Ke Aloha Aina, Volume V, Number 46, 18 November 1899 — Page 1

Page PDF (779.40 KB)

This text was transcribed by:  Momi Ramolete
This work is dedicated to:  Kawehenaokeao

KE ALOHA AINA

HONOULU, PAONO, NOVEMABA 18, 1899

 

KA NUPEPA KE ALOHA AINA

 

E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

Ka Uka Pepa, he 20 keneta o ka pula. No ke kope hookahi he 5 keneta.

E loaa no ka pepa maike Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

E pai ia ne na Olelo Hoolaha, na Kanikawa me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uka pepa

E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma no kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

 

Ka Nupepa Puka Pule

 

Ke - Aloha - Aina

Hookahi makahiki......... $2.00

Eono mahina.............. $1.00

Ekolu mahina.............           .50

Hookahi mahina............        .20

 

EMMA A. NAWAHI.

Puuku o

Ke - Aloha - Aina

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono a Hope Puuku

A. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono.

O na kauoha Nupepa me na hoo kaa Dala, e hoona pololei mai o ka Peuku ma Honolulu.

 

 

NUI NA LILO O AMERIKA

          He lono kuikawa kai loaa mai nei i ka nupepa La mai Wasinetona mai, e olelo ana. O ke Keena Hoolako o na paalikoa kaua aina, ua hoea mai la ia i ka panina o ka lakou mau hoolala ana no ka hoouna ana aku i na pu, na poka a me na lako e ae no Manila, no na puali koa o Otis no keia hakaka e malamaia aku ana me na kipi. O ka lilo no ka hoolako ana i na pualikoa aia no ia ma kahi o na miliona dala. No na pualikoa helewawae e hoolako ia ana oia he 70,000 pu a me 25,000,000 poka. He 18,000,000 poka aia ma Manila i keia wa, a he 7,000,000 poka e maheleheleia aku ana iwaena o na koa e holo nei no ia wahi. O ka lilo no ke miliona poka he $25,000, a i ele no ka huina a pau he $625,000.

 

 

UA HALA HOU AKU LA NO WASINETONA.

          Maluna o ka mokuahi Alameda o ka po Poalima i hala aku ai o Loio Edga Caypeless, ma ke alahele no Wasinetona, no la waiho ana aku i ke koi a Mrs. Franklin Pratt, Mrs. R. W. Wilikoki a me kekahi poe e ae no ko lakou kuleana i na aina aupuni e waiho nei maloko o keia mau mokupuni, maloko o ka ahaolelo e noho mai ana iloko o Dekemaba ae nei. E noho ana oia ma laila a hiki i ka holopono a i ole i ka haule ana paha o kana hana e holo la. A na lohe ia ae, e ukalli aku ana o R. W. Wilikoki mahope ona ma keia mahina aku no ia kahua hookahi no.

 

 

UA HALA AKU LA NO MOLOKAI.

          Ua hoea mai maluna o ka mokuahi Hongkong Maru mai Kapalakiko mai a hala loa aku la no ke kahua ma'i lepera o Molokai o Kauka Sauton, he kahuna pule Katolika, a he kanaka hoi e hooikaika ana ma kaho e loaa ai he mau lapaau kupono ana no keia ma'i luku weliweli e ikeia nei iwaena o ka lahui Hawaii, oia hoi, ka ma'i lepera.

          Ua ukali ia aku oia e Reynolds, ka agena o ka Papa Ola, a me Kauka W Hoffman, e hoohala ia ana e lakou he ewalu la ma ke kahua ma'i mamua o ko lakou huli hoi ana mai i ke kula nakauhale nei.

          O keia Kauka Santon, oia ke poo o kekahi komite ma Parisa no ka hoopakele ana i na poe i loohia i ka mai lepera, a ua loaa iaia na hookohu mai ke aupuni aku o Farani. He nui na kahua ma'i lepera ana i kipa mai nei, mamua o kona hiki loaa ana mai la i Hawaii nei, a mai anei aku ana oia no Iapana a me Ton-King, ke kahua o na Farani, a hiki hou i Parisa, iloko ae nei o Maraki.

          Aole oia i holo mai no ka hoopaanau ana i ke kulana o keia ano ma'i, aka, no ka nana no ia ina he hiki kekahi o lakou ke hoola ia. O kona manao io maoli, he ma'i lele no keia i hoea mai ma o ka hui pu aku o ka mea ma'i ole me ka mea ma'i.

 

 

HOEA KA PAKAHA AINA I MOKUOLA.

          Mawaena o na mea ano nui i lawe ia mai e noonoo maloko o ka halawai ana a ka Aha Kuhina i keia Poakahi, oia no ka mea e pili ana i ka leta i kakau ia mai e Makai Nui Anaru o Hilo. O kana hoike i hoouna mai la, no ka hoao ana no ia o kekahi haole pakaha aina e lawe ae i kahi mokupuni o Mokuola. Kahi hoomaha hoi o ka lehulehu e waiho la maloko o ke kaikuono o Hilo. O ka inoa o keia haole e hoao mei e kaili ae i keia wahi oia no o Mr. C. D. Pringle. Ua lawe aku keia haole i na loko papa me ka manao ana no ke kukulu aku maluna o keia wahi hoomaha o ka lehulehu me ka manao ana hoi e kaili ae i keia wahi malalo o ke kanawai hookuleana o Amerika Huipuia, aka, ua kue aku la nae o Makai Nui Anaru i keia manao lapuwale o keia haole, me kona ai mai i kona mau poo maanei no ka hoike aku i ko lakou manao no keia hana a Mr. Pringle. He oihana kalepa ka Pringle hana e lawelawe nei ma Hilo a mamua aku nei he kumukula kana hana ma Kauai. O keia ae paha na pomaikai o hoohui aina.

