Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 18, 5 May 1900 — Page 5

Page PDF (709.67 KB)

This text was transcribed by:  Pat Yap
This work is dedicated to:  Nancy Brown Lee and Charles Miki Lee and their family (Branden and grandchild)

KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 5, 1900.                                         5

 

HOOPAU IA

            KA HOOMALU

 

MAHOPE O KA OILI HOU

OLE ANA AE O KA MA'I

BUBONIKA NO 30 LA.

 

Hele Kauakila Hou na Kanaka

            Elike me ke wa i Hala--He  

            La Hauoli Nui no ke Kulana-

            kauhale.       

            Ua lilo i mea hauoli nui no makou ka hoike ana aku imua o ka Lahui Hawaii, no ka hoopau ia aua ae la o ko kakou hoomalu ia ana no ka manawa elua, i ka hora 7 o keia kakahiaka Poakah@i Aperila 30, aka, ua manaoia nae ua loaa na manao maha no ke kaawale loa ana aku o ka ma'i bubonika mai ka holapu hou ana mai i keia kulanakauhale, mahope hoi o ke kaahope ana ae la o 30 la me ka puka wahi ma'i ole.  A pau loa ae la na hoomalu i na mokuahi, n@ i e lawe aua i na ohua mai ke kulanakauhale nei aku.

            Ua kipa mua mai ka ma'i i keia kulanakauhale i ka la 12 o Dekemaba, 1899, aka mahope o kekahi mau la pokole o ka hoomalu ia ana, ua hookuu ia ae la.

            He mau la pokole wale no nae mahope mai, aia hoi ua hoomaka hou mai la ka ikaika o ka anai ana a ka ma'i a me ka make maluna o na lapana, Pake, Hawaii a me na haole, a ma ia wa mai a hiki iho i ka la 31 o Maraki, akahi no a haalele loa mai ka ma'i i ke kulanakauhale o Honolulu nei.

            O ka nui o na make i ikeia na lilo aku ko lakou mau ola i keia ma'i luku weliweli he 61 i make aku, a he 10 i pakele mahunehune mai.  A iloko o keia mau heluua, he 35 Pake, 13 lapana, 15 Hawaii, 7 haole, 1 Kilipati.

            I ka wa i ikeia ai o ka luku ikaika ana o ka make, ua hoomaka ia ke puhi ia ana o na hale a ka ma'i i o@ili ae ai i ke ahi malalo o ke ka@coha a ka Papa Ola, a na ia mau hana i hoonele aku he mau tausani o na Pake, Iapana a me Hawaii me na home ole.

            Na keia mau hana i hoopilihua loa mai i ka manao o ko ke kulanakauhale nei poe, a ua like hoi na mahiua eha @a oi i uoho hoomalu ia iho n@ei me ka makahiki ka loihi.  Aole wale oia na haawi koikoi i hookau ia iho maluna o keia kulanakauhale, aka, ua paniku ia ke awa a me ka apana holookoa o Honolulu nei mai ka puka ana aku iwabo, a o kekahi p@oe i kipa mai i ke kulauakauh@alu nei no ka i@ha ana i ka ohana @ poe ia ilo la, a o kekahi poe @o @lakou aole i huli hoi aku uo ka @home, no ka me@o, ua kik o mai la na lima menemene ole o ka make a lawe aku la i ko lakou mau ola makamae, oiai no nae lakou e iini mau ana e hoi aku no ko lakou mau one @hanau e waiuo ai na iwi o kamahele.

            Mai ka hoomaka ana mai o ka mai bubonika he uni loli ano nui i ike ia o kekahi mau wahi o ke kulanakauhale nei, ma kekahi mau wahi a na hale i ku kinikini ai i na la mamua iho o @ka oi@la ana o ka ma'i fiva eleele, he mau kahua oueanea ia e ike ia nei, mamuli o ka haawi ia ana aku i ua alelo ana ole o ke ahi no ke @kiuai ana i ka ma'i weliweli i @mauao la ua kupu ae malaila, a ma kahi hoi a na kahua e waiho oneanea ana ia mau la i kaahope aku la eia na hale nui a kiekie ke ku nei maluna oia mau wahi, me ka hoopiha ia me na poe i hoonele ia me na home, a ua lilo ia i mea hou na na poe o na kaaaina e ike ai i ko lakou wa e kipa mai ai i keia kul@anakauhale.

