Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 23, 9 June 1900 — Page 2

KE ALOHA AINA, POAONO, IUNE 9, 1900

 

Ke - Aloha - Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa no ka Lahui Hawaii

EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono

HOGAN E. KALUNA,

Luna Hoopuka

ALEX NAWAHI,

Luna HoohanaEMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA

 

HONOLULU IUNE 9, 1900

 

O ka Poakahi ae nei ka la i hookuu akea mai ai o Kalani Aimoku e ike mai i kona lahui aloha, nolaila, e na makaainana makee alii, eia ka la i hookuu akea ia no kakou a pau e hele ai e ike laia.   E ku a maloeloe a hele aku me kahi makana a ke aloha.  Ma ka hora 11 of ke kakahiaka.

 

Eia na haole hoohuiaina ke kau nei ka weli no oukou e ka lahui Hawaii, no ka mea, ua maopopo ia lakou, he nawaliwali loa ka lakou mau aoao kalaiaina o kakoo nei i keia wa.

 

Na na Hawaii e rula ia Hawaii nei, ina e hoomau ana ka lahui i ke kupaa ana ma ka aoaoa a lakou e ku nei a hiki i ka la koho balota.  E uumi ka hanu, a e waiho hoi i na manao hoino pilikino, no ka mea, o ke alahele wale no ia e loaa ai ia kakou ka lanakila.

 

Ua manao wale ia e kahea ia ana he Ahaolelo Kuikawa i Peres dena Dole, a e noho hoi ia Ahaolelo he hookahi mahina mahope iho o kona paa ana i ke kulana Kiaaina.  Nolaila, ina e kahea ia mai ana o Dole i Ahaolelo Kuikawa, e malana ia ana ke koho balota ma ka la 14 o Iulai, a e noho koke ana no hoi keia Ahaolelo ma ia hope iho.

 

HE KONO AKEA I KA LAHUI

Ua makemakeia na mea a pau loa a koe ole aku kahi i kauhale e hele i ka Halawai Makaainana Nui e malamaia ana ma ka Halepaikau mauka iho o ka Pa Alii ma ka hora 7 o ke ahiahi Poaono iho Iune 9, 1990.  E huliamahi e ka Lahui Aloha Aina, e hoike i ko oukou lokahi ma ka hana no ko oukou mau pono pili lahui o keia mua aku.  Hele a pau loa ilaila i lohe pono i na mea hou e hoikeia mai ana e ka Elele R. W. Wilikoki imua o oukou no na mea a Amerika i hana mai nei no kakou.  O ka lohe pono ka waiwai he ole ka lohe pepeiao wale mai ia hai.  E hoomanawanui iki na wahi lealea mau o na ahiahi Poaono, aia hoi a hookuu ka halawai no oukou wale aku no ia mau hora.  He kono akea keia i ka lehulehu a pau e hele.

 

KA LEO ALII IMUA O NA ELELE A KA LAHUI

Mahope iho o ka hoomaha ana o ka halawai a ka Aha Elele o na Ahahui Aloha Aina a me Kalai aina, ma ka hora 11:30 o ke awakea Poakolu nei, ua hele aku la na Elele a pau e ike i ke Alii ka Moiwahine Liliuokalani ma Wakinekona Hale.

I ka akoakoa ana aku o na Elele, na Kalauokalani i hoolauna aku i ua Elele i ke Alii, a wahi a ka leo Alii i pauai mai ai.

"Aloha oukou:  Aole au i manao eia no oukou ka lahui ke hoomanao mai nei Ia'u, oiai, he umi makahiki i hala ae nei e ku ana Au he Makuahine no oukou ka lahui, a i keia manawa, ua noho mana mai la i Amerika Huipuia maluna O'u a me oukou Kuu lahui, he mea ehaeha no Ia'u na haawina i ili iho maluna o kakou, aka, he mea hiki ole ke pale ae, ua hoohamama ia mai Ko'u manao, mamuli o na haawina a Amerika i hana mai nei no ka lahu Hawaii, a oia pono Ku'u e a'o aku nei e nana mai no ka lahui, oia o Mr. Kaulia a me Mr. Kalauokalani, ua ili maluna o laua ke koikoi no ka nana ana i ka pono o ka lahui elike me ke Kanawai a Amerika i haawi mai nei, a o ka loaa ana i ka lahui na pono a me na pomaikai no na hanauna aku a kakou o keia mua aku, o ka loaa ana no ia Ia'u oia pono hookahi.

Aole o kakou kuhina aku i koe, koe wale ae la no keia pono akea i haawi ia mai e Amerika ia oukou ka lahui, e hopu a paa, a na oukou e hooponopono no kakou no keia mua aku.

Me keia mau wahi huaolelo pokole, e hookuu mai Ia'u, me ka haawi pu aku i Ko'u aloha i ka lahui, aloha oukou."

N J. K. Kaulia i pane a ka aoaoa i ka Aha Elele, wahi ana:

E Kalani:  Ma ka aoao o na Elele a me Kou lahui, ke lawe nei makou me ka manao laahia loa i ka leo Alii a omau iho maluna o ko makou umauma a me Kou lahui, a e lilo hoi ia mau huaolelo Alii ia pae mai nei i mea e alakai ia ai Kou Lahui no na pono a me na pomaikai ma keia mu aku, a me ka pono o na hanauna o Kou lahui e noea mai ana.

