Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 19, 12 May 1900 — Page 2

KE ALOHA AINA

Poaono, Mei 12, 1900

 

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o la Lehulehu a he Au pepa pa ka Lahui, Hawaii.

 

Edward L. Like

Lunnaohooponopono

Joseph K. Like

Luna Hoohana

Hogan E. Kaluna,

Luna Hoopuka

Emma A Naawhi

Puuku o Ke Aloha Aina

 

Honolulu         Mei 11, 1900

 

            Lulana nui iho la ka pihe a ke Akua iluna o Papiohuli, e huli ae ana i ka makana e ike ai e kanaenae aku ai ia oe.

 

            Ke lonolono ia mai nei, e hoaia ae ana kekahi poe i nupepa Hawaii hou no ka manao e ka ia makou i ka pohuehue, a i mea e make ai ka makou wahaolelo, ka pula kau maka o ka poe aloha aina. He hana iho no hoi, nawai la ka e papa aku.

            Aohe maku a e hopo ana, Na tausani leo e pa-e mai.

            Oiai makou e "noho kapena ana kaula i ke kai," e hooikaika mau ana ka makou makakila me hopo ole e ao aku i ka poe aloha aina mai pui ia lakou nei.

 

            Oiai no, o makou ,o makou ka ona a me ka Ekini o komakou waiwai ponoi, aohe mea na makou e hoopohopo iho ai ka hana ana elike me ko makou makemake; ke lawe mai a me ka lawe ole i ka hai mau mea e onou mai ai e hoolaha ia ma ka makou nupepa nei, ke ku ole no ia i ko makou hoihoi.Aole o makou mau hoa hui, aole loa hoi keia nupepa malalo o kekahi hi i hoohuiia, aka he "hookahi" wale iho no makou e aol nei i ke au, a, o ka poe nana e koku nei ia makou a keia hana nui, oia no ka poe ilihune o ka lahui aloha aina. Na lakou e lawe nui nei i kona wahi kino lahilahi. Nolaila, o lakou ka makou mea nui e nana aku ai, a o ko lakou makemake ke hanaia.

 

            No ka holo loa ana mai la o ke kanawai o ke Aupuni Teritori o Hawaii nei, nolaila, ua lilo keia he mau la e paila io mai nei na ipuhao o na aoao kalaiana. Ua hele a ku-ku-ku ka mahu o keikahi. Ke okeoke mai nei ke pani o kekahi, ke paila mai nei hi a hanini ka wai o kekahi. E! Auhea mai kakou, aohe ka hookokoke aku i kae kapuehi, aole kakou i ike aku i na mea e kupa ia mai nei. Malia paha he kankama ulu wale he mea make iloko o ka ipuhao. O na lono wale no kai ahai mua ia mai la 'i o kakou nei no ka holo ana o ua hila kanawai nei, a pela hoi me ke kohoia ana mai la e S.B. Dole i kiaaina, aka, aole nae i pae mai ke kino maoli i ka aina nei, a kukala pili aupuni ia mai.

 

            Ua loaa mai la no lono maluna o ka Warren @no ke kaku inoa ana o Peresidena Makinile malalo o ka Bila Teritori o Hawaii, ma ka la 30 iho nei a Aperila. He kanaha-kumamalima la ma hope o kona apono ana, e mana ai keia bila. Nolaila, ma ka la 15 o Iune ae nei i manao ia ai oia ka la e hookahua io mai ai keia kulana aupuni hou maluna o keia mau paemoku.

 

            Mahope o ka noho pouli ana o keia ma paemoko me ka maopopo ole i ke kiaaina mau e noho mai ana e rula ia lakou, ua hoea mai la ka mokuahi Auseteralia me na lono hoohikilele i kei Poakolu, no ke koho ia ana mai la o Peresidena Dole ma ke kulana kiaaina mua no keia mau paemoku ma ka la 1 iho iho nei o Mei 1 e Peresidena Makinile, a haule iho la o Harold Sewall ka inoa a ka hapanui o na Amerika i makemake ai.

 

            I ka wa o ke teritori e hookahua iho ai maluna o keia mau paemoku ma ka la 15 o Iune, e pau ana ke Keena Kuhia o ko na Aina E. Kuhina Waiwai, a me ke Kuhina Kalaiaina, a he nui ana no hoi na loli ana maloko o kekahi keena e ae. Ua manaoia he hapa o na Lunakanawai e kohoia ana mailoko ae o na makaainana o keia mau mokupuni, a o ke koena iho, he poe malihini mai Amerika Huipuia mai.

 

            Eia kekahi poe kakoo aupuni Repubalika ke noho nei me na manao pihoihoi no ke kaili ia ae o ka lakou mau wahi papaa berena i ai hookano ai ia na makahiki loihi he lehulehu wale i kaahope ae nei, no ka mea, ua hoomaopopoia i ka wa o kekahi kanaka malihini e lawe ae ai i kekahi keena, e lawe pu mai ana oia i kona mau hoaloha no ka noho pu ana ma ia keena, a o na poe mua hoi malaila, e ku ana lakou i ke peku.

 

            Aole he mau manao hauoli i ike ia aku iwaena o ka hapanui o na lala o ka Hui American League, mamuli o ka haule ana o ka inoa a lakou i hooikaika nui ai, oia o Sewall; o ka mea i kohokoho wale ia ae, ina i hookeia mai la ko lakou mau kuko ana, oia hoi, ka lilo ana ae o ka noho kaaina, i na oe lilo keia i la nui ma keia kulanakauhale.

