Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 24, 16 June 1900 — Page 6

Page PDF (622.64 KB)

This text was transcribed by:  Kate Motoyama
This work is dedicated to:  with respect to j. k. kaunamano, nupepa puka la aloha aina

KE ALOHA AINA

6          KE ALOHA AINA POAONO, IUNE 16, 1900.

--

Mai ka aoao 1 mai.

--

HE MAU REGIMANA KOA HOU NO MANILA

            Wasinetona, Iune 1.  E lawe koke ia ae ana he alahele hou e ke Keena Kaua no ka hoopau koke ana ae i ke kaua ma Pilipine.  He mau regimana kaua hoike hoouna hou ia aku ana i Manila i keia kau mehana ae, a i ka wa e piu ai o ka ua e hoomaka hou ai ka puali kana lio i ike kue ana i na kipi.

            Ua hoike mai o Kenerala MacArthur i ke keena kanna, he manao io kona e loaa ana he mau kokua ikaika ma ka aoao o na Amerika i na e hoomahuahua ia aku ana na regimana koa kaua lio.  Mamua o ka nooholo ia ana aku o keia manao, e launa mua ana o Kuhina Root me Kenerala Otis a me Kekenerala Schwan.

            Mai ka hoomaka ana o ke kaua me Amerika Huipuia he 11,518 holoholona i hoouna ia aku i Manila, 6,698 oia heluna me lio.

            He elua mau moku lawe holoholona e hoea mai ana i Kapalakiko ma ka mahina o Iulai, mai Manila mai.  Ua manao ia @ ka lawe hou aku i mau regimana kaua lio, e hoolimalima ia aku ana he mau moku hou.

HE OIA MAU NO NA PILIPINE.

            Manila, Mei 31.  He heluna o na pu raifela i haawipio ia mai ma Cayapo, a henui aku koe i upu ia.  O ke Kiaaina o Benquet, he kanaka waiwai, a hoaloha no Aguinaldo, ua hopu pio ia ma ka la inehinei ma Alli@.

            Aia he mau puali o na Kenerala Grant a me Funston ke uhai la i na kipi i komo mai iloko o ke taona o San Miguel, ma kahi kokoke maanei i ka Poalua nei, a pepehi iho la he elima Amerika me ehiku i hoeha ia, a me ka hopu pio ana ia Kapena Robata o ka regimana 23 a elua koa.

UA MANAO WALE IA O AGUINALDO.

            Manila, Mei 31.  O Mekia Peyton C. Marsh o ka regimana 33, e uhui ana ia Aguinaldo, ua hoea aku la oia i Aparri me ka maalahi ma kona alahele maluna o na mauna o Luzon akau.  Ua hoike mai oia ua halawai oia nae kekahi puali i manao wale ia he mau koa kiai no Aguinaldo, ma o aku o Ke awawa o Cagayan.  Ma ka hakaka ana ua ku ke alakui o na Pilipine, e kau ana maluna o kekahi lio.  Ua hoopakele ia oia e kona mau hoa, aka, o ka lio a me ke eke ili ua paa i ka hope pio ia e na Amerika.  Maloko o keia mau eke ih, ua loaa iho la he mau palapala pilikino na Aguinaldo.  Ma kekahi ia ae ua ike aku la na koa kiai o ka regimana paele 49, he kino make o kekahi aliikoa Pilipine maluna o kekahi lana, a e kiai ia ana e elua mau koa, a e lawe ia ana e ka wai o ka muliwai Cagayan, a mamuli o ka ikaika loa o ke ko ana a ka wai, ua hiki ole i na koa ke hopu pio aku ia lakou.  U amanao wale ia o Aguinaldo ua aliikoa la e kiai ia ana e na koa elua.

NEE NA KOA NO PEKINA.

            Tien Tsin, Mei 31.  He kaaahi kuikawa i holo aku la no Pekina i kela auina la, me keia mau mahele, koa malalo iho:  Amerika 7 alii a me 53 kanaka; Beritania, 3 alii a me 72 kanaka; Italia 3 alii me 31 kanaka; Farni, 3 alii me 72 kanaka; Rukini, 4 alii me 71 kanaka; Iapana 2 alii a me 24 kanaka.  Ua lawe aku keia mau puali kuwaho he elima mau pukumahi kaai pinapinai no ke kiai ana i ko lakou mau kanikela.  Ua h@wawaia ae e kue ia mai ana lakou in a ka puka mua e komo aku ai i Pekina, mawaho mai o ka pa pohaku.

