Ke Aloha Aina, Volume V, Number 46, 18 November 1899 — Page 3

Page PDF (897.31 KB)

This text was transcribed by:  Katy Darlington
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONA, NOVEMABA 18, 1899

------------

Nuhou Kuwaho.

---

HE OIA MAU NA PILIPINE.

            Manila, Nov 3.  Ua hoa aku na kipi e lele kaua maluna o na kia o Kapena Batson, mawaena o Santiago a me Saragossa, aka, ua lele kaua aku nae o Kapena Batson malina o ko lakou kulana, a ua make a hoeha ia he lehulehu wale o lakou.  He hookahi aliikoa Amerika a me elua koa i hoeha ia.  E a na pualikoa o Kenerala Young ke hoomaka nei e hoao i ke ola ana maloko o keia aina, ma ka ai ana i na io bipi bukalo a me ka ai ana i ka raiki ma kekahi mau manawa ai.  O ka hopo pio ia ana o ka pa kaua Talouera, ua loaa pu aka la he umikumamakolu mau pu keleawe howitzers a me 800 poka hookahi paona.

            Ua nee aku ka regimana o Mekia Bell i ka inehinei mai Guagua no Florida Blanca, a ua loaa aku oia ua haalele ia.  Ua hoonoho la aku ka bataliona koa o Bishop malaila.  Ua hoomau oia i ka iho ana no Porae, me ka ohai ana aku i na Pilipine, a malaila aku no luna o na mauna, a ua paa pio na lio o na Pilipine me ko lakou mau ukana.  O ka poino o Amerika he hookahi i make a me elua i hoeha ia.  Ua hoike mai o Mekia Bell ua pau i ka hoopoino ia ka puali kaua lio o na kipi e hakaka ana ma ia apana.

E LILO ANA O SAMOA IA PELEKANE.

            Ladana, Oct. 3.  He lono kai hoouna ia mai Berlin mai, e olelo ana, ua hoomaopopo loa ia i keia wa e lilo @a na mokupuni o Samoa i panalaau no Beritania, mahope o ka ae ana aku o Geremania i ke kuapo ana i kona mau kuleana ma Samoa no na paemoku o Gilipati a me Solomona, nolaila, ua lilo ae la ia Geremania na mokupuni a pau o ka paemoku Micronesia me ke koe aku o Guam.

HE HAKAKA KUIKUI.

            Kikako, Oct. 28.  O Jeff Thorne e Enelani ua hoeha ia oia e Bob Fitzsimmons, mahope o ka hakaka kuikui puupuu ana i malamala ma Tattersall's i keia po, iloko o hookahi wale no minute.  Ua makau loa o Thorne ia Fitzsimmons, a nolaila, aole oia i kui aku he hookahi puupuu a hiki i kona eha ana.  O ka puupuu nana i hoopau aku i ka hiki ana iaia ke ku hou malalo ponoia o kana auwae.

------------

KA MOKU LAWEKOA PENESALEVANIA.

---

            Ua hoea mai la ma keia kakahiaka Poakolu na moku lawekoa Penesalevania a me Olympia mai Potalana, me ka piha koa no Manilo.  Aia maluna ona kekahi hapa o ka regimana 39 me ka lakou bana, a o ke koena hoi aia mai maluna o ka moku lawekoa Olympia.  Ua haawi ae ka bana o ka Penesalevania he mau mele i kona wa e hoopili mai ana i ka uwapo.

------------

KI IA HE KOA PAELE

---

MA KE ALANUI PAUAHI I HANA IA AI.

----

            Na Kekahi Koa Malalo o ka Hooko Kauoha i Lawelawe i Keia Hana.

---

            Ma ke alanui Pauahi, ma ka hora 9 o ka po Poakolu nei, ua malama ia ae la he hana kipu weliweli e kekahi koa ili keokeo nona ka inoa o James E McCullum maluna o Kakiana Jones, he paele o ka regimana 25 e holo ana no Manila no ka halawai ana me ko a puali.

