Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 4, 27 January 1900 — Page 5
This text was transcribed by: | Merrillyn Pace |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
POAONO, IANUARI 27, 1900.
ALOHA KA LUAKINI O KAUMAKAPILI,
Aloha io no ka luhi o na’L@i,
Aloha io no ka hei u a ka lahui i n@i’i ai,
Aloha io no o Kaumakapili i haina ia iho la.
Aloha, aloha wale o Kaumakapili.
E Hawaii aloha, ua pau kau hana,
E Oahu o Kakuhihewa, noki kou @ au,
E Maui o @, @ hou @,
E Hawaii o Keawe, @ hooluhi ia oe,
WELIWELI NA HANA A KE AHI
HE HOOKAHI HAPA O KE KULANAKAUHALE I PAU.
He Mau Tausani i Hooneleia me na Home – Nui Hewahewa ke Poho, Aole pae he Ola i Poino.
Iloko o ke kulana pihoihoi i hoopuka aku ai makou i ka kakou pepa ma kela Poaono aku nei me ka maopopo ole o ka palena a ke ahi i ulupa aku ai, a me ka hiki pono ole hoi ke hoike aku i kaua wahi e anai aku ai mamua o ka hook@ ana mai i kona inaina.
I ka wa o ka puoa ma Waikiki o Kaumakapili i a ia ai ma ka hora 10, mai na huna ahi o na hale e puhi ia ana mahope iho ona. Ua hoao aku la na kaawai e hoopio i ke ahi, aka, mamuli nae o kona kiekie loa, ua hiki ole i na kaa kioai ahi ke hoopakele ae iaia. A mai laila i lele aku ai na huna ahi no na hale e ku mai ana makai iloko o ka weliweli nui, oiai, na kikiao makani e pa ana me ka ikaika. Ua hoomaka aku la ke iho ana o ke ahi i kai, e hooneoneo ana i na mea a pau e loaa ana ma ko na alahele, a ma ka hora i oia auina la, aia hoi, ua hoea aku ia ke ahi i kahakai, a maanei i kualiilii mai ai kona @ ana a pio iho ia hoi.
I ka wa a ke ahi e pahoia ana me ka ikaika, ua ike ia aku na poe o kahi a ke ahi e holapu ana e holo ana ma o a maanei me ka pioo me kahi opeope mama me ke koe aku o ko lakou mau ku onoono nui ihope he m@@puu @ ke ahi, a he lehulehu wale hoi o lakou i hoao e puka mai iwaho, aka, ua kipaku hou ia aku nae lakou ihope e na koa me ka me hemene ole.
Na keia manawa na hoonoa koke ia mai la na koa a me na kokua no ka holo ana mai e kiai i na poe e hoomalu@ia ana no lakou ka @ maiuna aku o na tausani, a i ka ike ia ana ua kokoke loa ke ahi mahope o lakou ua lawe ia aku la lakou mai loko aku o kahi o ka poino no ka lua kini o Kawaiahao, Honuakaha, Kakaako a me Kalihi.
I ka wa a ke ahi e iho pololei ana ma ke alanui Maunakea no ka uwapo ua hoonee koke ia aku la na moku e pili ana i ka uwapo no waho. A oia no hoi ka manawa o ka moku koio Eleu a me Iroquois i pili mai ai i ka uwapo, a me ko laua mau enegini e pauma ana i ke kai, ua haawi aku la laua i na kokua ik@ika ma ka hoopio ana i ke ahi e hookokoke ana i ka hale hana hao a me na uwapo.
POINO I KE AHI HE KAAWAI.
Oiai ke ahi e pahola ana ma o a maanei me ka ikaika, ua hoopuni ia ae la ke @ @ ahi Hel@ Ekahi e ke ahi, a i ka ike ana o ka wiliki a me ke paoahi aia ao laua mau oia iloko o ke kupilikii loa, ua haalele aku ia laua i ke @ me ka holoana aku no kahi e pakele ai o ko laua mau ola.
HE KU I KA ILIHIA.
I ka wa a ke ahi e ulupa ana i ka luakini o Kaumakapili, aia na waimaka o ke kaumaha e ike ia aku ana e haloiloi ana maluna o na Hawaii, a e lohe ia aku ana hoi ko lakou mau leo e puana ae ai. “Aloha ka luakini a na Alii a me na makaainana ilihune i lo hi ai.” A he mea oiaio, aole i hoopau ae ke ahi i koua pulumi ana i hiki i ke k@e ana o kona mau paia pohaku, ua pau hoi kona @.
KA LAWE IA ANA O KA PIO.
Mamuli o ka manao ia ana e ulu ae ana na @ mawaena o na pio o ke ahi, oia hoi, na Iapana a me na P@@e, na iawe ia aku la lakou uo ko lakou mau wahi hoolulu hou malalo o ke kiai ana a na koa a me na kanaka i lako me na l@@u. Me ka mahele ia he 1.977 Puke a me Iapana iloko o ka pa luakini o Kawaiahao; 497 Hawaii i Honuakaha, 100 iloko o ka pa o ka Moiwahine Kapiolani, mauka iho o ka luakini o Kawaiahao, 800 a oi Pake a me Iapana ma ka hale paikuu o Hai@@@@@@, a he 1200 Pake, Hawaii a me na Iapana ma Kukauko.
He ku i ke aloha ka @ o na pio o ke ahi i ko lakou wa i lawe ia mai ai mailoko mai o kahi poino, e auamo ana na kane na wahine, na poe aoo a hoea loa ku na opio i ko lakou mau wahi opeope @ a koe aku hoi ka hoi @ ke ahi. E @ @ hoi ma na alanui me na wai e hiolo ana ma ko lakou @ palina. Aloha no.
AOLE HEIAU NANI ELIKE ME @ PILI
Ua olelo ia ae aohe he @ nani e like me ka luakini o @ makapili e loaa hou aku ana Haw@i me @ @ aku. K@ kini hookahi hoi i hoolako @ na pono o keia au hou. Ua @ luia oia i ka makahiki 1885, @ ka 1888 i hoau ia ai oia. Ua pu ka Moi Kalakaua, na Alii o ka aina na makaainana @ ma ke @ ana o kona @ a he @, ua hooko ia mau ana, aka, aole nae lakou e @ aku ana ko @ @ @ e na @ ke aupuni. O kona mau @ kie nana i hooi ae i kona @ kilakila na nalohia aku @ @ leo @ o kona @ h@meni na pau loa kona @ mai, a o ka leo nani o kona @ ua @ kona hosana ana, no.
[Last paragraph unreadable]
O keia maoli ka ... [caption under photo unreadable]