Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 16, 21 April 1900 — Page 6

Page PDF (595.72 KB)

This text was transcribed by:  Britny Ching
This work is dedicated to:  R. F. W. Ching

KE ALOHA AINA

 

KA PAIO A NA HOA O KA AHA SENATE

 

MALUNA O KE KUMUHANA HAAWINA DALA I MANAO IA NO LILIUOKALANI.

 

Hue Pau ia a Hana Hookahuli Aupuni a Amerika ma o na Koa Bostona ala ma Honolulu nei i ka 1893.

 

(Mai ke Kuokoa mai)

(Hoomanawa.)

            Clark o Waiomina. Ua iku no kakou a pau, in a e lanakila kekahi hookahuli aupuni; ua pono ia hana, ua ku iho la ia hana i ke kanawai, a o ka ikaika i lanakila, ua hiki iaia ke hana elike me kona makemake iho. Aole no i kuikahi pinepine loa k@'u manao me ko ke Senatoa mai Dakota Hema mai, ma na ninau kalai aupuni, aka, aole nae hookahi kanaka maloko o nei keena, e hooia ole mai ana ma ke ano, i holo pono wale no ka hana hookahuli aupuni ma Hawaii, mamuli o n@ mea kaua a Amerika Huipuia, in a e lawe ia aku ua kanaka la a maloko o kahi keena waiho koloka. Ano, aole anei he meaa pono ia kakou ke loaa he wahi manao kaulike a hoopono hoi ma keia hana? Ua laweia mai e kakou kela mau mokupuni. E lilo ana kela mau mokupuni i kekahi wahi. Aole hoi o'u manao kaumaha iki, ua laweia mai ia mau mokupuni e kakou. Ua hauoli loa au no ia mea, no ka mea, ma ko'u manao mawaen o na aina a pau loa i welo ka ai ka hae Amerika i keia la, o na mokupunoo o Hawaii ka oi aku o ka ui, a e loaa ana hoi iaia na holomua maikai loa ma keia mau mua aku.

            Aka, e Mr. Peresidena, he hana hewa kai hana ia. Aole pahe he mea hou i na Senatoa na mea a'u e @o@ke aku nei, oia hoi, ma ka manawa i hooko ia ai ka hana hookahuli n@na i hookaawale aku i ke Aupuni Mo@, a hookaawale aku hui i ka Moiwahine, aole loa he hookahi wahi mea i koe iho i nele ole k@na hau ia mai, aole wale no o n@ Aina Le@ahi, no lakou hoi na loaa @ kuleana ai oia, aka, o na mea no a pau @oko o kona hale, mai kahi pa a@uni uliuli ma ka pakaukau @ a hoea i ke kiaha @la iloko o ka hale kuke.

            Kyie. Aole no o'u kue i ka hookaawale ia @ @ o@kekahi haawina @ ka Moiwahine. A @a o k@u  kumu kue @ ua like k@'@ k@ana ma keia mea me ko ke kulana o ke Senatoa mai Arkanas@s mai (Mr. Jones) oia hoi, aole on a kuleana iki ma keia mau aina leiahi.

            Clark o Waiomina. Aole on a kuleana?

            Ky@e. Aole. A he kumu okou @ ka'u i hoo@hua ai no ia manao.

            Clark o Waiomina. Ua kukulu au i keia noi maluna o ke kahua o ke kaulike a me ka manao maikai, a ua hiki no i ke aupuni nui elike me Amerika nei e lawe mai ana a paa i kela mau mokupuni ke hana i kekahi hana lokomaikai, kaulike a hoopono hoi. Aole au ke ku nei ma ka ikaika maoli o ke kanawai i pono ke koi ia imua o ka Aha Hookolokolo, ma ke ano i kahua ia no keia koi. Aka, o ka aoao @ko kaulike o ka Aha Hookolokolo  k@'u e ku nei. Ua lawe mai n@i kakou i keia mau aina, a ma ka minute e holo @ keia Bila Kanawai e loaa ana ia kakou he hookahi ha@e@ a me ka@t@us@ dala no ka makahiki hookani mailoko mai o keia mau aina.