            Ma keia po ua ike ia aku o Jones na ona o kekahi koa kiai i ka oili ana mai mailoko mai o kekahi hale me kekahi pu panapana e paa ana ma kona lima, a e hoao ana hoi oia e hooulu hauanele.  I ka ike ana o McCullum ke koa kiai, o keia pu, ua kanoha koke aku ia oia i ka lima o ke koa paele e kau iluna me ke kau aku i kana pu, aka, ua hoopuka mai nae ke kakiana paele i na olelo hailiili, no ka elua o ka manawa ua kahea hou aku la oia no ka hapai ana o Jones i kona lima, aka, i keia hooko ole ana nae ona, ua ki koke ia aku la oia e ke koa kiai, a kapoo aku la ka poka ma ka aoao akau o kona umauma.

            Aole ke koa i hoomaopopo koke i kona poino, a mahope o kona hoopuka hou ana he mau huaolelo hailiili, ua kiola aku la ua ua kakiana paele nei i kana ipu panapana a hele aku la me kona mau hoa, aka, aole nae i mamao loa aku, na hina iho la oia me ka ana ae: "Aole e hiki ia'u ke hele hou aku ua ku au i ka poka."

            Na keia leo o ka pu raifela i hoakoakoa mai i kekahi puulu kanaka malaila, a hopu koke ia iho la ke koa kiai a me ke koa i hoehaia.  Ua laweia aku ka mea i hoehaia no kahi o Kauka Kupa a o McCullum hoi no ka halewai, a mahope o kona paa ana malaila na hoe aku kona kapena a hookuu aku la iaia no ka hoi ana iluna o kona moku.

            Mahope o ka ianaau ia ana o na palapu o ke koa poino e Kauka Kura, ua hoihoi ia aku oia no luna o ka moku lawekoa Penesalevania.  Mai ke ahiahi okoa mai a hiki i ka hora 10, ua hoouna ia mai na koa i lako me na mea kaua, e ku kiai ma na hale inu rama a pau, me ka haawi ia mai o na kauoha oolea e hoopau aku i ua hana hoohaunaele.  He kanaka opiopio loa keia McCullum i ki iho la ia Jones, nona na makahiki he 21 wale no. 

I ka hora 10 ua hoouna ia na koa kiai no ka huli ana i na koa a pau e loaa aku ana ma na huina alanui no ka hoihoi ana no luna o ko lakou mau moku.

------------

NA KAHUNAPULE HAWAII.

---

            Ua haalele aku la na kahunapule Elele Hawaii i holo aku nei i Bosetona, Rev. S. L. Desha, E. S. Timoteo, J. M. Ezera a me J. Kauhane, ma ka la 15 nei, ia Kapalakiko, a eia lakou ma ke aia e huli hoi mai nei maluna o ka Auseteralia, a e hoea mai ana lakou ma keia Poakolu ae, la 22.

------------

NOWAI KA HEWA?

---

            He ninau maikai keia iloko o ka wa e uluaoa mai nei ka noho ana o na lahuikanaka nui a ikaika ma kela a me keia wahi o ka honua, a ke huli a ke niele nei keia ninau, nowai ka hewa, no I-o anei ka hewa, i ka pao ana i ka huewai nuku pueo a ke kanaka?

            Ke kokolo malie mai nei na leo aheahe o ka hanehane e hoole mai ana, aole i hewa ka I o i ka pao hewa ana i ka huewai aka, o ke kanaka no kai hewa, o ka mea i kii aku a kolohe i ko ka manu kuleana.  Ua pili laula keia no na mea a pau a kakou i hana ai, a i paewa ae mai ka makemake ae o kekahi poai, ina paha he hana ia na kekahi haku hana i kuhikuhi mai ai, a ua kulike ole nae me kona manao, e aia koke mai no na olelo hoahewa mai kona mau lehelehe mai, a ua kaa hoi na hoahewa koikoi maluna o na kauwa hana, ka poe nana i hooko kona makemake.