            He makahiki keia i ike ia ua piha me ke ahi, ka ma'i ahulau a me ke koko.  O na haawina mua ua kaawale aku ia mai keia kulanakauhale, aka, o ko laua hope nae eia no ia ke hoomau nei a hiki i keia wa, oia hoi, ka pepehi kanaka, hou pahi, a me ka;  powa.

            O ka makou e upu nei i na laui e hook@auwale loa ia aku keia ma'i weliweli mai kona kipa hou ana mai ma keia mau paemoku.

 

KA HOOLAHA A KA PAPA

OLA.

            O keia malalo iho nei ka hoolaha akea a Peresidena Wood o ka Papa Ola e pili ana no ka hoopau ia ana o ka hoomalu penei:

                        Honolulu, Aperila 30, 1900.

            I kulike ai me ka olelo hooholo a ka Papa Ola, ma keia ke hoike ia aku nei o ke awa o Honolulu a me na wahi e ae o na Paemoku Hawaii, e hookuu ia mai ka hoomalu ia ana no ka ma'i ahulau bubonika.  O ua rula hoomalu a pau i apouoia e ka Papa Oia mamuli o ka ma'i bubonika ma ua Paemoku Hawaii, maanei ua hoopau loa ia.

                        C. B. WOOD.

            Peresidena o ka Papa Ola.

 

            E holo aku a@pa no Hilo ma ma keia mua koke he puali himeni o ka Orpheum, no ka haa@wi ana i ahamele m@alaila.

            He lono hoohikilele kai hauwaw@a ia @ae no ke koho ia ana mai la o Kuhiua Waiwai Dam@en ma ka nolo ki@aaina o Hawaii nei, aka, i ka huli pono ia aua aku o ka olalo o keia lon@o, ua ikeia ih@o la ho makani wale uo, aohe ho@ ia h@e mea @lo.  A @hu ae la ka ak@a.

 

MAHUKA A PAA NO I KA

HOPUIA

 

            Ma ke kakahiaka Poaono nei, ne mahuka aku la kekahi pa@ahao nona ka inoa o Morcello mai ka nui aku o na paahao, oiai lakou e hana pohaku ana mauka o Kalihi.  He kan@aka Italia oia, a ua ikeia no hoi, oia kekahi o na kanaka aiwaiwa iwaena o na paa@hao.

            Ma ka hora 9 o ua kakahiaka la i h@aalele iho ai oia i kona mau hoa a mahuka aku la no loko o ka ulu laau ooi lanatana, ua ki @ia aku na pu panapana mahope o ke kolohe a iloko o @ka manawa pokole wale no, ua ualowale aku la oia mai ka ike hou ana aku a na luna paahao.  A oiai, he 28 ka nui o na paahao e hana ana mal@oila, nolaila, ua hiki ole i na luna ke haalele aku i ko lakou mau kiai a@ua i ka hapanui o na p@aahao.

            Ua hoouna koke ia mai ka lohe i ka halewai, a hoouna koke aku la ka Ilamuku he eono mau makai kau lio no ka huli ana mahope o ka paahao mahuka.  Ua huipu aku na kanaka oia apana ma ka huli aua i ka mea mahuka.  Ma ia auina la ua loaa aku la oia i kekahi kauaka nona ka inoa o Jas. Kuwaauhau iloko o ka ulu maia a Luuakanwai Wilikoki.  E paa ana ka paahao he pauku laau ma ka lima me ka hoaua ana mai e uhau maluna o kona enemi, ua malamaia he mau aumeume ana mawaeua o laua, a o ka hopena ua lanakila ke kanaka maluna o ka paahao a lawe mai la iaia no ka halewai.  A @ua manao ia e l@oaa ana ia Kuwaauhau ka uku makana o $100 i haawi ia ai e ka Ilamuku no ka paahao.

            O ka hewa o keia Marcello i hoopaahao ia ai no ke ki ana no ia a make loa kekahi o koua hoalahui ma ka po o ka la 12 o Augate o kela makahiki aku nei.  Ua hoopaa ia keia paahao maloko o ka rumi po@uii o Kawa no kana hewa i hana ai no elima la, me ka hoopaa ia aku o kekahi poka ma kona wawae no hookahi makahiki, he @uku panai hoi i haawi ia i na poe mahuka a pau.