            Platt o Konetikuta. No ka pomaikai hoi o na kanaka o ko Hawaii Paeaina.

            Clark o Waiomina. Heaha auanei ka hewa oia mea. Ma@a paha no ka pono io no ia o na kanaka, aka, e hiki ana anei i ke Senatoa mai Konetikuta mai ke olelo mai, mamuli o ke kaulike a me ka noonoo hoopono maoli no hoi, aole he mea pono e hana ia kekahi hana maikai no ke aupuni i @ooulu maoli ia aku ai ka hana hookahuli ai puui?

 

PAKELE MAHUNEHUNE KE OLA.

 

            Ua ike iho makou maloko o ka Avalataisa, no ka pakele mahunehune ana o ke ola o ka Mr. J. L. Kaulukou, ka Luna Walaau o ka Hale o ua Lunamakaainana. Oiai, ola e hoi mai ana mai wawaho mai o Waikiki maluna o kekahi @apio e kalaiwa ia ana e kekahi Pake ma kela mau po aku nei, ua puiwa ae ka lio  e huki ana i ke kaa a hookui aku la me ka pou telepona ma kahi kokoke i ka uwapo. Ua kiola ia aku o Mr. Kaulukou mailuna aku o ke kaa, aka, ua laki nae aole i kuko@k@ ua poino i loaa iaia. Ua haki ka wawae o ka lio, nolaila, ua haalele ia oia a hoihoi mai la hona haku i ke kaa no ke kulauakauhale nei. Ma kekahi la ae ua loaa ake la @ lia nei i ke Keikialii Kawananakou a me Sam Parker, a ua @ i hoopau ae i kona mau ehaeha ma ke kipa ia ana.

 

            He mau haneri ka nui na poe e noho nei ma ka pa hoomala o Kalihi i loaa ole na home mawaho nei, i ae aku la e uku $3.00 hoolimalima no ka mahina i na runi a lakou e noho nei.

            Ua waiho aku la o Mrs. Griffin Willson he hoopii oki mare i kana kane Mr. John Wilson imua o ka Aha Kaapuni me ke noi @ aua e loaa iaia he uku hoomau o $250 i ka wahine, a i $500 hoi no ka uku ana i kona lole.

 

fHE MOOLELO WALOHIA

NO

ALANADELA

 

ka Wahine Hoopohaohao o ka Aahu Keokeo

A I OLE

Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke Kulu Aumoe.

 

            Ua hoauwana ia au maloko o na ululaau me he kanaka la i hanau home ole ia mai, a aole hoi e hiki i@'u ke hoohuli hou ae i ko'u mau kapuai a kamoe aku ihooe no ko'u home aloha, oiai, ua like no ia me k@m@lia ana aku i kuu ola makamoe i moepuu na kona manao lili, mai ko'u kaawale ana mai ke k@la nakauhale alii mai a hiki i keia wa a kaua e hui nei aole loa ko'u mau maka i ike hou aku i kona mau hiohiona nani Na kekahi wahine aoo i malama maikai ia'u mai ko'u mau la opio mai a hiki i huu nui ana mahope hoi o kona ho@hakele ana mai ia'u mai ka lima mai o na powa e hoomakaukau ana e kinai i ko'u ola, aka, ke kaumaha nei au i ka hoike aku ia oe, aole oia maluna o keia ilihonua i keia manawa aka, aia ke hoolluolu la iloko o ka opu o ka honua. Ua hele aku au me ka naauaua ana i kona aloha, oiai, ua pilipaa ko maua aloha o kekahi i kekahi me he mau io ponoi la, a i keia wa a'u e hele nei iloko o n@ ululaau ua halawai iho ia au me keia wahine opio, i kona wa iloko o na lima kakaulia o ka enemi a hoopakele ae la iiaia, aka, he neu no nae na popilikia i halawai mai me ia mai ma ia hope mai. O keia ae la na mea ano nui o k@'u ola ana, a nolaila, ua lawa au maanei, aku, he hookahi a'u ninau makemake ai e pane mai oe, olu keia pehea oe i haalele aku ai no ka aina malihini? wahi a Walata.