 

            Aia na moho holo Peresidena no keia kau ae o ke koh@ Peresidena ke hapapa hele la i na manao o na kanaka a pau o Amerika Huipuia, ma ka haawai ana i haiolelo hoohulihuli, a o na moho i maopopo loa e aumeume ana no keia noho kaulana ma keia kau, oia o Peresidena Makinile o ka aoao Repubalika, Bryan a me Adimarala Diuwe no ka aoao Demokarata.

 

He Leo Uwalo I Ka Lahui

            Ke kau leo mau aku nei makou ia oukou e la Lahui, e hooku mamao mai na hana a pau e lawelawe pupuahulu ia mai nei e kekahi poe.

            Eia kekahi poe ke alualu nei e lilo i Elele e holo aku ai i kela Halawai Repubalika, Nui e malama ia ana ma Piladelapia. Heahe ko kakou pomaikai no ia mea? He ole! Na lakou nei ae no ia e hana i ko lakou hoihoi

            Ua lono lauhea wale mai makou, o S.K. Ka-ne ka ka mea a kahi poe e makemake nei e koho ia, (he koho nui iho no i ka oukou.)

            Mai hele ka lahui e hana i kahi hana, a i ole e kaku paha i na inoa ma @kahi mau pepa, ke onou ia mai, mai hoohuikau ia oukou me na ilio hihiu hae, aka e hookaokoa ae, a mai puni mai i na mali leo ke hoea aku. Eia no makou ke ku nei ma ko oukou kua i na wa a pau, a hiki i ka wa pono i manaoia no kekahi hana ma keia mua aku. E hooiohe i keia leo e uwalo aku nei ia oukou e ka lahui aloha aina.

 

Nui Ka Bubonike Ma Sidane.

            Ma ka hoea ana mai la a ka mokuahi Aorangi mai Sidane, ua lawe pu mai la oia me na hoike no ka ikaika loa o ka pahola ana o ka mai bubonika malaila. He 144 ma'i bubonika, a he 52 hoi oia heluna i make. He ilikeokeo wale no ka hapanui, a he ekolu wale Pake iloko oia huina. Ma ka la 28 o Aperila, ka la hoi a ka mokuahi Aorangi i haalele aku ai ia awa, no ikeia he ewalu mai oia la. He 67 ma'i maloko o ka haukipila ma ka i1 24.

            O kekahi mea ano mui loa i ike ia ma ka huli ana a na poe akeakamai, oia ke ike ia ana o na anoano bubonika iloko o ka opu o na aku. Ua loaa keia mea huna ia Kauka Tidwell, a ua koho wale ia mai a lakou i nui ai ka pahola ana o ka mai maloko o ia kulanakauhale.

            Aia ke kulanakauhale ia hoomaka la i ka hoomaemae ana, ua komo nana ia ua hale, a ma ka la 19 o Aperila, he 11,550 mau pahale i komo ia, a he 1,576 o lakou i manaola e hoopoino aku. He nui ole o na make he hoike maopopo ana mai i k@ lakou malama maikai i ua mai.

 

I Na Aloha Aina.

            Oiai ua loaa mai nei ia kakou ke kope o ke kanawai o ke Aupuni Panalaau o Hawaii, a ka Ahaolelo o Amerika i hana mai nei, ka mea a kakou i kankai aku nei, malaila, e alakai ia aku ai na hooponopono ana i ole ai e mauae wale aku mamua o ka mea pono maoli ke hana ia, nolaila, ma ko makou hoomaopopo ana iho i ke ano nui o na kanawai ia, ua kaa mai la ka pono nui a me na pomaikai ma ka poho lima o ka Lahui Hawaii ma o ka mana koho balota la, a no ia mea, ke ao aku nei no makou me ka hoonaanao ana aku, mai ae aku ia oukou ka lahui e komo pu aku, a e hoohaukae pu aku ia oe, me na aoao a Ahahui e ae e noke mai nei i ke kukulu ma kou komo ana aku a kakauinoa a lilo i lala no kekahi o na mau Ahahui la, aia lakou e ake mai ana me na olelo pela i mea e lilo pio aku ai kou pono kuokoa. O ka makou e ao kau nei, e ku malie kakou pele, a oiai, eia no na ahahhui alakai o ka lahui, oia Ke Aloha Aina me Kalaiaina ke mau nei no, a ke hoomakaukau mai nei na alakai no ke kahea ana mai ia kakou e komo pu aku ma kekahi halawa makaainana nui e wehe ia aku ana makeia mua aku, a malaila e mapono ai la kakou, ka aoao pono a kakou e ku ai a paio aku me na aoao e ae, a ma ko makou hoo maopopo ana i na manao o kekahi ona alakai o na ahahui, wahiana i aoao kuokoa noka pono loa, a waiho i na aoao e ae me lakou iho. A i hoowalewale ia ma@ kakou mai ae aku.

 

Ka Manao Hola Hui Repubalika No Na Waieha.

            Ma na lono i lawe ia mai i o makou nei, e hoala mai ana o A.N. Kepoikai me J.W. Kalua o ka malau he kuawa o Wailuku i Hui Repubalika no na Hawaii o Na Waleha, me lakou no paha ia. Eia no hhi ka makou e olelo mau nei, aole no @ hele ua poe aloha aina o na Waiha i na kanaka kupuno iwaene o lakou, naua e alakai mai i ko laika poe. Aia no ke ku kilakila iho la i ka piko o Haleakala, he mau kanaka aloha aina oiaio a aloha oiwi ponoi, a makou e kanalua ole ai ke puana ae, eia no e Thomas Clark a me S. E. Kaiue, a he nui wale aku. Ua lawa o Maui i na poe kupono ma ko ka lahui aloha ai@a aoao, ina e makemakeia ia mea.

 

            Eia ka moku liq@oia iluna o ke alahuki moku kahi hoomaemae ia ai.