hoi o na hana lima nui maopopo a ko kakou naau e ike ai, o ka hua ia o na hana a ka poe pipili hoohui aina i olelo ai, he nui na pomaikai e loaa mai ana, a o ka pomaikai mua i ikeia, oia ka lawe kaokoa ia ana o na uwapo hoahu nanahu, na waiwai hoi o ke aupuni Hawaii e loaa ai i ka waihona o ka lehulehu he mau puu dala nui e hiki ai ke uku ia na hoolilo no kona mau pono kuloko a kuwaho paha, a pela hoi me keia mau aina a lakou i lawe hou aku la, a paa iho la iloko o ko lakou mau lima, aohe mea nana e keakea aku, oiai, ua haawi ia no a lilo e keia poe e noho nei iluna o ka mana hooponopono aupuni.

 

            AKA, ua komo mai no nae ka manaolana iloko o makou, ina e hoea mai na hooponopono ana no na mea e pili ana i ko kakou kulana a loaa ia kakou ka lauakila, oia no auanei ka wa e hoi hou mai ai keia mau wahi e manawalea wale ia nei e keia poe kuewa e noho mai nei e hoomalu maluna o kakou.

 

            AOLE no i hala ka makou mea i olelo aku ai no na hana pili dala i malama ia ma ka Poaono nei mawaena o kekahi poe koikoi o ka aina, e hoike mai ana hoi, he mea ole ka mana o ke kanawai ma ia la, no ka mea, he mea, he la kulaia hoi ia, no ka pono o na mea a pau.

 

            KE nee nei keia makahiki no ke kiei aku ma kela aoao, a pela hoi makou e hoomaopopo e aku nei i ko makou poe lawe pepa e noho aie nei i kona ola no na mahina eiwa e hele nei, ka poe hoi i manao; he mea lealea wale no ka luhi o keia hana e hoomanawanui ia nei no ka pomaikai o na mea a pau, a oiai hoi, he ekolu wale no mahina a pau keia makahiki, ke nonoi aku nei makou i na poe he wahi lihi ko lakou ia makou, e hoomanao mai mamua ae o ke koele ana o ka uwa@i pau o keia makahiki.

 

            AOHE a makou kamailio no ka poe na pau ko makou kuleana maluna o lakou, no ka mea, ua malama lakou, i ka rala a ka haole, he mea nui ka nupepa mamua o na mea e ae, a ua oi aku hoi ko lakou minamina ke hoonele ia lakou me na uha o ka manawa mamuli o ka haiawai ana i ka papapai me na ulia ike ole ia o ka manawa, a oia no hoi ka makou e ike nei iwaena o ka lahui Hawaii, he pani heluhelu a me ke ake mea @@u.

 

            EIA kekahi poe keiki ke auana nei ma na aina e, no ke ake nui e ike i ke ano o ka noho ana ola mau aina a lakou e kipa aku ai, aole no ka hookuonono ana i mea e pono ai ka noho ana, aka, no ka lealea pau wale e uhaai ana i kana mau wahi kenikeni, i mea e pono ai kona noho ana ma ka ina malihini, elike me kekahi poe keiki Hawaii e kau nei maluna o na moku kalepa a holo no Kapalakiko, Nu Ioka, a me kekahi mau wahi e ae o Amerika a me Europa.

 

            UA hoikeike ia mai ia makou ka moolelo o kekahi poe keiki Hawaii, i kipa aku ma na kaiauiu o ke kulanakauhale o Piladelapia a me Nu Ioka, ua malama loa lakou i na wahi mea liilii i loaa ia lakou, mamuli o ka ike ana iho, aia lakou o ka aina kaawale loa mai ka aina hanau aku, a nolaila, o ka hana pono wale no, oia ka malama poao ana ia lakou o komo lakou i ka pilikia a he puhikole ka hopena ino e kau mai ai maluna o lakou pakahi.

 

            HE mea hauoli no ko malou naau, ka ike ana, ua loaa na manao ao kanaka mai kekahi poe Hawaii a makou i kamaaina loa ai, he poe keiki lakou ua kamaaina ma na hale inu rama, aka, ia lakou nae e aua@a la ma na aina e, ua hoomamao lakou i ke komo kukonukonu ana aku iloko oia mau hana ino a lakou i paulehia loa ai ma ka aina nei, me ka noonoo ole ae, he mea pono ke hookaawale aku ia mau mea mai koua kino, a ma ka hana hoi.

 

            KE kaulana mau mai nei o Iapana i ka aina ola o ka ma'i lepera, me ka wai wela ola e helelei ai na palapu maluna o ke kino i pipili ia me na puupuu e hoano e ai i ka helehelena o ke kanaka, a ma ia ano, ua lilo maoli o Iapana he aina i manao nui ia e ka ohana o na poe i loaa i ka lepera e hooka@aaho ana malaila e loaa ai na hoopakele ia o ka poe i @oohia me ka pilikia oia ano.