 

 

HE UILA POINO.

          Mawaho o Kaalawai, ma ka home hoomaha o Kikila Baraunu ua halawai iho la me ka uila poino, he kanaka Hawaii nona ka inoa o Kiliona, ma kela Poalima aku nei mamuli o ke pahu ia ana e ke kiana pauda, i kona wa e hoopahu ana i kekahi wahi papau o ke kai @@ ka hoolilo ana i wahi auau. Ua holo koke aku na poe malaila no ka haawi ana i na kokua ana iaia, a loaa aku la oia e waiho ana iloko o ke kulana poino me kona mau lima i weluwelu a me ka helehelena hoi i ku i ka manaonao. Ua hoihoi koke ia mai oia no ka halema'i Moiwahine, a malaila i loaa ai iaia na lapaau ana, aku, ua oi aku nae ke kukonukona mamua o ka mea hiki ke hoola ia, a hookuu mai la oia i keia ola ana ma ke kakahiaka Poaono nei. O ke kumu o ko Kiliona poino, mamuli no ia o ka pokole loa o ka uwiki o ke kiana pauda e paa ana.

 

 

NO KA PAHU O KAIULANI.

          Ua waiho ia aku iloko o ke keena o ko na aina e, ma ka Poaha nei, ka papa inoa o luna o ka pahu o ke Kama'liiwahine Kaiulani a me ke kalaunu, e waiho oni ole mai la mauka o Mauna Ala. He nani ka hiohiona o keia papainoa a me ke kalaunu i hana ia mailoko mai o ke dala a me ka laau koa.

          Na ka hale hana kula o H. F. Wichman i hana i keia papainoa, a oia kekahi papainoa nani loa e waiho ia aku ana maloko o ka ilina o na alii, a ua olelo ia ae na ke aupuni e uku ana i na lilo o kona hana ia ana iho la.

          A malolo o ka hooponopono ana a Jas. H. Boyd a me Mekia Geo. C Porter, e hookau ia ai oia maluna o ka holowa oia pua alii i hala aku la i ka make. Aloha uo.

 

          E loaa no na huluhulu moe o ka a anu no ke 75 keneta ma kahi o Painapa ma.

          Ua hala aku no Manila ka mokuahi lawe holoholona Atheniau me ka piha holoholona ma ke ahiahi Sabati nei.

          Ua huli hoi mai nei kekahi mau Hawaii i holo aku nei no ka hoikeike nui o ka Hui Keaka Buffalo Bills Wild West Show.

          E haawi ia aku ana he Aha Mele uui ma keia mua iho malalo ke alakai a Wray Taylor, a o na pomaikai e loaa mai ana no ke kuai ana no ia i mau makana Karis ma ka ua na ma'i o Kalaupapa a me Kalawao.

 

 

MRS. WAIOHINU UA HALA.

I ka Nupepa KE ALOHA AINA,

Aloha oe;-

          E oluolu mai kou ahonui e hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino i ka mea nona ka inoa e kau ae la maluna.

          Ma ka la 28 o Oct. 1899, ua haalele mai la o Mrs. Waiohinu i keia ola ana a niau aku la ka uhane i ke ala hoi ole mai.

          Ua hanau ia oia ia ka makahiki 1840, iloko o Okatoba, a ua piha hoi iaia na makahiki he 59 ma keia noho ana. Ua auamo ia eia ka hapalua o keia makahiki me na ehaeha a haalele mai la i ke kane a me na moopuna e noho luuluu me ka waimaka ma keia aoao.

          Ua hoonaauao maikai ia oia, a he makuahine hoi oia no ka lehulehu. He hoaloha oia no na mea a pau, e hea ana ma ka leo, e peahi ana me ka lima, he, mai e kipa ma kauhale nei e paina a hele aku.

          He like wale no kona manao hoaloha, mai ka poe kiekie a ka poe haahaa, mai ka malihini a na kamaaina a na malihini, na ili like ole o na lahui e, ua hamama kona puuwai no ka hana hookipa, a ma ia hana walohia i loaa iaia, ua loaa hou he inoa hou nona mai ka makua Rev. S. Kaaua, ke kahunapule i noho ma ka apana o Hamakua Hikina, i ka makahiki 1870-80, oia kela Lahapa ka wahine nona na hana poina ole ma ka Baibala.

          Ke kau leo ia aku nei na pili a me na hoaloha o ka mea i hala, mai hoonele i ko oukou kipa ana ma kona home nei, ua hamama ka ipuka no oukou a pau. Auhea oukou a na mea i pili pono i ka mea i hala a noho mai la i ka Ua Lehua o Hilo a me ka Makani Apaapaa o Kohala, eia kakou ua auhee, ua lawe aku ke Akua i kana o ka uhane, a haalela i ke kino no ka opu o ka honua. Na Iehava no i haawi mai a nana no i lawe. E hoomaikai ia ka inoa o Iehova.

          J. WAIOHINO

          Paauil@ Hamakua, Hawaii.

 

          Ma na mokuahi lawek@a e loaa nou mai ai na lono pili kaua o Aferika Hema.