Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 22, 2 June 1900 — Page 4

KE ALOHA AINA, POAONO, IUNE 2, 1900.

 

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa no ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono

JOESPH K. LIKE.

Luna Hoohana.

HOGAN E. KALUNA,

Luna Hoopuka.

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU.....IUNE 2, 1900.

 

            No keia hana koho Elele e holo aku ai i ka Hui Nui e malama ia ana ma Piladelepia, aohe keia he hana ano nui loa a pomaikai no ka poe Hawaii, aka, e alualu ana keia i ka mea nana e lawe ae i ka hanohano o keia ino he "Elele Hawaii i ka Hui Repubalika Nui ma Piladelepia," ma ia mea, ua pono no ko ka lahui ohohia nui ole ana e komo ma keia hana. Eia iho o ke koho balota maoli, oia ka io o ka hana e "wela ai ka hao," i na aoao kalaiaina like ole e noho hoopue mai nei.

 

HOEA O LILIU I KAPAKIKO

-----

            Ua loaa mai la na lono hope loa mai Kapalakiko mai, no ka hiki ana mai o Kalani Aimoku me kona mau hoa hele ia kulanakauhale ma ka po La Pule, Mei 19, mai Wasinetona mai. Ua nui a lehulehu na hoaloha i kipa aku e ike iaia, a ua hiki pu aku ka hui himeni Hawaii e noho ana malaila no ka hoohanohano ana i ko lakou moiwahine no elua hora.

            Aia o Liliu ma ka Hotele Kaleponi kahi i noho ai me kona hoa oia hoi o Joseph Heleluhe, Miss Myra Heleluhe a me Charles Hamilton English, kona kauka. O ka Auseteralia no ko lakou moku i manao ai no ka hoi ana mai. Pela na hoike i loaa mai la maluna o ka Czarina.

 

EIA KA MANA MA KA LIMA O KA POE ILIHUNE I KEIA WA.

-----

            E ka lahui aloha aina, ano i keia wa, ma na mea i hooholo ia e ka Ahaolelo nui o Amerika i keia Kau mai la, ua haawi ia mai a ua kaa ma ko ka poe ilihune aoao ka pono koho laula keakea oleia i na Lunamakaainana me na Senate me ke ana waiwai ole nana e kaupale aku i ke kanaka ilihune mai ka pahu balota aku o ke Senate.

            Ina e mau ana ko oukou kulana naauao a kupaa io maoli a hoomanawanui elike me ia i ikeia ma keia mau makahiki ehiku, me ka puni ole i na ahele elike me ia o na wa i hala. Alaila, he mea kanalua ole ke olelo ae, na oukou e rula, a e kau kanawai na kapakai o Hawaii ma keia Kau Ahaolelo mua o ke Teritori Hawaii e hiki mai ana. (Ke manao nui oukou no keia mea.) O ka aoao kalaiaina a oukou ka hapanui o ka lahui e lokahi ai me ke kupaa o ka manao ma ia aoao hookahi, aole no auanei e nele ka ahai ia o ka lanakila o na hana maloko o ka Ahaolelo, ke loaa ka poe kupono io maoli i hiki ke hilinai ia, me ka puni ole i na hoowalewale ia mai me ke dala a me na mea e ae. Aka, e hana ana i na mea e pono ai a e holomua ai ka aina, e nana ana hoi i ka pono kaulike o ka mea waiwai a me ke kanaka ilihune. A e hana ole ana i na mea e hoohilahila ia ai ka inoa hanohano o ka apana nana oia i koho mai.

            Nolaila, he wa keia no oukou e hoonaauao loa ae ai e ka lahui, oiai keia mana i haawi ia mai iloko o ko oukou lima i keia wa. E hoike aku ana makou i ko makou manao ma keia mua aku, me ka hooikaika ana e ao aku, a e hoomalamalama aku i ka lahui i ka lakou mea pono e hanaia, oiai, makou he wahaolelo no ka lahui Aloha Aina.

 

HEAHA KA AOAO KALAIAINA A KA LAHUI E KAKOO AI?

-----

            Ma ko makou okilo ana aku i ke kulana kalaiaina i hoala ia ae iloko o ko kakou anaina i keia mau la e nee nei, ua loaa ia makou he mau paepae kupono e kau iho ai ka makou hoonaauao ana aku i ka lahui, a i hoomaopopo ia hoi ma o ka ulu ana ae he mau aoao kalaiaina i kukulu ia a e ku nei i keia wa.

            Ua hoala ia ae he mau aoao kalaiaina i kapa ia he "Repubalika" a me ke "Demokarata," he hoopili ana keia no na kulana hooponopono kalaiaina ma Amerika, nolaila, ma ka makou noii ana aku, ma na kukulu kahi i hoohanau ia mai ai keia mau aoao kalaiaina ae la, ua loaa aku la ka makuakane a me ka makuahine o ua mau bebe nei, oia no o Kakina ma, Kauka Makalu ma, he Repubalika, a ma kahi olelo ana he Demokarata no lakou, hookahi no kino he elua nae aka.

