Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 13, 31 March 1900 — Page 5

Page PDF (661.46 KB)

This text was transcribed by:  Danna Lyman
This work is dedicated to:  Kamehameha Class of 1962

KE ALOHA AINA

POAONO, MARAKI 31, 1900

 

AIA NO KE LIULIU LA E NEE.

 

AOLE I NEE AKU O ROBATA MA KANA HUAKAI.

                                                            

He Nui no na Kaua e Uleleia ana me ke Alahele no ke Kulanakauhale o Pretoria.

 

Maluna o ka mokuahi Mariposa i loaa mai ai keia mau nuhou makamaka loa, a no ka pomaikai o ko makou mau makamaka heluhelu ke hoopuka aku nei makou me ka awiwi nui penei:

Ladana, Mar. 20.  E makaukau ana ka pa kaua o Ladysmith no ka hoomau ana aku i ka hana ma ka la 1 o Aperila.  A ia wa e loaa ai ia Kenerala Bula he puali kana o eha mahele koa helewawae, a me hookahi mahele koa kaualio he heluna nui o na puali panalaau, a no lakou ka huina apau he 40,000 kanaka me 120 pukuniahi.  E oi ae ana hoi kona ikaika i ka puali koa holookoa o na Boa maluna o ke kahua.  O kana hana no ka lele kaua ana aku maluna o Biggarberg, a malaila e huli ae ai a komo aku iloko o Transvaal, a lele kaua aku hoi ma ka hikina a o ia ko Robata wa e nee aku ai no Pretoria.  Ma ia wa e hoopuipui ia ana o Kenerala Robata me na kanaka o na Kenerala Clement, Gatacre a me Brabant, a no lakou ka huina he 20,000 kanaka me 200 pukuniahi.  A oiai ka maluhia e pahola ana mahope o na puali koa a hoea i Cape Town, Port Elizabeth a me East London, ua manao ia, ua hiki ke hoea mau aku na hoolako ana i ua puali koa mai ia mau wahi aku iloko o ka wa pokole loa.

Ua olelo ae o Haku Wolseley, ua koho wale ia iloko o ka mahina o Mei ae nei e komo ai na Beritania iloko o Pretoria.  O ka mamao o Pretoria mai Bloemfontein aku ma ke alahao he 300 mile.  Ua manaoia aole he mau kue ikaika e malama ia ana ma ka hema o Kroonstadt.

Ladana, Mar. 20.  Ua hoomaopopo ia ua haawi ia aku he puali ikaika malalo o ko Kenerala Methuen malu, ua manaoia no nae aole ia no ka nee ana aku e hoopakele ia Mafeking, aka, no ka nee pu ana aku no ia me na pualikoa o Haku Robata ma ke alahele o Klerksdorp, Potchefstroom a me Krugersdrop Johannesburg.

A hiki i ka hora 4 o keia kakahiaka aole he mau lono i loaa mai uo ka hoopakeleia ana o Mafeking.

 

HAAWI PIO NA BOA.

 

Ladana, Mar. 18.  Ua loaa mai la i ke Keena Kaua he hoike mai ka Ilamuku Kaua Haku Robata, mai Bloemfontein, La Pule, Mar. 18.  Ua huli hoi mai ka puali Guards Brigade ma ka la inehinei mai Norvals Port.  He lehulehu wale o na Boa i haawi pio mai i ka lakou mau lako kaua ia Pole-Carew a me na wahi e ae.

Ua hoike mai ke alihikaua ma Belmont, ua hoea mai he poe mahuka me kekahi pu Maxim a me kekahi puikuniahi okoa iho.  Mai Springfontein a hiki loa aku i Bloemfontein aia na Boa ke haawi pio la i na pu raifela Mausers Matini a me na pu panapana.  He 2500 pu raifela i haawi pio ia mai i keia la.  O kela a me keia kanaka pakahi i haawi pio mai i kana mea kaua, ua kakauinoa aku la oia malalo o ke kuahaua, aole lakou e lawelawe hou i na mea kaua no ke kue ana mai i ke aupuni Beritania ma ke kana e hoohana ia nei, aole hoi e haawi aku i na kokua ana a i ole i na pualikoa Beritania i na puali koa o ka repubalika, aka, e noho me ka maluhia ma ka home a hiki i ka wa e pau ai o ke kana.