 

HE PAINA LA HANAU.

 

            Ma ke awakea Poakahi nei, ua haawi ae o Mr. a me Mrs. Lum Hoy, ma ko laua home ma kahi kokoke i ka @uwapo @o Haalihamanu, he paina la hanau no ka piha makahiki o ka laua hapuu i o@ili m@ai mailoko mai o ko laua puhaka.  He nui na hoaloha i hoea ae malaila, a ua ai a lawa a ua inu hoi a kena.

 

            E @leaka ana no ka Orph@eum i keia po.

 

HOOPAI IA NO KA @HOOKO

OLE I NA RULA MALA-

MA OLA.

 

            Imua o ka Aha Apana ma ke kakahiaka Poakolu, ua hoea ae o W. C. Achi no ka hoolohe ana i kona hihia kue i ka pauku 19 o ka rula malama ola a ka Papa Ola i hoopuka ae ai, a e hoohana ia nei i keia wa, malalo o ka hoopii ana a Kauka Pratt, no ka hookahe wale ia ana o n@ wai i@ao o kona hale hoolimalima e ku nei ma ka aoao makai o ke kihi o ke alanui Liliha a me Moi, mahope o ka hoolohe ia ana o kona hihia ua hoopai ia iho la oia he $20, n@0 ka hapa ole ana i lua hookio wai ino i wahi no na wai pelape la e hoak@pakoa ai a lawe ia aku no kekahi wahi okoa aku.  He hoopii hou ae no kekahi i lawe ia mai hona, oia hoi, kona pai puna ole a@na i na papahele o kekahi mau hale ona.  Ua hoopii aku la o A@ohi i kona hihia no kekahi aha okoa aku.

 

HOU PAHI MA IWILEI.                 

 

            He hou pahi kai malama ia ae makai ae nei o Iwilei, ma ka hora 9 o ka po La P@ule nei, maloko o kekahi hale e ku nei ma kahi kokoke i kahi kikipu, mawaena o kekahi mau pake.  O Leong Ung ka mea i hou ia i ka pahi, a o Ah Chow hoi ka mea nana i hooko aku i keia hana puuwai eleele.  Ua ulu ae he hoopaapaa mawaeua o laua no kekahi dala i aie ia e Leong Ung, a o ka hopena oia hoopaapaa ana, ua @unuhi ae la o Ah Chow, be pahia hou aku la ma ke poo o kona hoa paio no kekahi mau manawa lehulehu, a na laki nae, ia wa ua maalo ae la he makai kau lio, a i ka ike ana o ka limakoko i kona poino, ua mahuka aku la oia iloko o ka pouli.  Ua lawe ia mai ka mea i hoeha ia no ka halewai, a o ka puuwai eleele eia ke huli ia nei e na makai.

 

MA KE KAUOHA

 

                        Honolulu, Aperila 30, 1900.

            I kulike ai me k@ olelo @hooh@lo a ka Papa Ola, ma keia ke hoiko ia aku nei o ke awa o Honolulu a me ua wahi e @ ua @uaemoku Hawaii e hookuu ia mai ka k@malu ia ana no ka ma'i ahulau bubonika.  O na rul@a hoowalu a pau @i apouo ia e ka Papa Ola mamuli o ka ma'i bubonika ma na Paemoku Hawaii, ma@a@uei ua hoopau loa ia.

                        C. B. WOOD,

            Peresidena o ka Papa Ola

 

HOOLAHA KOHO LUNA NUI.

            Ma ka halawai ana o ka Lin Yee Chu@ug.  (Ahahui Ilina Pake) o Manoa, Oahu, mal@oko o ka hale hui United Chinese Society, ma ka la 9 o Maraki, 1900.  Ua koho ia k@eia mau luna n@ui malalo iho no keia makahiki e hele nei.

Goo Kim Fook……Peresidena

Chun Ming….Hope Peresidena

Wong Chee.. …..Ka@kauololo

T. Kat Poo………….P@uuku

                        Wong Chee,

                           Ka@kauolelo.

            Honolulu, Mai 1, 1900.