Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 20, 19 May 1900 — Page 1

Page PDF (633.21 KB)

This text was transcribed by:  Liz Kumabe
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

BUKE VI.

HONOLULU, POAONO, MEI 19, 1900

HELU 20

 

NA HOIKE MAI VANEKOUA

 

AIA NA BERITANIA KE NEE LA NO PRETORIA.

 

He 50,000 Kanaka ma ke Alahehele no ke Kulanakauhale Poo Aupuni o na Boa.

 

            Maluna o ka Miowera i hoea ma i la ma ka Poaono nei, i lawe mai ai oia i keia mau hoike makamaka loa no ke kahua kaua o Aferika Hema, a makou e unuhi aku nei no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu:

            Ladana, Mei 4, hora 4:15 a. m.  O ka puali kaua lio o Kenerala Broadwood ua hoea aku la ia i Isabelfontein ma ka he 28 mile ma ka akua aku o Thaba Nehu, o Kenerala Ian Hamilton aia oia ke hoomoana la ma Jacobsrust, he 15 mile ma ka akua aku o Thaba Nohu, o ko Kenerala Tucker mahele koa aia ke nee la no ka hikina mai Karee Siding aku a o na mahele koa o na Kenerala French a me Rundle aia maloko o Thaba Nehu a me na wahi kokoke malaila. Nolaila, ma kahi he 50,000 kanaka o Haku Robata e hookaawale la i ke alahoa ma kahi he kanaha mile no ka akau, Aia no koa ke nee la imua me ka malie, me kekahi mau kuhana holopono iki, aka, aole nae i maopopo ka holopono loa, ma na wahi a pau aia na Boa ke hoakoakoa la me kekahi mau heluna kupono ua ke kue ana mai i ka nee mua ana aku o na koa Beritania. O ke akea a me ka apuupuu o ka aina ua lilo ia i mea e hoopaakiki ai i ke kulana nee mau o na koa Beritania.

            O na poe hakilo ma Bloemfontein, he manaoio ke lakou aia na Boa ke hoomakaukau la no ka haaleie ana ihe ia Brandfort a me Ladybrand Aia no na Boa ke paa la i ka apana o Thaba Nehu, a na manaoia aia ko lakou heluna ma kahi o 4, 000 kanaka a mawaena o ka lakou mau pu he pu kaniahi nui kekahi o 40 paona. He hookahi me kakau nupepa ma Bloemfontein i telegarapa mai, no ka hora 1:15 p.m. o ka Poakolu nei, he manaolana ko na Beritania e okipu aku i keia puali holookoa.

            O na poe kakau nupepa ma Kimberley ua hookapu ia lakou no kekahi mau la lehulehu, o ka manao o keia hana ana no kekahi mau nee mua ana no ia o na koa e lawelawe ia ana malaila.

            Aole he mau noho ana oluolu o na Boa ma Natal, he 200 i au aku maloko o ka muliwai Sundays ma ka Poakolu nei, a hoao aku la e kue i na Beritania

LAWE IA O BRANDFORT

            Ladana, Mei 4. Ua hoike ia mai la ua lawe pio ia ae la o Brandfort. O Brandfort aia oia ma kahi he kanalima mile ma ka hikina akua mai Bloemfontein aku, ma ke alahao o ka Free State.

            Ladana, Mei 4. Ua loaa mai la i ka Daily News keia mau hoike ana ma To@ba Nehu, uo ka Poakolu nei. Ma ka nee kaua ana ma ka la inehinei ua hoopuni ia iho la o Kapena Towse a me kanalima koa Gordon Highlanders e kekahi puali o 250 Boa, a koi ia mai la e haawipio aku. ua kauoha ae o Kapena Towse i kona mau kauaka no ka nee ana aku imua me ka oi o ka lakou mau elau pu. Me kekali mau leo huro i holo aku ai ua koa Gordon imua a hoopuohu liilii aku la i na ememi me ka nui o na poiuo i loaa ia lakou. Ua makapo na maka o Kapena Towse ma o ka loaa ana i na kipu ana mai a ka enemi, aka, ua ku no nae oia ma ka aoao o kona mau kanaka me ku hope ole.

 

            Ua hala aku la mauna o ka mokuahi Auseteralia no Kapalakiko, o Mrs. Kuaihelani Campbell, no ke kii aua i kana mau kaikamahine e noho mai la ma ka hoo@e hoonaauao, ka halekula Notre Dame, e hoihoi mai i ke one hanau nei.