 

E NUI ANA NO NA HAKAKA.

 

Ladana, Mar. 19.  He hoike kai loaa mai la mai Natal mai, e olelo ana:  Ma na la mahope mai nei o ka hopu pio ia ana o Kenerala Cronje, aole he mau pukuniahi i hopu pio hou ia mawaho ae o na pu kakaikahi a Kenerala Cronje.  O ka lawe pu ana o na Boa i ka lakou mau pukuniahi nunui ma ko lakou emi hope ana he hoike oiaio ana ia e hoohana hou ia mai ana no lakou maluna o makou.  I ka wa o na Beritania e komo ai iloko o Transvaal, ua ho@ aku la ia i kahi kupono loa a na Boa e lele kaua mai ai.  A o ka puka laelae ana o Robata he mea kanalua loa ia, e nui ana na hakaka e ulele ia ana mai keia wa aku a hiki i ka hoea ana o na Beritania i Pretoria.

 

Na Lako Hale Nani

––Aia ma kahi o––

 

A H I

(Ahi Paikii)

Alanui Muliwai (River St.) mawaena o Alanui Kukui ame Vinia (Vineyard St.)

 

Na Moe Koa.

  "   Moe Paina.

  "   Pahu-ume Koa.

  "   Pakaukau Koa.

  "   Noho Ie.

  "   Noho Koa.

  "   Koki.

  "   Papa Pahu Kupapau Koa.

A pela aku.

 

O keia ka manawa e hele mai, he nui ua lia a ka manao e kolikoi ai ia mau nani a makou e ha’i aku nei, me ka makepono loa.

69           1 m.

 

ELUA MAKE BUBONIKA HOU

 

HE IAPANA A HE HAOLE NA OLA I POINO.

 

He Pukiki Kekahi e Hoohuoi ia nei ua Loaa i Keia Ma’i—Aole e Pau Koke Ana ka Hoomalu.

 

No kekahi mau la i hala hope ae nei ka noho hamau ana iho nei a ka ma’i bubonika, aia hoi, ua oili hou ae la oia a kaili aku la i ke ola o Yamasaka he Iapana a me John Hurley he haole ma ka La Pule nei.

Mahope o ko laua make ana uia laweia ko laua mau kino e kaha, a ma ka nana ana o na kauka ua ikeia iho la he ma’i bubonika io no ko laua kumu i make ai.

 

O John Hurley, he kanaka Amerika oia, a nona hoi na makahiki he 50, ua make oia ma kekahi hale e ku nei ma ke alanui Waina.  O kauka Kupa ka mea hana i lawelawe iaia, a ua manao ia i kinohi aole oia i loaa i kela ma’i weliweli a hiki i kona make ana iho la, akahi no a ike pono ia.

O Yamasaka, he Iapana oia i lawe ia mai kekahi hale hoolimalima mai e ku nei ma ke alanui Puowaina, ma Kakaako.  Ua pehu kona a-i a me kona puhaka, e hoike maopopo mai ana hoi i na helehelena o ka bubonika, ua kono ia na kauka lapaau o ke kulanakauhale e hele ae e makaikai i ke ano maoli o na anoano bubonika e kau ia nei ka weli, a o ka mua loa keia o ka ma’i bubonika a lakou i ike ae.

Eia ko waiho pu nei ma Kakaako he Pukiki nona ka inoa o Manuel Silva Pavao, he limahana no ka mahiko o Honolulu.  Eia oia ka lawelawe ia nei e kauka Mori.  He 104 ka ikaika o kona ana fiva a he 100 ka ikaika pana.  Ua pehu kona puhaka akau, a eia oia ke kiai ia nei me ka makaala loa.

Ua laweia mai ka noonoo ana o ka hoopau ana i ka hoomalu ana maloko o ka halawai ana a ka Papa Ola, ma ka auina la Poaono nei, a mahope o na noonoo akahele ana, ua manao ia aole e hiki ke hookuu koke ia ka hoomalu.

