Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 22, 2 June 1900 — Page 2

KE ALOHA AINA, POAONO, IUNE 2, 1900.

 

Ko – Aloha – Aina

Hookuniuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Na pepa na ko Lahui Hawaii

 

EDWARD L. LIKE

Lunahoouonopono.

JOSEPH K. LIKE.

Luna Hoohana.

HOGAN E. KALUNA,

Luna Hoopuka

EMMA A. NAWAHI

Pouku o KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU IUNE 2, 1900

 

KA MANA O KA LAHUI.

 

He Maia ke Hanaka a ka La e Hua ai.

 

Ma ko makou hoomaopopo ana iho i na mea ano nui maloko o ke kanawai a ka Ahaolelo o Amerika Huipuia i kukala ia mai nei e Peresidena Makinile ma ka la 30 o Aperila, 1900, ua hoomaopopo iho makou ua haawi ia mai na pono a me na pomaikai iloko o ka poholima o ke kanaka Hawaii, oia hoi, ka mana koho ba lota akea i kaupalena ole ia, ua loaa ka mana i kela a me keia mea e koho ana i ka Lunamakaainana, e koho no i Senate me na kaupale ole ia, a na na hoa i koho ia o ko kakou Ahaolelo Kuloko, e apono aku i na luna aupuni i haawi ia na Dole e koho a waiho mai imua o ka Ahaolelo Senate no ka apouo ana aku a ka hapanui o na hoa o ka Aha Senate Kaloko o kakou nei, oia ka poe e kohoia ana ma Novemaba ae nei e hiki mai ana, a ma ia ano e loaa ai he mana ia Dole e hoonono aku i ua poe nei ana e wae mai ana i mau luna aupuni ma keia mua aku.

            Aole hoi e hiki e hookohu ia Kekahi i luna aupuni e Dole me ka apono ole ia e ko kakou Aha Senate.

            Ko makou manao iho, he inana oikelakela keia i loaa ia kakou ma ka manao maikai o ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, a oiaia, e umiapuaa ia ana ko kakou mana koho e Hakawela-Kamika ma, a ia manawa hookahi no i haawi ia mai nei keia pono ia kakou.

            O keia pono i loaa mai la ia kakou ka lahui oiwi oia ke komo hou ana mai he hanu ola hou iloko o kakou, a kakou e munaolana ai ma keia mua aku, na Hawaii a rula no Hawaii, oiai, aole o ko Dole kehoia ana mai a Kiaaina he mea ia e pau ai ka mana hooponopono Aupuni Panalaau (Teritoli) ma kona lima, aole! aole loa!! o ka lahui ka maua, a na ka lahui e apono aku i kana mau hoonobonoho ana pili oihana o keia mua aku, ua l@ no i ka lahui ma o ko lakou mau luna Senate la e @ ia aku ana, ke hoole aku i ua mau hoonohonoho oinana ia e waiho ia mai ana e Dole, a aole hoi he maua hou ae nana e wehe ia mana o ka lahui ma o na Senate la, a ma ia ano e ku ana ke Aupuni me kona nee ole imua ma na mea e pono ai ka lahui, a oia auanei ka wa e ili mai ai ka nana ana mai a ka Peresidena Makinile o Amerika Huipuia, maluna o ua Kiaaina Dole nei, a he mana hoopau hoi i ua Peresidena ia o Amerika i ke kiaaina o keia wa, a e koho hou ia ai o na kiaaina e hiki ke hooholomua ia ka Panalaau o Hawaii nei, a oia auanei ka wa e hookoia ai keia olelo kumu kahiko.  He maia ke kanaka a ka la e hua ai.

 

KE KAU WI A ME KE KAU AI.

 

            Mai ka hookahuli ia ana o ke Aupuni Moi o Hawaii i ka 1893 a hiki mai i keia makahiki, ua like ia me ebiku makahiki, a ka lahui Aloha Aina i noho ai iloko o ka hune a me ka make a ka ai, a he makahiki wi ia ehiku, ua hala na ma makahiki wi ia ehiku, @ ia kako i ka wehena o ke Alaula o na makahiki momona, e ola ai ka lahei Aloha Aina i hoonele ia, a i hoomanawanui i ka make a ka wi o na haua ino ia mai, i na makahiki ehiko i hala Nolaila, eia iloko o ka poholima o ka lahui Hawaii Aloha Aina ko kakou ola a e ai ai kakou i ka ai o na makahiki momona e hele aka nei, aia hoi ka mana koho balota e hoea mai ana iloko o ka mahina o Novemaba e hiki mai ana, a malona oia kahua kakou ka lahui e hiki ai ke hoauhee aku i ke ino a me ka wi o na makahiki wi i hala, a ina o manao kakou ka lahui e auhee aku ka wi a me ka houe mai na ipuka dale aku o kakou, hookahi wale no kahua e hooko ia ai a loaa na pomaikai ia kakou, oia no ko kakou kupaa ana me ka manao lokahi o na makahiki wi ehiku i hala, a la kalou e komo aku nei iloko a na makahiki kau ai, e paa pu kakou me ia mau manao lokahi naue ole, ma ka aoao h ookahi a kakoa e ku ai no ka pahu balota e hoea mai ana, pela auanei kakou e komo ai a kaana iho ina puu o ka pomaikai o ke kau ai e hoea mai ana, a ma kahi o ka lakou kaipuu ana o na makahiki wi i hala, o kakou lahui ma ia wahi, ke hoolohe mai i ka makou ao ana.