            E kuu haku ua hoe@eha loa iia kuu puuwai no kou moolelo ai i hoike mai la a h@ni iho la na waimaka o na kahuna lapaau nei me ka hoomau ana mai. No kau ninau @ pane aku au, ma o ka ike a@ao ka wahine loko no ua ahuwalke ia'u kana mau hana puuwai eleele, ua kauoha ae la oia i k@ @ kanaka ia po no, e hopu ia'u a lawe koke aku no ka @ni oki poo o ka halealii.

            Elike me ke kauoha i haawina aku i na kanaka kauwa e ko laua haku wahine @lokoino, pela @ua i hook@i ai, a oiai au e noho ana @ kekahi puka aniani o ka halealii e hui pono ana i ka lokowai me na waimaka e hoopulu ana ma kuu @ papalina, me ko'u puuwai i hookup@uli ia i ke aloha nou, aia hoi, ua hooh@lele ia ae ia au i ka p@ aua ae o ko'u mau lima i ka po p!a ia me n kupee hao, a lohe ae la au i keia leo hawanawana me na huaolelo hooweliweli, e ha mau a mai walaau, no ka mea, i kou wa e hoolohe ole ai i keia leo kauoha o kou sekona koke no ia e make ai.

            Alawa ae la au me kanaka haalulu ana o ko'u peuku kino no kahi o keia leo weliweli i poha mai ai, a ia wa i halai aku ai ko'u onohi ike me elua mau kanaka i uhi ia na helehelena me kekahi welu keokeo ma ko laua mau lima pakahi e paa ana laua he mau pahik@ua oilua me ka makaukau loa e apahu ae: i kuu kino iloko on a apana elua.

            I ko laua ike ana mai ia'u e nana aku ana: ua haawi mai la kekahi o laua i ka hoailona no ka h@hui ana aku mahope on a, aole au i kue aku i kona makemake, oiai, oia ko'u ola iloko o ke ku@k@i, aka, ua kokoke ae ia a hahae aku la mahope on a, a o ka lua hoi ua kanaka ma hahai mai la ia mahope me ka makaukau nei e pahu mai i kana pahikaua iloko o kuu puuwai i ko'u wa e kue aku ai i ko laua makemake. Aole au i hoomaopopo i ko'u wahi e lawela nei a hiki i ko makou komo ana he keena a malaila au i hoomaopopo ae a he rumi pepehi kanaka keia, no ka mea, ke ike nei au i ka a@ana li kauaku me na ki@ku kaula e lewalewa ana, he paepae oki poo ke waiho ana ma ka papahele a ia wa i halawai aku ai au me kou makuahine han@na puuwai eleele e kali ana no…

 

HE HUI PUHI LEHU

 

            E malamaia ana maloko o ka Y. M. C. A.  i keia ahiahi Poalima, he halawai na kekahi poe ilikeokeo ua ka hoolala ana i kekahi kumuhana ano nui, ola hui, ka hoala ana i hui puhi lehu i na kino make maloko o ke kulanakauhale nei. O na hale i hooikaika loa i keia kumuhana, oia o Keoki Kakela a me F. J. Lowrey. A o kahi o ke kapuahi puhi i manao ia ai ke kukulu, mawaho no ia o Kalia.

            O a auhau o ke puhi ana i na kino make mawaena no ia @ $30 a me $35, aka, ua hiki no nae k@ hoemi ia a hiki i ka $25. He mau hana ku no keia i ka manaonao, ka puhi ana i ua kino m@ako i ke ali, a ke manao io nei no makoa, aole na Hawaii e apo koke aku a@ i na manao imi dala a keia poe haole e hoolala mai nai no huala @ ae.

 

            O ka 20 keia o na la me ka ma'i ole, a he 10 la i koe o ka pau loa no ia o ka hoomalu.

            Eia kekahi mau hui mahiko ke ano k@laualaua mai nei, @ @ hoonoo @ ana paha ma keia m@ iho.

            O ka muku lawe@ @ kai upu ia e hoea mai ana ma keia mau la iho mai kapalakiko mai.