Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 17, 28 April 1900 — Page 8

Page PDF (628.41 KB)

This text was transcribed by:  Desiree Shahoian
This work is dedicated to:  To Mrs. Odon's Kindergarten Class of 1955

KE ALOHA AINA

8  POAONO. APERILA 28, 1900.

HE KAAO HAWAII

NO

HAINAKOLO

Ka Ui Nohea o Waipio. Ke Kai kama@ne Nana i Wawahi i na @a o Kuaihelani a Haule Kona Kapu Iniihi.

    A no keia ninau koikoi a ikaika a kaahailo mua o lakou a me ke kaikuana o lakou me ka inaina nui o ka pane ana mai a Kane, aole anei na kuu lima e kulai i ka nanio Kuaihelani a lilo i mea ole.

  Nolaila, e pane ka mea nana ka ninau iluna o ke kumuhana no ke kiola ana i keia wahine a me ke keiki iloko o ke kai, oia ko laua lua kupapau e kanuia ai, aiaila, na kua inaina.

  O ka’o pane imua o oukou a imua o ka haku kaikuaana o kakou. Aoleia he kipi aole no hoi he kokua hewa ma ka olelo ana ma ka oiaio au e olelo ai, no ka mea, aole ka kau i ike i ka mea e hana ia mai ana no keia mua aku ina no ka pono I@nakila kakou, a ina no na hana hoomainoino a kakou e i e no kakou me na maka, a e haha ana oia me na lima maluna o kakou, a o ka pilikia no ia o kakou.

  Ua hooholoia e kiolaia o Hainakolo a me kana keiki iloko o ke kai e na lima menemene ole o ka mea i piha i ka inaina a me ke aloha ole.

  I ka hala ana ona anahulu ekolu e like me kona hiki ana mai mai Hawaii mai, a ma ke awakea o kekahi la, ua uhi paa pu ia e ka pouli nui o Kuaihelani a me na aina mawaho aku ona, a i ka ma o ana ae aia o Hainakolo a me kana keiki i ka moana kai uli, kai eleele, kai popolohoa a Kane, a i ka hala ana o eono la a me na po eono i ka moana, aia hoi o Keaumiki ke hana la ma kana apana hana me ka ikaika nui, poopoo ka moana kukahalelo o ka papaku, a i ka mao ana ae, aia no o Hainakolo ke au la me kana keiki me ka poino ole.

  Ia wa i olelo aku ai o Keaumiki ia Koaaka, ak@ hi wale no a pahua ko’u mana i keia wahine a me kana keiki.

  O Keauinika hoa ma ka mana i loaa iaia ola ka mana ana i manao ai e make o Hainakolo a me kana keiki iaia, a me kahi o ka make i olelo ia ai e Kane oia ko laua lua kupapau e kanu ia ai a ke nana nei o Kane i keia mau hana a Keaumiki, a o ka hopen ua nele ma na ano a pau.

  Ia wa olelo iho ia o Kane, he kamahao maoli keia wahine, a no ka ike o Kane ua hanle ka mana ana i haawi ai ia Keaumiki kikoo mai la ola i kona lima kapu maluna o na enemi ona.

  I keia hooko @na o Kane i keia mea ma kona lima o make ai kona mau enemi, ua maloo iho la na lima o Kane, aole e hiki ke aa i keia mea nolaila, ua hoi oia me ka nele no Kuaihelani me ka ike ole ia o Kuahailo a me Keanin ulaokalani ka ike i keia hana a Kane.

  O ka eioa o na elele a Kane i hoo noho ai ma ka moana oia o Keauka, ua pane ae oia me ke ano kaeha. Pakele mahunehune aku la kela wahine a me kana keiki ia Keaumiki, ia’u hoi hoi uhane ole laua i ko laua wahi i hele mai ai, a o ko laoa mau kino he ia na na a’a o ka moana.

  Ua hookoio aku o Keaka e like me kana i olelo ai mamua oia ka oi, a i ka hoomaka ana ua haule ino aole he hookahi mea i hooko ia, a i ka kau ai maluna o Hainakolo a me kana keiki, hoomanao iho la oia i na olelo a me na hana a Keaumiki i hana ai maluna o Hainakolo a me kana keiki no ka make.