 

.

 

NA KAUA I HOOUKA IA I KE AU O VITORIA.

 

            Mai ka hoomaka ana ae o ka Moiwahina Vitoria e pii malona o ka nohoalii o Enelani he 62 makahiki i hala ae nei, a hiki i keia la, aole loa he wa i hoomaha loihi ai kona aupuni mai ke komo kaua ana aku o kona mau kanaka e honi i ka hohono pau da o ka hoouka kaua, a he lehulehu o lakou i hoi opio aku no ko lakou mau lua kupapau, olai, lakou e hapai mau aua i ko lakou aupuni iluna e kau ia ai ka weli e ko ke ao holookoa, a eia hoi ka hike piha o na kaua i malamaia mai ka hoomaka ana mai o Vitoria e rula a hiki i keia wa:

            Ma ka 1838, 1839 a me 1840, ua malamaia ke kaua mawaena o Beritania a me Afghanistan; ma ka 1841, ua malama mua loa ia ae la ke kaua mawaena ona a me Kina, ua ukali ia mai keia kaua e ke kaua me na Kaffir.  I ka 1848 me 1849, ua malama ia he he hakaka mawaena o na Pelekane a me ua Sikus, Inia, aka, i keia wa nae, eia oia ke kokua nei ia Beritania.

            I ka 1850, ua poha ae ke kaua ma Burmah, a ma ka 1851, ua ulu hou ae la he kaua mawaena o na Beritania a me na Kaffir.  Ma ka 1852, ua malama hou ia na liuliu kaua ma Burmah, ma ka 1854 nae i poha ae ai ke kaua weliweli i kapa ia ke kaua Crimean.  Ma keia hakaka ana, na kokua na Farani i na Beritania me ka wiwo ole.

            Aka, aole no nae i kaawale loa ak keia hakaha, ua ulu ae la he hakaka mawaena o na Beritania a me na Pake i ka 1856-58, a ma keia wa na poha ae la he haunaele weliweli ma Iuia, a ma ka 1857 i hoopau ia ai ka hakaka a hoalii hou iho la ka maluhia.

            I ka 1860, na malama ia iho la he hakaka mawaena o na Berinia a me na Maori, ua hoopoino nui hewahewa ia aku lakou, aka, ua hoea mai no nae lakou me na manao puni kaua mawaena o ka 1867 a me 1868.

            Ma ka 1871, ua malama ia se ke kaua o Luoshaie, a ua ukali ia mai no hoi keia e ke kana me na Ashantee i ka 1873.  I ka 1877, ua hakaka hou no na pualikoa Beritania me na Kaffir, a nawaena o ka 1879, ua haawi mai na Zulu i na hoopilikia ana he lehulehu wale ia Beritania Nui.

            Ua puka hou ae ke kaua ma Afghanistan a ua hoomau ia a hiki i ka 1880.  Ma ka makahiki 1879 ua poha ae la ke kaua ma Tranaval, ua hoomaoia ka hakaka ana a hiki i ka 1881, i ka wa a Pobakuba@oli i kakauinoa ai i kekahi kuikahi a ma ia makahiki pu no hoi i kipokaia aku ai ke kalanakauhale Alexandria e na aumokukaua Beritania.

            Ua ulu ae ke kaua ma Soudau i ka 1884, a ka 1883 na ulele houia ae la he kaua mawaena o na pualikea Beritania a me na Burmah.  I ka 1890 ua malamaia ae he tehulehu wale o na hakaka ana ma Zinzibar, a mawaena o na makahiki 1894 a me ka 1895 ke kaua me na Makabele, e hoomanao ia nei e na mea a pau ua hana ia kekahi mau hana wiwo ele malaila.

            Ua malamaia ae ke kana Chitral ma ka 1893, a o ko kana ekoio hoi me ua Ashaulee i ka 1897, a iha la 1899 ko laua ma Trasvaal.

 

 

I KA LAHUI ALOHA AINA.

 

Aloha Alii a Makee Alii.

E Ala.   E eu.

 

            E hoike iko oukou alola a makee Alii ma ka haawi ana i na wahi kokua e hiki ana no ka hookipa ana mai Iaia e like no me ko kakou ano mau he mea nui na 'Lii ia kakou na makaainana mai kahiko mai.

            E ike i ko kakou Makuahine Alii!  E ike i ko kakou Moiwahine aloha LILIUOKALANI!!

            O KAMAKAEHA,

            O LILIU-O-LOLOKU,

            O WALANIA-I-KE-KII-ONOHI,

            O KA-ONOHI-O-KALANINUI,

            O KE-KAHIWAULI-O KAONOHI-LANI,

            O KA-ONOHI IA-E KOKONI-AI-O KA-EHA,

            E LOKU-AI-O- KA-MAKA-I KA-PUUKAI,

            O-KA-MAKA-IA I-HEA-IA I-KAPA IA-AI,

            HE INOA—E,

 

            Ina aku a hoea mai, ma ka Aukekulia o ka Poakoku ae nei, Iune 6, 1900, ina nae aole he ma kuia.

            E moe ka oo i kai o ka uwapo i ka ike malihini A @, a ike Elele pu hoi.  O ka ike aku ka paha i na maka o Kalani, he ma-u ia.  O ka wa hoihoi no ia o ka malihini o kinohi, ua liuliu wale keia mau la o ke kaawale ana.

 

E OLA !  E OLA!!  O LILIUOKALANI I KE AKUAA!!!