 

KA ADIMARALA O NA AUMOKUKAUA O SIAMA.

 

            Ua kipa mai la a hala loa aku loa aku la no Amerika Huipuia a me Europa, maluna o ka mokuahi Pekina o Adimarala de Richelieu, ke alii @oku kiekie loa o na aumokukaua o ke aupuni o Siama. He kanaka Denemaka oia ma ka hanau ana, a na noho aliimoku hoi no kona aupuni, aka, mahope mai nae ua lilo oia i Adimarala no na mokukaua o ka Moi Siama, a oia kulana kana e paa nei a hiki i keia la.

            He kanalima ka nui o na mokukana ana e noho hoomalu ana. he mau moku liilii hoi lakou a pau loa, a koe kona moku lawe hae, mona ke kaumaha he 3,000 tona. Ma ka mahelehele ia ana o keia mau mokukaua, he 10 mau moku maluna o ka 500 tona; 11 maluna o ka 100 tona. Mawaho ae o keia he 4 mau mokukaua liilii, 1 moku a'o kaua, 1 moku malama topido, 3 moku lawekoa, 4 moku lawe kauoha a me 5 mau moku holoholo. Aia ma kahi he kanaha mokumai ke nui a ka liilii mai ka haneri tona a emi mai no ke aupuni e holoholo la maloko o ka muliwai a me na kapakai. he umi tausani ka nui o na kanaka e hoohaua ia nei ma luna o lakou, me elua t@usaul e ku makaukau aua. O ka nui o na koa marina ma kahi no ia o 15,000 a he mau koa no hoi kekahi e ku makaukau ana no lakou ka hoina 3,000 a me 2,000 tona. O ka lakou hana wale no ka malama ana i ka maluhia o ko lakou aupuni.

 

EIA KE HOPOHOPO IA NEI.

 

            Eia ke hopohopo ia nei ua na lawai ka moku@una Norma me kekahi ulia poino, oiai, o ka u@i la keia a oi, aole he, wahi mea i lohe ia nona. Ua haalele iho oia ia Honolulu nei ma le ahiahi o ka la 4 o Mei, no Kauai, aka, aole naa ola i hoea aku la mokupuni a hiki i keia wa.

 

KA HOPENA O KA ONA RAMA.

 

            Ma ka auina la Poakahi nei, na lawe ia ae la he elua kane a me elua wahine Hawaii no ka halewai, iloko hoi lakou a pau o na hoonoenoe ana a ka wai hoomalule kino. Aole he mau noonoo ao kanaka iloko o na kane, a he hookahi hoi o lakou i hele a oki loa ka aah@ i ka lepo. Ua malamala l@ hoohaunaele e keia mau k@ue maluna o keia mau wahine ma kekahi hale ahaaina, ma Kakaako, a he hookahi o keia mau wahine i hoeha kukonukonu loa ia. he nui wale na moku a me na palapu i ike ia ma kona mau papalina a malalo iho o na maka, a o kekahi poe hoi aole i kukouukonu loa na palapu.

            I ka wa o ke kaa makai i hiki ai i kahi o ka hau@aele i malama ia ai, ua hoopulu ia ka lole o ke ia wahine me na mapuaa wai ulau@la o ke koko, e hiolu mai ana mai kona mau wahi i hoehaia a he ku i ka mainoino kona nanaina, na ka makai i kauoha iaia e homo hou i aahu nona mamua o ko lakou lawe ia aua mai i ka halewai.

            Ma ia awakea no, ua ihoea ae he wahine i ka halewai me na pa'apu i hana ia e kana kae me kekahi pahi ina kona l@e, ihu a me ka papalina i ka wa o kana kane e hoalii ia ana e ka mana o ka waiuna. Ua hoi hou aku oia no ka hale me kakahi makai a hopu aku ia i ka lima a@ko @ waiho @na ana, a lawe mai ia laia no ka halewai. Mamua ae io ka ha@wi ia aua aku o ua lapaau i ka wahine p@@, ua iau@ ia a@a la oia imua @ Luua@@wai W@ltkoki  uo ka uaua ana mai i ka ali na maewaewa o kaa ana maluna ona.

            He haawina maa mau na leia i ike nui ia. e ke kane a i ole o ka wahine e inu hookina ana i ka waiona e hanai mai ana no ka poino mahope o kon@ m@kou. Nolaila e ka lahui e ao kanaka mai, e ai pakiko, oiai he m@a nui ka uhane ola iloko ou.