  Ke ike io nei kakou maanei no Hainakolo a n@o kana keiki he mau enemi o Keaumiki a me Keauka, aole iaua he mau elele no ke kii ana ia Hamakolo o laoo i Hawaii i wahine h@oao na Keahniniulaokalani.

  A n ke ko ole ana o ka makemake o ko laua haku no ko lakou enemi, noiaila, ua hoohoolo laua aole hookaawale i na hoohana ana e like me mamua. aka, ma ka hana a laua i hoomaka ai ua like no me manua, aole lanakala ma na ano a pau.

  Olelo aku la o Keumiki ia Keauka maluna kaua o keia kahua kaua e ku ai a hiki i ka make ana o na enemi ia kaoa. Maanei kakou e ike ai he mana oka mai a Keaniniulaokalani mai no ka hoopakele ana i kana wahine a me kana keiki, a i lilo ai hoi ka moana i alanui hele no kana wahine a me kana keiki, a ma keia mana ka oka i maloo ai na lima o Kane, a hoi nele no Ku aihelani a pela o Keamiki a me Keauka i hoonele ia ai mia na ano a pau.

  Maanei i puana ae ai ke keiki he mau wahi lalani mele i kona makuahine.

  E Hai, e Hai, he manu.

Hoole mai la kona makuahhine me ka i pu mai.

Aole na la he manu e kuu kama

He aina na la o Keaolewa,

Papapae aku kaua luka.

  Ua pae aku la laua nei i kahakai o ka aina o Keolewa me na wawae no nae iloko o ke kai. e ai ana o Hainalolo me kana keiki i ka @ kala, a he pouli ana a i ka ma o ana ae aia o Kainakolo a me kana keiki i kai ah, kai popolohua a Kane, pau ka ike ana o laua nei i ke ao aina.

  Nolaila, o na mana ka okoa mai a Keamuiulaokal ni mai no ia. ola hoi, o Alenui a me Aleiki he mau kupunakane no ka moana. a o kela mau mana no ka mea nana i hoohoka a lilo i mea ole ko Keaumi ki a me Keauka mana i mea ole, na keia mau lewa i hoolilo i k hi lewa i honua paa.

  Aia no ka mana hoonee ia Keaumiki a me Keauka me ko laua ike ole he mana okoa ka mea nana e hoopahua nei, ia laua.

  A maanei i kahea hou ae ai ke keiki i kona makuahine ma ke mele,

E  Hai e, e Hai e, he manu.

Hoole hou no koaa makuahine?

Hainakolo.

Aole na la he manu e kau kama,

He aina na la o Keaole @a,

Papapae aku kauaiuka.

  Ua ku no hoi na wawae o mau kamahele nai i kae pali, alole i ai i ka lau limu hao no o Keaumiki a me Keauka lilo i ka moana.

  Ua nui na hoao ana a Keaumiki a me Keauka ma na ano a pau 3 poino ai ka wahine a me kana keiki aka. aole nae e hiki, nolaila, ua ninau oho laua ia laua iho, peh-a la e hoako ia na ka makemake o ka haku o kaua no keia wahine a me kana keiki.

  Ua hooko laua ma ka ninau ana aku imua o Kane, a o ka pane e hana olua e like me ka mana piha a’u haawi aku ai olua, pela olua e hana ai no ka make o keia wahine a me kana keiki.

  A ma keia pane a Kane imua o Keaumiki a me Keauka no kiai naue ole mai Kuaihelani mai, aia hoi, ua poha mai la he leo mai ka lewa mai e olelo ana, aole e ko ana kou makemake maluna o ka wahine a me ke keike i na kini ou, no ka mea ua kohoke mai ko laua hopena e haehaeia ai a liilii, a o ko laua aho hope ia e hoihoi ia e ho’hoi  la i ka wahine a me ke keiki no ko lana hou.e.

  Na keia leo i hoopuiwa ae i na paia o Kuaihelani, ua ninau aku a muau mai, aohe leo no keia leo i panela mai.

  Aia no o Hainakolo a me kana keiki i ka moana, he oiaio na olelo a ka leo kamahao, no Keaumiki ma aole o laua lanakila ma na ano a pau e hele la i ka moana. aka, o na manao uluhua iloke o Kane no ka make ole o keia wahine a me kana keiki. nolaila. ua kahea ae la oia i na kaikaina e kaka ko ka make o keia wah’ne a me kana keiki.