E pau ana ka waiwai o na poo leta Hawaii ma ka la 14 o keia mahina, a o na poe a pau he poo Hawaii ka lakou, e hoihoi ae i ka hale leta, a e pani ia mai no he poo Amerika ma ko lakou makalua, nolaila, e hoomaopopo na mea a pau i keia o lawe ole ia  auanei na leta e ka oihana leta.

 

KA AOAO KUOKOA O KA LAHUI

 

NO KA HOOKUMU ANA I KA AOAO KALAIAINA KUOKOA, HOME-RULE.

Ua manao makou he mea pono e hookumuia na aupuni a pau maluna o na kumu kaokoa o ka noho lanakila, ka noho keakea oleia a me na pono kaulike e loaa ai he kahua lanakila no ka lehulehu.

Ua manao makou ua hanau pu ia mai ke kanaka me kona mana kuokoa, a he like hoi na mea a pau imua o ka maka o Kanawai a i hoohua ia mai hoe me na kuleana kaokoa oia hoi ke ola, ka noho lanakila ana, a me ka imi ana i na mea e oluolu ai ka  noho ana, me ka hoomaluia mai na hana lima ikaika ia mai, a me na manao aluna o k a hookaiki mana, a e loaa oiaio ai he Aupuni Kaulike no ka lehulehu, ma o ka lehulehu, a na ka lehulehu.

 

NA KAHUA HANA A KA AOAO KUOKOA, HOME RULE.

O na kahua hana a ka aoao kuokoa, (Home Rule), ua hookumu ia no ia maluna o ka Moto: "KA PONO KAULIKE O KA LEHULEHU."

O ka manaoio o ka aoao Kuokoa, oia no ko na Moho lanakila hooikaika ana iloko o ka Ahaolelo o ka Panalaau o Hawaii nei, ma na ano a pau e ae ia mai ai e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia e hoolilo ae i ka Panalaau (Teritori) o Hawaii nei i kulana Aupuni Mokuaina (State); E kakoo mau aku ana makou i na alakai Aupuni hoopono a kaulike a ka aoao Repubalika a Demokarata paha ma Amerika Huipuia.    

O ka aoao kalai Aupuni ma Amerika Huipuia e kakoo ana i ke kumuhana, e hoolilo i ka Panalaau o Hawaii nei, i Aupuni Mokuaina no Amerika Huipuia, oia ka ko makou mau luna a me keia Ahahui e haawi ai i ka lakou mau hooikaika lokahi ana.

E hooikaika no makou ma na ano a pau, e loaa mai ai mai ia Amerika Huipuia mai, na pono a me na pomaikai kaulike maluna o na oiwi a me na kupa makaainana i manao hana like me ka nana ole o ke ano i ka ili, a e hana no ko makou mau luna i na Kanawai kaulike no ka pono o ka lehulehu.

E hooikaika ana ko makou mau luna e loaa ona naau home hookuonoono no ka lehulehu mai na aina Aupuni mai i lilo ia Amerika Huipuia.

E hooikaika ana ko makou mau luna e hookaawale ia e ka Ahaolelo kuloko i haawina dala no ka uku ana i na pono pauahi ma ke puhi ia ana o ke Taona Pake a me na wahi e ae, i ke ahi ma ke kauoha a ka Papa Ola, no ke kaupale ana i ka mai ahulau Babonika i ka makahiki 1900.

E hooikaika no ko makou mau luna, e hooholomua ia ka oihana hoonaauao iloko o ka aina, na oihana mikiala hana, na oihana mahiai, na alanui, na alahaka, a me na oihana kuwaho a kuloko e hooholomuaia ai ka aina ma keia mua aku.

E kue ana makou i na hana alunu (monopoli) o ka wa i hala, e kue no makou i na hoohaiki ana i ka mana koho o na oiwi, a me na kupa makaainana i manao hana like, ina e hoala ia mai ana ia kumuhana ma keia hope aku, e kue ana makou i na auhau hookaumaha maluna o ka lahui, e kue no makou i na hoohaiki ana i ka mana hookolokolo kiare o na kanaka Hawaii, e kue mau aku ana makou i na ano hoohaiki a pau e pili ana i ka pono o ka lehulehu.

JAMES K. KAULIA

Peresidena Aloha Aina

D. KALAUOKALANI

Peresidena Kalaiaina

Honolulu Iune 7, 1900.

 

HALAWAIMAKAAINANANUI

:A KA:

AOAO KUOKOA.

E malama ia ana he Halawai Makaainana Nui na ka Aoao Kuokoa, ma keia ahiahi Poaono, Iune 9, 1900, hora 7 p.m., ma ka Hale Paikau, mauka o ka Pa Alii.  Ke kono ia aku nei na mea a pau loa e hiki ae malaila.  E ala e ka lahui!  E waiho na manao uwehe o na wa i hala, aka, e hoike i ko oukou kulana naauao o keia la e na kanaka Hawaii, a me ka lokahi ma ka hana no ko oukou mau pono pili lahui o keia mua aku.