            Aka nae hoi, i kekahi manawa, ua kaa na ahewa ia ana maluna o ke kuhikuhi lalau a na baku, a o ka hope oia mau hana, oia no ke ala ana mai o na haunaele ku i ka weliweli, e hiki ole ai i ka mana hoomalu i kekahi manawa ke kaohi aku, mamuli o na manao hae o ka inaina i poha ae mailoko ae o ka puuwai o na kauwa, a kakou hoi e ku iho ai ka ninau ana, nowai kahewa?

            Ua ike a hoomaopopo ae la kakou i ke kao-na o ka ninau, a ua ike pu no hoi i kona hopena e ukali mai ana mahope o kona alahele, oia hoi na kaa ka hewa maluna o na haku a hala ole iho la hoi na kauwa, he poe hooko kauoha na kauwa me ka pololei ina he maikai na haku, ma o ko lakou ano a me ka lakou mau hana, aka, ma he poe nahoa lakou o na manao, e hana ana i ka mea i oi aku mamua o ke kupono, e hoea koke mai ana no he mau hopena i kulike me ka lakou mau hana.

            O keia ninau, ke hoonaele aku la no ia ma na hana pili aupuni, e pili ana i ko kakou aina nei lokahi, a ke poha malu ae nei na manao ahewa iloko o kekahi poe, nou ka hewa i ka makemake ana e hoohui ia kakou me Amerika, a i keia la, eia o Amerika la ke hao mai nei ia kakou me he kai hoee la, ke komo mai nei ko ia la mau kanaka iloko nei o ka aina a lawe elike me ka makemake, me ka lilo ole hookahi keneta no na iniha lepo a lakou i lawe ai, elike me na poe mui i hoea mai i keia Paeaina, ua kuai lakou me ko lakou mau wahi kenikeni ponoi a na hana  me ka hou ponoi o ko lakou mau lae i mea e loaa mai ai ka pomakai ia lakou.

            Aka, oia poe nae kai molia aku nei i ka aina, mai na ululaau e ku ana iluna o ka piko o na kuahiwi, a komo iloko o ke kaiuli kai hohonu, mai keia pe'a keia pe'a o ka aina, me ke koe wahi poopoo ole aku lawe o kai, hapuku o uka, aohe nao ai ka papaa, no ka mea, ua komo pono kakou ame lakou nei pu ae iloko o ka pilikia, a ke mihi nei, me ke kuhikuhi ana, i hewa hoi paha ma kau kuhikuhi ana, no ka mea, o kou leo ka makou i hoolohe aku ai aole o ko hai, a pela i hoea mai ai na pilikia maluna o kakou, wahi a ua o ka Kauluiki ma e mihi nei.

            No makou iho, ua kani ka makou aka no ko lakou ike ana i ko lakou haule ana iloko o ka lua o ko lakou kuhihewa, me ko lakou manao no, na lakou no e paa na kaula kaohi o Haleauau, aka, i ka ike pono nui ana iho nei i na hopena e hoea mai ana maluna o lakou pakahi, ke pau nui nei i ka haalele i na oihana a lakou i mili lima ai i na la i hala ae nei, a ke ku nei ka opeope o ko lakou wahi halelana me ka pauaho ana mai i ka lakou auna manu.  Aloha no.

------------

HOPU IA NO KA OPIUMA.

---

            Ma ka hora 12:30 o ka wanaao Poalua nei, ua hopu ia ino la e Luna Kiai Awa Neeley, he haole no luna o ka Leeianaw, nona ka inoa o Frank Brinse, i kona wa e iho mai ana no ka uwapo mailuna mai o ka moku.  Ua huli koke aku o Neeley i ke kino o Brinse a loaa aku ia iaia he umi tini opiuma e moa lolii ana iloko o kona poli.  Ua hopu koke ia iho la ka lawehala a laweia mai la no ka halewai.

