Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 4, 27 January 1900 — Page 4

Page PDF (745.36 KB)

This text was transcribed by:  Alika Olsen
This work is dedicated to:  Great Grandfather George Featheran Sr

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA, POAONO, IANUARI 27, 1900.

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono.

P. KANOA,

Luna Hoopuka a Hope Lunahooponopono

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA.

HONOLULU.....IAN. 27, 1900

 

            O ka u, ka lihaliha a me ke kaumaha, oia ka mea i haawi ia iloko o ka puuwai o na kanaka Hawaii aloha hoa kanaka ma ka pauahi o ka Poaono nei, Ianuari 20, 1900, ka pauahi hoi nana i hoohalike loa i na kanaka Hawaii ponoi o ka aina, e noho ana ma na apana i hoomalu ia, i anai ia iho la e ke ahi, me kekahi pu'a holoholona mailuna mai o na moku kalepa a me na mokuahi lawe holoholona lio, hoki o na Amerika no lalo o Manila, e hoopaa ia ana maloko o kekahi pa no ka loaa o ka poe nana lakou e koho ma ke kuai a lawe aku no na wahi e hoomalu ia ai, i mea e loaa ai ka pomaikai no ka poe nana lakou e malama ana.

 

            Aole ka makou mea e kamailio nei, he mea haku wale iho, mamuli o ko makou manao e hoino aku i ke aupuni, ma o ka Papa Ola la, ma o kona lawelawe ana e holoi i na wahi pelapela maloko o na wahi hoomalu i anai ia iho la e ke ahi a nemonemo, aka, e mahalo aku no ma kahi i ku i ka mahalo, a e hoino aku no hoi ma kahi i ku i na hana kaulike ole, elike me ke ano o ka hana a kekahi kiai maluhia e hoao ana e kipaku hou aku i na kanaka Hawaii, na Pake a me Iapana ma na palena a @ ula o ke ahi e iho mai ana ma kona alahele me ka weliweli nui, ina he oiaio na lono i lawe ia mai ia makou e pili ana no ia mea.

 

            Ua hala a nalo loa aku la o Honolulu kahiko, oia hoi o Kamanuwai, Kaumakapili, Kikihale Uwapo o Kamika, Huina o Kale, Kapuukolo a me kekahi mau apana e ae maloko oia mau wahi, kahi hoi o kekahi mau Hawaii ponoi i hanau ia ai mai ka opu mai o ko lakou mau makuahine, a i holoholo ai mai ko lakou mau la opio mai, a pau i ka elemakule a luahine hoi, aka, i keia minute, keia hora a me keia la a makou e puka aku nei, eia lakou he poe kuewa iluhune haalele loa ma keia mua aku, mamuli o ke puhi hoomaewaewa a ke aupuni i ko lakou mau hale noho, ua pau na kahiko hale i imi ia e ke kane, ka wahine a me na keiki, pau na umeke laau hooilina mai na kupuna mai, na ipukai puniu i lohia lima ia a noho ke aka iloko, aole, loa oukou e ike hou ana ia mau mea i ka wa e pau ai ko oukou noho pio ana malalo o ka hoomalu ana a ka Papa Ola, ke aupuni mana hoi iloko o keia la.

           

            Ua nalo loa aku la o Kaumakapili halepule, ka luhi o na 'lii a me na makaainana iluhune mai Hawaii a Kauai i lulu ai, aole ma ko ke kanaka makemake iho, oiai, ua hookaawale no ke aupuni e hoopakele ia wahi, aka, no ko ke Akua inaina no ia i hookau mai, mamuli o na hana paewaewa i hana ia ma kekahi mau wahi o ua kahua hoano la o kona heiau i haawi ae iaia iloko o na lapalapa ahi, aku iho la kona kino pohaku i keia la, i kia hoomanao no ka fiva eleele e laha nei.

 

            O ka ulu ana ae nei o keia wahi ma'i, he kohu pepeiao laau kona mau lala, oia ka mea nana i kaili aku i ka noho kuokoa ana o kekahi mau ohana maemae, e noho ana ma na wahi hoomalu, elike me Mrs. Lahela Ahlo, Mrs. Lahapa Mauliawa a me kekahi poe e ae he lehulehu wale, i noho no lakou iho no ko lakou mau pono, mai ko lakou mau kupuna a na makua mai, a pela hoi me na poe i noho aku malalo o ko lakou mau ulakolako ponoi iho, me ka maopopo ole ia lakou e hoea mai an kekahi hana kakauha o ka uahoa, elike iho la me keia e hana ia nei.