Ma ka ninau ana a Kupa i ka wa hea la e hoopau ia ai ka hoomalu.  Ua pane aku o Peresidena Wood, ua manao ia aole e hiki i kekahi kanaka ke pane ia ninau, aka, he oi aku ka palekana o ka hookuu ana i ka hoomalu mahope o kanakolu la o ka puka ma’i hou ole ana, mamua o ka hookuu ana ae iloko o na la he @.

Aohe ma’i o keia la.

 

KA MOKUKAUA ITALIA CALABRIA.

 

I ke kakahiaka Poakahi nei i hekau mai ai i ka nuku o Mamala ka mokukaua Italia Calabria, ma kona alahele no na wai o Kina, no ke kiai ana i ka waiwai o kona lahui, mamuli o na uluku e ala mai nei mai ia wahi mai.  Ua haalele aku oia ia Sana Diego ma ka la 16 iho nei, a i kipa mai la hoi i anei no ka hoopiha nanahu ana, a hoomau hou aku i kona alahele malalo o ka hooko kauoha.

Ua kapili ia oia i ka 1894.  He moku oia o ka papa elua, a nona ke kaumaha he 2,470 tona.  O ka ikaika hoohana o kona enegini he 2,470 lio huki, a nona hoi ka mama holo he 19 mile i ka hora.  E lawe ana oia he 40 pu kipinapinai me kekahi mau pu a me 260 alii me na kanaka.

 

Aole no he mau mea hou ano nui a ka Meade i lawe mai la ma ka La Pule iho nei.

He 106 poe hana hewa i hoea ae imua o Lunakanawai Wilikoki ma ka Poakahi nei.

Ua noho ae ka Aha Kiekie ma ka Poakahi nei, aka, aole he mau hana i lawelawe ia eia aha.  A paolelo ae hoi kekahi mau loio aole e hiki i keia aha ke lawelawe i na hihia ano nui a hiki i ka wa e koho ia mai ai ka Lunakanawai Kiekie no ke teritore o Hawaii nei.

Ua hoea mai la ma ka La Pule nei ka moku lawekoa Meade no ka hoopiha nanahu ana, e lawe ana oia he mau loa no ka hoopiha ana i na wahi hakahaka o na pualikoa e noho mai la ma Manila a me na koa hoi i hookuu ia mai no ka nawaliwali, a i kupono ole no ka hoomau ana aku i ka hana.

 

MA KE KAUOHA.

 

APANA MALAMA OLA, HONOLULU.

 

Keena o ka Papa Ola, Honolulu, Maraki 21, 1900.

 

Ma ka halawai ana a ka Papa Ola ma ka la 20 o Maraki, 1900, o keia hoololi malalo iho nei no ka apana o na Rula Malama Ola o ka Papa Ola e hoohana ia ai, na hooholoia:

“O ka Rula Malama Oia o ka Papa Ola, e hoopiliia, a e hoohanaia maloko, o kela wahi o ka Apana o Honolulu, e komo pu ana maloko o elima anapuni mai ka Hale Mana Hooko aku.

 

 

C. B. WOOD.

Peresidena o ka Papa Ola.

 

OLELO HOOLAHA.

 

E ike auanei na kanaka a pau loa, o wau e Mr. S. W. K. Kaainoni e noho ana ma Manoa, Honolulu, Oahu.  Ke papa pu ia aku nei na mea a pau aole e hookipa a malama wale mai i kuu wahine mare la Mary K. K@, noni me kuu ae ole.  A o ka poe a pau e hoolohe ole ana i keia, e hoopii la no lakou ma ke kanawai.

A ma keia ke papa pu ia aku nei na ano kanaka a pau.  aole a @ mai i kuu wahine mare ia Mary K. Kaainoni ma kuu inoa oiai, ua haalele kumu ole mai ola ia’u, mai @ la o aku o Feberuari @ ala o ka M. H. 1900.  E hoolohe i k@.

O wau no me ka,

 

@. W. K.

Manoa, Honolulu, Oahu.