            O ka Repubalika a me ke Demokarata ma Hawaii nei, oia no na poe na lakou i pakaha i ka aina o ka lahui Hawaii a me ka Moiwahine o Hawaii, o keia no ka aoao i kapa mau ia iloko o na makahiki i hala ae nei, he aihue aina, aka, mamuli o ka maalea a ma ke akamai o na hana poholalo, ua mahele ia ae nei ke kino o ka Moo i elua pauku, i Repubalike, a i Demokarata, no ka manao ana paha, e lele aku au i ka lahui Aloha Aina i Demokarata, ma o ka olelo hooholo hoihoi aupuni a Kalivalana i kukala mai ai, nolaila, i mahele ia ae nei ua kino moo nei i elua pauku, i na e ku iho ka lahui a ninau iho owai ke alakai o ka aoao Repubalika ma Hawaii nei? Hookahi no pane e loaa ana, oia no ka poai o ka poe hoohui aina, ka makuahine o ka hoohui aina o Kakina ma no ia, ke alakai o ka aoao Repubalika i kukulu ia ae nei. A owai hoi ke alakai o ka aoao Demokarata? oia pane hookahi no. O Kauka Makalu ke kupunakane a me ka makuakane o ka hoohui ana, oia no Kauka Makalu, Kakina ma, ke alakai o ka aoao Demokarata, nolaila, e nana pono mai ka lahui i ke kulanakahi e keehi nei i keia mau aoao kalaiaina.

            Ko makou manao iho, he upena kuu ke ano o keia mau aoao kalaiaina i kukulu ia ae nei, i mea e hoohei ai i ka lahui, o Kakina ma kekahi poha-ku o ka upena, a o Kauka Makalu ma kekahi poha-ku o ka upena, a o ke koena iho o ka poe haawi aina, o lakou no na kapeloa e hoopahu mai nei ma kula me na pohaku e hailuku mai nei i ka lahui e komo pu aku me lakou.

            O ka makou e ao aku nei, e ku iho no ka lahui no lakou iho a e lawe ae no i aoao kalaiaina kaokoa mai kekahi ae o keia mau aoao, oi loa aku no ke kuokoa ana o ka lahui nona iho, a e kukala ae no i aoao no ka lahui e mau ai ka lokahi mai kinohi, a mai puni wale aku i na olelo hoonuinui e poino ai ka lahui, a ma keia mau aoao ae la ka makou e olelo ae la. Ka hele pela oe Satana.

 

UA HOOHAAHAA I KONA KULANA LEDE.

-----

            Ua hoopuka ia ae la e ka nupepa Avalataisa o keia kakahiaka Poakahi, he mau hoike e pili ana no ka hana hoohaahaa a kekahi wahine i pai ae ia he alii, aka, aole nae oia i malama i kona kulana hanohano, a penei ka hoike a ua nupepa la.

            Ua malamaia ae he hoopaapaa alanui ma ka hora 11 o ka po Poaono nei, ma ka hale holoi e ku nei ma ke alanui Beritania, ma nei aku o ka Halepule Methodist Episcopal, e kekahi wahine Hawaii i kapa ke lala no ka laina alii. Ua olelo ino aku oia i ka ona o ka hale holoi, a na ia mea i kono aku i na poe e noho kokoke ana malaila e puka mai i waho e nana i keia mea hooulu haunaele.

            Ua ulu mai ka hoopaapaa ana ma o ka hoao ana a keia wahine e lawe i kona lole i holoi ia me ka uku ole i ke dala, ua hoao aku ka paele e hooholo i ke kaa bage a laua e kau ana me ka puolo lole, aka, ua paa ia nae ka lio e ka pake, ua uhau mai ka wahine i hoopiha ia me ka inaina i ka pake. Ua kue aku na poe e ku ana malaila i na olelo pelapela o ke kulana haahaa loa, aka, aole nae ia i maliu ia mai. A ua pane mai hoi oia, aia oia maluna o ke alanui aupuni, a ua maopopo oia i ke kanawai elike me na poe e ae, a ua ike hoi i kona kulana.

            Ua hoomau aku oia i ka uhau ana maluna o ka pake a hiki i kona wa i hookuu ae ai i ke kaula waha o ka lio, a ia wa i hoi aku ai ua wahine la, iloko o na manao lihaliha o na poe a pau e ku ana malaila.

 

KA ILAMUKU HOU NO HAWAII NEI.

-----

            Ua hoike ae ka nupepa New York Tribune, a o Daniel A. Rey o Ilinoi, ke koho ia mai ana i Ilamuku Amerika no na paemoku o Hawaii nei. He nui kana mau oihana i lawelawe ai mamua o ka haawi ia ana aku la o keia kulana iaia. He kanaka kakau nupepa oia no kekahi mau makahiki ma Springfield. A he nui no hoi n kulana ana i paa maloko o ka Hale Kau Kanawai. No kekahi manawa ua lilo oia he kakauolelo no ke Komite Mokuaina Repubalika, a ua loaa hoi iaia na mahalo ia i kona wa i noho ai ma ke ano he agena kuikawa no ke Keena Oihana Leta. I na makahiki elua i hala ae nei, ua lilo oia he kakauolelo pilikino na Senatoa Collam, a oia no hoi he kakauolelo o ke Komite Ahaolelo, nana i hoomakaukau i ka hila no ka hookomo ana mai i na paemoku Hawaii, a ua kakau hoi oia he hoike e kokua ana i keia kumuhana.

 

KA ELELE R.W. WILIKOKI

-----

            Ua loaa pu mai na hoike ana maluna o ka mokuahi Czarina, ua hoea mai la i Kapalakiko me ka huakai Alii, ka Elele a ka Lahui, R.W. Wilikoki, ma ka la 19 iho nei o Mei, mai Wasinetona mai. Aia oia ke noho ia ma ka Hotele Kaleponi me ka hoomakaukau ana no ka huli hou pu mai me Kalani Aimoku maluna o ka mokuahi Auseteralia.

 

            Eia ka halekuai o Painapa ma ke kuai hoemi nei i na ribine o na waihooluu like ole ma ke kumukuai haahaa loa.

 

            O ka huakai hope keia a ka mokuahi Hongkong Maru no Kapalakiko, a e pau loa ana ke kipa ana, mai o keia laina mokuahi i ka wa i lilo ai o keia @ Teritori no Amerika Huipuia.