------------

MALALO O KE KAUOHA NO KA HOLO ANA I MANILA.

---

            Ua loaa mai la ke kauoha ia elua puali o ka bataliona Pakaa Eono e noho nei maanei no ke hoomakaukau ana ia lakou iho no ka holo ana i Manila.  O ka puala A a me N kai loaa mai ia ko kauoha no kela huakai nee imua no ka halawai ana me na Pilipine.  Ua manao ia e haalele koke iho ana lakou i keia mau paemoku i ka wa e loaa ai he mokuahi e lawe aku ai ia lakou.

------------

            Ke lau kanaka hou mai n@ ua huina alanui i ua ea Amerika e holo nei no Manila.

------------

UA MAKE ILOKO O KE ALOHA NUI IA.

---

            Me ka palanehe nui, ua kipa ae ia ka enemi o ko ke kanaka noho ana, ma ka hale kino o Ioane Keliikanakaole, ka makamaka hoi a ke aloha e kipa aku ai, a kinai iho la i ka a ana o ke kukui o kona hale kino, na ka ohana, na makamaka a me ka lehulehu e no hoaloha e paiuma aku nona, i ka auina la Poalua, Okatoba 24, 1899, ma kona home noho ponoi ma Halemano, i ka malu Hekuawa o Wailuku.

            Ua hanauia o Ioane Keliikanakaole Keawekunipo, ma Hamoa i ka Ua Lanih@ah@@ o H@n@oa Kaeha k, a me Panono w, i ka 1819, ua piha iaia ua makahiki he 80 me eha mahina me na la keu.

            Ua mare ia oia me Papa w ma Sana Anetone, Papohaku, Wailuku na ka makua  Aub@ret@laua i mare, i ka la 6 o Iune, 1852, a hiki iho la i ka la 6 ku nei o Iune, o keia makahiki, ka piha pono ana o 47 makahiki o ko laua noho ana iloko o ka berita o ka mare, a mailoko mai o ke laua mau pohaka na keiki eha a me na moopuna lehulehu nana i hoohauoli aku ia laua iloko o ko laua mau la palupalu na la hoi a na opio o keia au e hiki ole ai ke alualu aku.

            Ke komo pu aku nei makou iloko o na u pu ana me ka poe i h ehaeha ia ko lakou mau noonoo, a ke nonoi ae nei i ko na lani ahonui e hoom@m@ mai i ko oukou mau luuluu.  Aloha no oia.

------------

            Aia ma ka halekuai o Whitney & Marso, ka halekuai mua iho nei o Egan, e loaa ai na eke waiho dala, kakini, lei a'i a peia aku, no ke kumukuai haahaa l@ a mai hopohopo i ke kipa ana aku malaila mai po na i ke kilihi ae i ka lakou hoolaha.

------------

            HALEKEAKA OHANA ORPHEUM.

I Keia Po!!!

------------

Hoomaka me na Hana Hoomake i ka

"RISING THE WIND"

---

Na ka Hui Keaka o ka Orpheum.

---

J. W. WINTON

--a me—

MCGINTY

Ka Noeau lua ole i ka Hoolele Leo

---

JACKSON HEARDE.

Kaika@ii o na @@@ai Hoomakeaka

---

JULIA BYRON & JACK RAND.

Hoko o ua Hana Hoomakeaka.

---

MINDELL FERN DREYFUSS,

Iloko o Kaua mea Himeni Noeau a me Hulabula.

---

PHIL RAND.

E kokua ia ana e ka Hui Keaka

Orpheum a panee mai ana oia i kekahi paani hoomakeka i kanaia.

"Ka Lunakanawai Dutch"

---

            Uku Komo 23, a me 30 keneta.  Na noho mahope he 10 keneta no na Keiki malalo 12 makahiki.  Na Noho Mua 30 keneta.  E loaa no na noho ke hookahi i ka Telepona 510.