            I ka wa a na Rukini e hookokoke aku ana ma ka la inehinei i na papu maluna o na waapa, ua kipu mai na papu a auhee aku la na Rukini.  Ua hoomaopopo ia mahope iho he mau kipu ana ia @o ka hoohanohano ana i kekahi luna aupuni Kona, maluna o kekahi mokukaua Kina.

--

NA KOA AMERIKA HOU NO

MANILA.

--

            Wasinetona, Iune 4.  Ua olelo ae o Kenerala Corbin, na manao ia e kukulu i puali o 40 000 koa kumau ma Pilipine elike me ka loihi i makemake ia, a no ka hooko ana, oia no ka unuhi ana mai i na koa ma Cuba.  O ka nui o na koa maloko o na puali ma Manila i keia wa he 62,000, a ua mahele pono ia hoi mawaena o na koa kumau a me na koa kuikawa. E hoihoi ia mai ana na koa kuikawa a pau, a e hookuu ia ana ko lakou wahi i ohi ia ai ma ka la 30 o Iune o kela makahiki ae, a i wahi e holopono ai na hana e hoomaka ana ka hoihoi liilii ia ana mai o na koa ma ka mahina o Novemaba.

            A i wahi hoi e hoemi ole ia ai ke kulana ikaika kaua o Kenerala MacArthur, ua hoomakaukauia ka hoouna na aku i na pualikoa kumau no Pilipine, elike me ka hikiwawe e loaa ana no ke pa@i ana aia kahi o na koa kuikawa e haalele aku ana.  Ua haawi ia aku ia ke kauoha ana i ka regimana kau lio   Eono no ka hookoakoa in a ma Kapalakiko no ka holo ana aku i Manila.  He hookahi mahele o keia regimana o haalele ino a a ma ka la 15 o keia mahina, a o ka elua ma ka la 1 Iulai.  Ua manao wale ia he nui na regimana koa ma Cuba i hiki ke unuhi ia mai mahope o ke koho balota o ka la 15 e malama ia ana malaila.

--

            He nui no na poe i hiki aku ma ka lealea heihei iho o Kapiolani Paka ma ka auina la Poaha nei.

 

NA POO HOU O KA OIHANA

MAKAI.

--

            Ma ke kakahiaka Poakolu nei ua kaheaia ae ka puali makai no ka hoakoakoa ana ae ma ka halawai, a ma ia wa i hoike mai ai o Loio Kuhina Kupa i ka manao nui o ko lakou kahea ia ana mai no ka akoakoa ana aku oia hoi ua hoea ma la kona wa e pau ai ma ia kulana, a nolaila, ua lawe mai la oia e hoolauna i ke kanaka e pani mai ana i kona hakahaka, oia o E. P. D@de, ma ke ano i Loio Kuhina ma ke koho ana mai la a Kiaaina Dole, a o Ilamuku Buraunu hoi i Makai Nui Kiekie no ke Teritori Hawaii.  Mahope iho o ka pau ana o na hoolauna, ua haawi ia mai he mau haiolelo mawaena o na poo hou o ka oihana makai a me ka mea i haalele mai la i kona kulana e haawi ana i na hoopomaikai no na paahana o ia oihana, a ua hookuu ia na hana me na leo huro mai makai mai.

--

NA HANA HUKI HAE MA KA

HIGH SCHOOL.

--

            Ua malamaia ae ka hana huki have ma ka halekula High School no ka wa mua loa; ma ke kaakhiaka Poakolunei, ua hoea ae he lehulehu wale o na kumukula a me na haumana mai ua halekula like ole aku o ke kulanakauhale no ka makaikai ana i ka laelaweia mua loa ia ana o keia hana ma ka pahu hae o kekahi halekula ma keia mokupuni.  He ewalu kaikamahine nana i huki ae i ka have Amerika maluna o ka pahu have oia halekula i ka wa a ka bana e puhi ana i ke mele lahui o Amerika Huipuia.  Ua haawi pu ia ae he mau haiolelo e Peresidena Dole mamua o ka hookuu ia ana o na bana i ke ano a me ka manao o ka huki ia ana o keia have maluna o ia halekula.

