Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 24, 16 June 1900 — Page 4

Page PDF (608.88 KB)

This text was transcribed by:  Carol Hill
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONA, IUNE 16, 1900

4

Ke – Aloha – Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa

na ka Lahui Hawaii.

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono.

HOGAN E. KALUNA,

Luna Hoopuka

ALEX NAWAHI,

Luna Hoohana.

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA.

HONOLULU      IUNE 15, 1900

 

  E ku e na poe Aloha Aina a kakoo i ka Aoao Kuokoa, pela wale no e loaa ai he manaolana no ko kakou lanakila ma keia mua aku.

  He lehulehu na Hawaii i hiki aku ma ka ike alii o ke kakahiaka Poakahi nei Iune 11, ma Wasinetona Hale.  He nanai a mohaha na hiohiona o Kalani Aimoku i kona wa i ike mai ai i kona mau makaainana makee alii, e kipa aku ana e ike laia.  Eola o Liliuokalani i ke Akua.

 

  ELIKE me ka hau i ke Kau a me ka ua i ka wa e uhi ai, pela i ku ole ai ka hanohano i ka mea kapuwale.  Ahea no la hoi hoaokanaka ae na keiki a-i paakiki a kanaka, aka he oiaio ka olelo, he kali ka make a he lohe ke ola.

 

  He keu ka mea ono ino loa ia no hoi e kekahi poe o ka rama, aole no hoi e hiki ke lawe ma kahi mea kupono e kohu ai ke nana ia aku, aka, aia no ka pono a heka.  He ku maoli no i ka hoohilahila a me ka hoohaahaa i ke kulana o ke kanaka, pela ke ano o kekahi poe i ikeia ma ka la 11 iho nei o Iune.

  Ina e kahea mai ana o Kiaaina Dole; i Ahaolelo Kuikawa, e lokahi e ka lahui Hawaii, a e koho i na moho a ka Aoao Kuokoa e waiho aku ana imua o oukou, mai noonoo kanaka no ka lakou mau hana o na wa i hala aku la, no ka mea, o ka waiho ana ia mau manao pilikino e loaa ai ia kakou ka lanakila.

  Ua ike iho la makou he nui na haole malihini i loaa mai lana oihana aupuni mai ka Peresidena mai, oia o Morris M. Estee i Lunakanawai, John C. Biard Loio Apana, Daniel F. Rey Ilamuku a me Kanikela Haywood i luna ohi no na waiwai o ke aupuni Hawaii.

  He $12.50 ka uku o na ohua kapena e holo aku ana a hoi mai e makaikai i na lealea hoihoi e malamaia ana ma Hilo i ka la i ae nei o Iulai.

 

KA  MAKE  O  KE  AIA,  HE  HOKA.

Wahi a ka Buke Nui, “I Iho la ka Aia Iloko Ona Aohe Akua.”

  Ma keia mau huaolelo a ka buke nui, i hoike maopopo mai, o ka mea hoole aole Akua, he aia ia.

  I na e ninau iho kakou no ke aha hoi i lilo ai ka mea hoole Akua i aia?  a no ka mea ke olelo nei ke kanka aole na la Akua mai ka’u, na’u no ka’u, oiai au e pili ana me ka poe waiwai e kokua mai ana lakou ia’u ma ke dala, ola au me ko’u hanohano mai ia lakou mai, a i ua e hoi aku au a pili me ka Akua, aole e loaa ka’u dala a me ko’u hanohano.  Nolaila, aia au ma ka aoao o ka poe waiwai, aole ma aoao o ke Akua.

  No ia mea i kapaia ai, “I iho la ka aia iloko ona aole he Akua.” Pela no na mea pili i ke kanaka me kona ola ana ma ka honua, a oia ka makou e ike aku nei i na ouli o keia mau la e nee nei.  Eia ka aoao o ka lahui ua ku ai nei, he aoao Kuokoa, eia nae ke i mai nei kekahi poe o ka lahui oiwi no, aole loa makou he kuokoa oiai aole e ike mai o Amerika Huipuia ia ano aoao, na ka aia wale mai no ia mau olelo a manaoio ana a o ke kumu no oia olelo a hoole ana no ka poui waiwai, a me ka alunu pomaikai, aole he nana no ka lahui, eia ka poaeae o ka aoao kuokoa ua hapau no na keiki auwana e hoi mai ana a i na aole he aia ia, a o ka make o ka aia oia kona koho ole ia e ka lahui, ka make no ia o ka aia, he hoka.

 

KA  LA  11 O  IUNE.

  Ua  hoea mai la a hala aku la ka la 11 o Iune, ka la hoi i hooholoia e ke au o ke Aupuni Moi, i la ia no ka hoomanao ana i ka Na’i Aupuni Kaulana Kamehameha I., ua  lilo ia he la nui a lealea ma ke kulanakauhale nei, a he mau tausani hoi o na kanaka o na lahui like ole i hoea aku mawaho o Kapiolani Paka no ka makaikai ana i na heihei lio like ole e malamaia ana malaila, a he nui no hoi na poe i hele aku no ka hoomaha ana ma ua kuaaina.

  Elike me ka mea maa mau i na makahiki i hala ae nei ka malamaia o na pili waiwai akea ma ke kahua heihei me ke keakea ole ia e ke aupuni, pela no na hiohiona i ike ia malaila ia la, a he nui a lehulehu i hoi mai me ua helehelena hauoli, no ka lo ia ana ia lakou he mau dala puka na ka pili ana mahope o na lio holo i lilo ia lakou ke eo, a he nui a lehulehi no hoi na poe i hoi nele mai me ka pau aku o ka lakou mau dala i hoomakaulil ai no ke kahi mau manawa  loihi, i ki lilo aku ia hoi. 