 

            NOLAILA, he mea pono i na poe he wahi ulakolako ko lakou e haalele koke iho i ka aina a kamoe aku no Iapana, ka aina o ka wai ola kupa@aha, e kaulana mai eni, i wahi e hoopakele ai i ko lakou mau ola, me ka nana ole i na kuia o halawai mai ana ma ke alahele o ke ola ka mea nui mamua o na mea e ae.

 

            O ka hukihuki kauia mawaena o ka Ul@k@he@ poe keiki w@@@@i a me ka poe wae no ka hui o Walia ma, malalo o Joe Fara na mea e hoap@upu ia mai nei.

 

KA MANAOPAA MAU NO O KA LAHUI.

            Aole paha keia he mea hou ano nei e ku ai ka hene aka ana iho i kou wa e kalena iho ai i ka lena ike a kou mau maka maluna o keia manaopaa mau o ka lahui, a makou hoi e hoohuoi ae nei, heaha la ia manaopaa o ka lahui a makou e noii nowelo kamailio hou aku nei imua o ko makou mau tausani makamaka heluhelu, a i ka lahui holookoa no paha a pau o Hawaii.

            Ae, he ninau keia na ka poe i ake e loaa na hoomoakaka pono ana i keia manaopaa mau hiki ole ke hoololi ia, ke kipe ia, ke apuhi leo ia me na mali leo ana eia ka pono la, e huli mai oukou, mamuli o ka hoopaakiki wale ana mamuli o na manao kuhihewa, e loaa mai ana no ia pono a oukou e hoomanawanui nei mai ke aupuai mai a kakou i hoomakamaka @@ku ai, e hana ia mai ka pono a haule mai na lani, a oia hoi keia malalo iho:

            1.- Ka hoihoi aupuni kumu.

            2.- Ke koho balota laula.

            3.- I aupuni kuokoa malalo o ka hoomalu ana a kekahi mau mana nui.

 

            O keia paha kekahi o na anoano maikai loa i kana ia iloko o na oiwi ponoi o ka aina hanau, a makou hoi e paulele nei me ka haaheo kilakila i keia la, no ka inoa a makou e lei nei, no ka hiialo hoi a oukou e milimili nei a kakou no a pau e apo nei malalo o ka manao hookahi, e loaa hou ia kakou ia haawina makamae a pela makou e alakai hou nei, oiai na la e hookokoke aku ana i ka wa e noho mai ai o ka Ahaolelo Lahui o Amerika, kahi a makou e kuhikuhi mau nei i ko makou mau hoa kanaka, aia ilaila ka pahu hopu hope loa o ka kakou manaopaa ana, ua pomaikai no hoi ko kakou hoomanawanui ana, a ina no hoi no ka nele, nani nele ana no ia, ua huli ia, ua n@i ia, a na hoouna Elele maoli aky kakou i na Poo Aupuni o Amerika no ka pono e loaa ia kakou ke aupuni maikai, oia hoi ke aupuni alii, he aupuni i aloha ia, a i minamina ia hoi e na poe o ka aina iho eni, a me ko waho mai, i awaiaulu pu ole ia ko lakou mau manao me ko ka poai nana kakou i hao, a i hoolilo ia aku hoi ma ke ano manawaiea i kekahi auphuni ikaika, nona ka maua a kakou e ike nei, eia ke hehihehiku mai nei iloko o ka aina, me ka hiki ole ke keakea aku, koe wale no paha ka mana oi ao maluna o ko keia ao.

            Eia makou ke lawe mai nei a hoakaka pakahi aku i na onina o keia mau manao koakaka ka

 

 

[advertising]

HALE HOOLAKO "KA HUB."

Kumukuai Haahaa ke Rula Nei.

            Ua loaa mai la he heluna nui o na Lole Aaliu o na Kamalii a me na Kanaka Opio.

Na Paalole Serge Bolu o na Kane,

hana ia mai na Lole Huluhulu maikai loa, a i hanaia e like me na paikini hou. He nani keia mau aahu i kupono loa no na La Pule. O ka waiwaii o keia mau paa lole ma kahi no ia o $15.00 ma ke kuai nui ana. E loaa no ma

KA HUB kumukuai he ........................................$7.50.

            Ma ka Auseteralia ua loaa m @ la he 100 kakini Lele Waewae Kamalii Ekekei, mai ka 25 keneta a pii aku.

            100 Kakini L@keke Kamalii mai ka 25 keneta a pii aku

J.S. SPITZER.

ALANUI HOTELE KOKOKE I KE ALANUI PAPU.