--

E HOOMAU AKU ANA ANEI?

--

            E hiki ana anei i ka Aha Kaapuni ke hoomau aku ma ka Poalima a me ka Poaono a me na la mahope aku?  O keia ka ninau nana i hopohihihi i ka ike o na Lunakanawai a me na loio ma ka auina la Poakolu nei, no ka mea, ma ka hora 12 o ia po e pau ai ke kuleana o na Lunakanawai Stanley a me Day's ma ka noho hou ana aku e hoolohe i na hihia e lawelaweia ana maloko o ka Aha Kaapuni   Aka, ua hookaka ia no nae ma kekahi puuku e ke kanawai, e olelo ana, e hoomau ia no lakou m@ ka lawelawe ana i ko lakou mau kulana a hiki o ka wa e loaa ai ko lakou mau pani, aka, na mamao wale ia ae nae na Lunakanawai ua kohoia mai la keia mau pani  ma ka la 5 iho la o Iune.  Ina pela, alaila, e hoomaha ana ka aha a hiki i ka wa e hoea mai ai kela mau hookohu i na lunakanawai hou.

 

HE NUI NA HAKAKA I HANA

IA MA KE ALAHELE O

PRETORIA.

__

            Ladana, Iune 5.  Ua loaa mai la i ke Keena Kana keia mau hoike malalo iho nei mai a Haku Robata mai.

            Six Miles Spirit, hora 8:30 p. m. Iune 4.  Ua hoomaka ko makou nee ana i keia kakahiaka i ka wehena kaiao, a maki aku la no umi mile a hiki i Six Miles Spirit, o na kapa wai elua e paa ia ana e na enemi.  O na puali kau lio o Henry a me Rosas, me na puali West Somerset, Dorst, Bedford, a me Sussex ua halawai aku lakou me na enemi iloko o ka wa pokole a uhai aku la ia lakou no aneane hookahi mile, a ia wa i halawai ae  lakou me na kipu ikaika ana a na pukuniahi o na Boa, i huna ia ma kekahi kulana maikai.

            O na pukuniahi koikoi i waiho ia ma ke alo i ke kolamu, ua hoouna awiwi ia aku lakou no mua no ka haawi ana aku i na kokua, e like me ka hikiwawe i na bipi kauo a me na hoki ke lawe aku ia lakou.  Ua kiai ia na pukuniahi e ka puali o Stevenson a mahope o kekahi mau kipoka ana ua haalele aku la ka enemi i ko lakou kulana.

            Ua hoao ae na Boa e lele kana mai ma ko makou aoao Hema, aka, ua hoohoka hou ia aku no nae lakou e na puali kaua iho a me na Yeomaury, i kokuaia e ka puali o Maxwell.

            Aka, ua hoomau mai no nae lakou i ka onou ana i ko makou aoao Hema, ua hoouna aku la auhe kauoha ia Ian Hamilton, e nee ana he ekolu mile ma ko makou aoao hema, e huipu mai.  Ua hana ia keia hoonee ana I opa aku i na enemi a emi hope aku la lakou no Pretoria.  He manolana ko'u no ka uhai ana aku mahope o lakou, aka, o ka mea nae nana i hoopahua oia ka pokopoko o ka la ma keia aoao o ka honua, i ka hala hope ana ae Le elua hora mahope o ko makou maki a me ka hakaka ana, ua hoomoana iho la makou maluna o ke ka@ i lilo pio mai ai la makou @ @

            O ka puali Guards B@g oia ua kokoke loa ma ka Hema loa o na papu e pale la ia Pretoria, a maloko hoi o ana @ mai ke taona mai.

            O French me na puali kaua lio Ekolu a me Eha a me ka puali Raifela o Nu Wale Hema aia lakou ma ka akau o Pretoria.

--

            E weheia ana ka halekuai o ka Hui Kuai Lole Amerika, i ike ia mamua Ka Halekuai Lole Hawaii ma keia Poaono, Iune 16.  He nui na waiwai e kuai makepono ia ana.