  Ua nana aku na makai o ke aupuni i keia mau hana pili waiwai e lawelawe ia ana me he mau kanaka makapo la me ka pupuu pu mai hoi o ko lakou mau lima mai ka hopu ana aku i keia poe haihai kanawai, a oia ka makou e hoomaopopo ae nei o ka poe piliwaiwai i ke akea aole i ku ia lakou ke kanawai, a no ka mea paha, he nui hewahewa na haole e pili ana me kekahi mau makai pu no hoi.

 

KA  NUI O NA MOKU POINO.

   O ka nui o na moku i hoikeia ae no ka mahina o Maraki, 1900, i halawai me na ulia p@ono ma ka moana o na aupuni like ole penei no ia:

  Ka poino o na mokupea Amerika 19, Beritania 57, Chile 2, Denemaka 2, Dutch 2, Farani 12, Geremania 8, Italia 8, Mekiko 1, Norewai 17, Potugala 2, Rukini 2, Sepania 9, a me Saedeea 7, huina a pau loa 151.  Iloko o keia heluna he 9 moku i hoike mai ua  nalowale loa.

  Ka poino o na mokuahi Amerika 2, Beritania 31, Brazila 4, Aigupita 1, Farani 6, Geremania 6, Italia 1, Norewai 3, Sepania 1, Tureke 1, huina a pau 56.  Maloko oia heluna he 13 mau mokuahi i hoikeia mai ua nalowale loa.  Na poino o na mokupea, ili 56, hookui 4, hulipu 4, haalele ia 7, ikeia aole he pono i koe 70, a me 9 i nalowale, huina 151.  Na mokuahi ili 14, hookui 5,  he lipu 4, ikeia aole he pono i koe 20, a he 13 i hoikeia mai i nalowale huina a pau 56.

 

NA  ELELE  A KA  AOAO  DEMOKARATA.

   Ma ka halawai ana a ka Aha Elele a ka aoao Demokarata ma ka hale paikau koa ma ke ahiahi Poakahi nei, ua koho ia iho la keia mau inoa malalo iho nei i mau elele na ka aoao Demokarata e holo aku ai no ka hui nui e malamaia ana ma Kansas City, a oia iho keia:

David Kawananakoa,

William H. Cornwell,

Charles T. Wilder,

John T. Holt,

John T. Wise,

W.S. Withers,

  Nui ke ohohia ia o ka Halawai Makaainana a ka Aoao Kuokoa i ka po Poaono nei.

  Ua hoao ia ae ka luakini hou o ka ekalesia o Kaumakapili mauka ae nei o Kapalma, ma ka auina la Sabati nei.

Ma ka hoihoi kaa baikikala i malamaia ae mawaho o Kapiolani Puka ma ka Poaono nei, na lilo ae la ia Dexter ka lanakila oia heihei, manawa holo @:11.

 

KOMO  LANAKILA  O  ROBATA.

ILOKO  O  KE  KULANAKAUHALE  JOHANNESBURG.

Ua Lohe pu ia mai ua Haalele iho i Kruger ia Pretoria a ua Hoea aku la o French ilaila.

  Mai na ohua i hoea oiai o@ maluna o ka moanalii Aora@gi, i loaa mai ai na lono mamua o ka haalele ana aku o keia mokuahi ia Vitoria, ua loaa mai la he lono e olelo ana:  Ua hoike mai la o Haku Robata no ka lawe pio ia ana ae o Pretoria e Kenerala French.

 

KOMO LANAKILA O ROBATA.

  Ladana, Mei 31:   O keia malalo iho na hoike i loaa mai la i ke Keena Kana mai ia Haku Robata mai.    Johannesburg, Mei 31, hora 2 p.m.   Ua lawe ae la na koa o ka Moiwahine iu Jonesburg a eia ke pulelo nei ka hae Beritania maluna o na hale  aupuni o Jonesburg.

 

HAALELE  O  KRUEGER  IA PRETORIA.

  Ladana, Iune 1, hora 3:35 a.m.      O na lono hope mai Pretoria, e hooiaio mai ana ai i ka hoike no ka haalele ana iho o Peresidena Krueger me kona Aha Kuhina, a me na ukali, ma ka po o ka Poalua nei.

 

HOOKOKOKE  NA BERITANIA  I  PRETORIA.

  Ladana, Mei 31, hora 2 a.m.     Ua hoopuka ae ka Daily Mail i keia mau hoike mai ka Ela Rosalina, i hoopaahao ia ma Pretoria, a i hookuuia penei:

  Pretoria, Mei 31, 11:49 a.m.    E lawe pio ia ana o Pretoria maloko o elua hora me ke kue ole ia  aku.  Ua hala  la o Peresidena Krueger no Watervalhovan.  He malahia no mea a pau ma Pretoria, aka, aia nae na puulu kanaka ke kali la ma Church Sqaure no ka hoea mai o na pualikoa Beritania.

 

HOOKUUIA  HE 4000 A  OI  KOA  BERITANIA.

  Ladana, Mei 31.   Ma o ka hookuu ia ana o na pio Beritania e noho ana ma Waterval, ua loaa aku la ia Haku Robata he puali nui, no ka mea, o ko lakou heluna he 177 alii a me 4189 koa.

 

NA  LUNA  AUPUNI  MALIHINI  NO  HAWAII  NEI.

  Wasinetona Mei 9.  Ua hoouna aku la ka Peresidena i keia la i ke Senate i keia mau inoa i mau luna aupuni Hawaii.  Morris M. Estee o Kaleponi i Lunakanawai Apana Amerika no ke Teritori o Hawaii, John C Biard o Walomina i Loio Apana Amerika no Hawaii D@ F. R@ o Ilinoi i Hamuka Amerkia no Hawaii.