 

            Ke hoike nei makou i keia, mamuli o na hana e lawelawe kino ia nei iloko o keia mau la, ma ke ano maoli no, ua hoohalike ia kakou me na holoholona, a oia ano no hoi ka makou e kue loa nei, i ka lawelawe ia me ka lima ikaika, a i hoao maoli no e hoolilo ia kakou me he pu-a holoholona la, e holo auana ana ma na alanui o Honolulu.

 

            Ua puhi ia paha o Mrs Geo. E. Boardman i ke ahi, aole paha, mamuli o ke ano o na hana a ka Papa Ola, a penei paha e maopopo ai ke puhi a puhi ole ia o kona kino; o na poe i pili iaia, a i haumia ko lakou mau kino, oia no kana kane, Fred Oat a me ka lana mau keiki, o kona ea ma'i, na pili aku no ia i keia poe eha, ka poe hoi i noho pu a hiki i kona mau minute hope loa, a oia kona wa i lawe ia mai ai.

 

            Eia ane, o keia poe eha i noho, a kuwili pu me keia wahine haole ma'i, aole lakou i lawe ia kau no Kakaako, a i ole, no Puuhale paha, kahi e lawe ia nei na kanaka Hawaii, na Pake a me na Kepani, no ka hoomalu ia ana, pehea hoi lakou i hoihoi ole ia ai me kekahi wahi kaawale oia mau wahi a hookahi ka noho pu ana me ia poe iloko o ke kaumaha a ka ehaeha.

 

            Aka, no lakou nei, aole pela, aka, ua hoihoi ia aku la lakou nei no ke Queen Hotele e ku nei ma Peleula, a hookahi ka hoohuikau pu ana me na poe ola a haumia ole e noho ana ma ia wahi me ka palaka a nanea, a na ka paa ana i ka hoomalu i hoike aku ia lakou e lilo ana lakou he poe pio, no ka pono o kekahi ohana i loaa i ka ma'i, a i lawe ia paha kona kino e puhi i ke ahi.

 

            Ua hoi aku la na koa aupuni no kai o Kalihi e hoomalu ai i na Iapana a me na Pake, mamuli o ka manao ia o ulu ae ka haunaele.

 

THE HUB

HALEKUAI NANI O KE TOANA.

           

            Ua loaa mai la ia makou mai ka hikina na lole huluhulu eleele i hana noeauia o na paikini hou. O ka waiwai io he $18.00; aka, mamuli o na La Nui, e loaa no ma

Ka Hub, ua hoemiia 10.50.

            He 150 Paa Lole Huluhulu Bolu a me Eleele o ka loaa ana mai la no ia mai ka hikina, he nani ko lakou mau nauaina, a ua hanaia me ke akahele e pili pono ai i na mea a pau. O ka waiwaio he $15, aka, no na La Nui e loaa no ma

Ka Hub, ua hoemiia 8.50.

            E hoomauaoia o ka makou waiwai o na Lole Aahu, Kamalii a me Opio , pela pu hoi me na Papale, Papale Kapu, me na Lako Aahu e ae he hou loa.

            E kipa mai a e ike hou iho mamua o koa kuai ana, a e hookoeia no kekahi o kau mau dala. E hamama aku ana ke makou halekuai i na po a pau a hiki i ke Kalikimaka.

J. S. SPITZER.

ALANUI HOTELE KOKOKE I KE ALANUI PAPU.

 

KE PII MAU NEI NA MAKE.

EHA I LILO HOU AKU LA NA OLA MAKAMAE.

 

            Puhi ia o Aala i ke ahi ma o ke Poha ana ae ia o ka Ma'i ma ia Wahi.

            Ma ka Poaono nei ua loaa aku he hapa pake nona ka inoa a o Ahi, ua make ma Kamanuwai, ma ka nana ana a na kauka aupuni ua ike ia he bubonika.

            Ma ke Sabati ua make he bebe pake no Aala ae nei, ua ike ia na helehelena o ka ma'i weliweli maluna ona.

            O Kekawano he Iapana, no kahi hoomalu o Kalihi ua make oia ia pono i ka ma'i bubonika.

            O ka eha o na poe i make he Iapana no ke alanui Kukui nona ka inoa o Mizuno Sakuichi. Ua make oia ma ia pono, a na lawe ia aku oia no ke puhi ia ana i ke ahi ma Mauliola.

            O ka nui o na ma'i bubonika a hiki iho la i ke Sabati nei he 46, a maloko oia he 38 i make.