  P ne hou o Kuahailo imua o lakou aohe mana o keia aha kuka e hana hou maluna o keia hoopai mua. no ka mea, ua ko aku ia ko hoopai mua maluna o keia wahine a me kane keike, kahi i au ai no ko laua make i na hana ano a hooma inoino au i ka wahine a ka moopuna haku me ke keiki ui lana ole ke nana i kona makoahine a me ka ui piha o Kuaihelani ne’. he like loa na lakou e noho like mai ana. a o loaa no kela mau uaa ou i olelo ia ua Pukolu o Kaena o Kane, a hoo pau iho la o Kuahuailo i kana olelo.

  Ua ku mai la o Kane me ka inaina nui naueue na paepae kapu o Kua helani me ka a o na maka i ka huhu.

  Owai ke kipi nui nana i kulai i kuu aupuni a me kuu lahui kanaka, no ka mea, o ka enemi a’u i inaina loa ai, eia ka olelo hooholo, e kipaku ia ka mea nana na akena imua o kuu mana, no na me e pili ana i na ui ekolu nona ka olelo ana ana na pokolu o Kaena o Kane.

  Akahi loa ua kipi au i ka olelo a’u i olelo ai ka ui o na mea ekolu aohe lohi ana.

  Elua. Ke ae nei au mai ka piko o kuu poo a hiki i kuu mau kapuai aole au e noho hou ma keia mau paemoku.

  Ekolu. Eia mai ko’u hookohu mana mai a oe mai.

  A ia wa he kui ana na ka hekili he nei ana na ke olai, olapa ana ka uwila pio ke anuenue ike ka lehulehu i ke alelo o Kuahailo. a kau iho la oia no Keaolohilani ka pahu hopu.

  I ka hala ana aku o Kuahailo ua olelo aku la o Kanaloa a me Kuhimana imua o Kane, ke ike nei maua i ko kakou kulana a like me na olelo a Kuahailo e haule ana o Moana wainuikeoo. Nuumealani a me Keaolohilani a me Kuaihelaui nei. a e lilo ana i mea ole i ka moopuna haku o kakou. Nolaila. ua pololei ka olelo a ka moopuua hake o kakou ua komo io no o Hawaii o Koa. uli iloko o na palena kahi i loaa mai keia wahine, noiaila. ua ahewa maua ia maua iho.

  Eia o Painapa Ma ke kuai hoemi nei i ua kakini eleele eono paa i ke $100.

  O na kaiakoa 30 i a o ka halekuai o L.B. Kerr, he nani loa i ko na wahi e ae.

 

BUKE MOOLELO LAHUI.

  E hoopuka ia ana i ka mahina ae nei o Mei. a hoomauia aku no ekolu puka ana mahina. ka Buke Moolelo i kapaia:

KA MOOLELO AUPUNI KEIKI-KANE O EUROPA.

  Iloko o ke kui ala kana Wahiua o ka hanohano manaena o na Mana Ka launu alii o Farani me Euelanai.

KA NINAU LAHUI O BERITANIA.

  Imua o ka Ahaolelo Kuikana. a me ka hooko ana o ka Moi Edewada II. i kona manao limakoko maluna o

22—KAKU KAULANA O INALANI A ME KAKAOLELO KA ELA O LANAKANA

i oi@la ko lakou mau poo.

HOIHOIIA KA MOIWA@ e ELI. KABEKA.

Iluna o ka Nohoalii no ke Keikialil Edewaia @ malako o ke kauoha @ele Aupuni Hemolele a ke kaula Pope o Roma.

  E pakutta aku ana na Hae Hoailona a ka lioku Nelekona maluna o ka kumuhana e ku nei i keia la “Na Eu@ani e lau kanawai na ale o aa moana” a me ka Pakaua Puhaku a O@.” e ku nei ma ko Kaiwa nahonua

  He 35 kenela no ke kope hoo lahi a ho @ keueia no okula mahina O na kauoha a me hookaa dala e hoo@ pololei mai ma ka inoa o

  Thos. P. Spencer.

  Honolulu, Apr. 26, 1900.