            E puhiia ana na halekuai o Aala e ku nei ma ke alanui Moi ma keia Poaono.

 

HE AHA NO NA KOI.

 

            Ma ka noho ana o ka halawai a ka Aha Mana Hooko o ke aupuni ma ke kakahiaka Poakahi nei ua apono ia iho la he olelo hooholo e noi aku ana ia Peresidena Makinile e kukuluia i aha no na koi no ka noonoo ana i na hoopaapaa pili kanawai i ulu ae ma o keia mau hana puhi ahi a ka Papa Ola i na hale a me ka hoopoino ana i na waiwai, i kona wa e hoao nei e kuai aku i ka ma'i ahulau mai kona palahalaha loa ana aku. Ua hooholo pu e hoomakaukau ia i mau pepa pa'i hakahaka no ka hoopiha ana me na koi.

            O ke noi ana i keia aha no ka hoolohe ana i na koi poho, aole ia no ka mana ole o na aha hookolokolo e ku nei, aka ua piha loa lakou me ka hana, a o na koi poho hoi no ke ahi he nui hewahewa loa e pau koke ole ai i ka hooloheia.

            O ka Makinile pane no keia noi a ka Aha Mana Hooko, oia ka ke aupuni e kali aku ai o ka loaa mai.

 

            Ma ke alanui Liliha, ma ka hora 7 a. m. o ka Poaono nei, i hoea mai ai he opuu momi hou iloko o ke kihapai ohana o Kanolena opio, kekahi o ko makou hoaloha oiaio. O ka makou e kalokalo ae nei, e hooloihi ia mai ua la o ke kama opio, a o na makua hoi, e koomau aku i ka hooulana i ko kakou lahui i piha hou ka aina i kanaka.

 

KE KOMITE OHI LULU KOKUA HOU.

 

            Mahope o ke koho ana aku o ka Hui Kokua Manawalea i ke Keikialii Kalanianaole, i komite no ka ohi ana aku i na kokua aloha no kona waihona e emi loa iho ana ma o ka nui o na mea i hoolilo ia aku no ke kokua ana i na Hawaii poino o ka pauahi o ka Poaono nei, ua apo mai la oia me ka hauoli me ka haawi makana ana mai he $500 no ka waihona o keia Hui me kona koho pu aku ia Maka Robikana, i komite no ka hele ana aku iwaena o na poe koonoono o ke kulanakauhale nei. Nolaila, o na poe a pau e makemake ana e haawi i na kokua aloha ana no keia Hui, e waiho ae ma ko Maka Robikana lima.

 

MAKE A OLA HOU.

 

            Kikako, Ian 16. He lona kuikawa kai loaa mai la i ke Koronikala ma Indianapolis mai, e @ana:

            Ua pakele mahunehune ae o Mrs. Crosby mai ke kanu ola ia ana, ma Crawford County. Ua hooholo ia ua make ola me ka hoomakaukau ia e kanu aku iaia. I keia wa e nee mua nei o na liuliu ana, o ke kaikamahine a ka mea i make nona na makahiki he 1@, mamuli o ka maluhiluhi i loaa iaia ua moe iho la oia no ka hoomaha ana, aka, aole nae i pili iho kona mau maka ua hoohikilele ia ae la oia a holo koke aku e koi e hoihoi ia ke kino o kona makuahi e no luna o kahi moe, me ka hoike pu mai na lohe oia i ka leo o kona makuahine i ka pae ana mai: "E Mary mai ae aku ia lakou e kanu ola ia'u."

            Ua ae aku ka mea lawelawe kupapau i ka manao o ke kaikamahine, me ka olelo pu aku ua moeuhane ia oia. No ewalu hora i kaahope ae, ua owaka malie ae la na maka o Mrs. Crosby a nana ae la i kana kaikamahine e kiai ana no kona ola hou mai. Eia o Mrs. Crosby ke pii ae nei kona kulana palekana.

 

NA WAHI I PUHI AHI IA.

 

            Ma ka Poakahi nei, he alaa mau wahi i puhi hou ia ae i ke ahi, oia ka hale o Mrs. Boardman mawaho o Makiki a me ka hale hou i kapili ia iho nei ma ke kihi mauka o na alanui Kukui a me Nuuanu, he mau wahi keia ua ka ma'i i oili ae ai, a aua ia kumu i hana aku ai ke aupuni i kona mana ma @ hoonaoueo ana aku.

 

            He one@uoea kamaaina o ka aina mai Kamauuwai a hora i @ puukuu mahope o ka pau ahi o ka Poaono nei.