Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 28, 14 July 1900 — Page 4

Page PDF (616.20 KB)

This text was transcribed by:  Pauline Uyeda
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

4          KE ALOHA AINA, POAONO, JULAI 14, 1900

 

Ke – Aloha – Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa no ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahoononopono.

HOGAN E. KALUNA,

Luna Hoopuka

ALEX NAWAHI,

Luna Hoohana.

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA

 

HONOLULU ... JULAI 14, 1900.

 

            He maikai a mohaha no ke ola o Kalani Aimoku e noho mai nei ma Kona home alii ma Wakinekona i oi ae i Kona mau la mua o ka hiki ana mai i ka aina hauau nei mai Amerika Huipuia mai.

 

            Ma na hoike i loaa mai ia makou he nui ke ohohia ia o na elele a ka lahui e kaahele la i ka Mokupuni o Kauai, me ke ola kino maikai.  A ua hookipa ia aku lakou ma na wabi a pau a lakou i kipa aku ai me ke ohohia nui ia.  A ua manao wale ia ma ka La Pule ae nei e hoei hou mai ai lakou i anei.

 

            He mea kaumaha no makou ka ike ana iho eia na makuakane a me na makuahine aloha aina oiaio, ke ohi liilii ia aku nei e ka make, mahope hoi e ko lakou hooikaika pauaho ole ana e loaa na pono a me na pomaikai i kaili wale ia e na lima kakauha o na poe hao aina.  Aka, ua kikoo koke mai nae na lima o ka Anela o ka make a lawe aku la i ko lakou mau hanu ola, a hookaawale aku la ia lakou mai ko lakou ike ana i na hopena lanakila oia mau alo hoomanawanui ana, me ka pau ole no nae o ko lakou mau manao aloha a makee alii, aina a me ka lahui. A oia ka makou e kau leo aku nei aole no ka poe i hala, ua hala lakou, aka, no kakou ka poe e ola nei mai kuihe a mokuahana, aka, e lokahi mau me ka naue ole, a e nana aku hoi ia mua, a pela wale no e loaa ai ka lanakila ia kakou ma keia mua aku.

 

KA HALE O KA HUI KAA UWILA.

 

            Eia ke hoomaka ia nei ke kukulu ia ana o ke kahua o ka hale kaa uwila o ka hui kaa uwila Rapid Transit ma ke alauni Alapai mawaena o na alanui Beritania a me Young.  He hale nui keia a mailoko aku ona e hooholo ia ai na kaa uwila maluna o na alanui ma o na kaula uwea uwila i hoopaaia i na kaa.  A e hoomaka koke ia ana hoi ka hoomoe ia ana o kona alahao i ka wa e makaukau ai na mea a pau.

 

NO KA HOAKEA ANA I KE ALANUI O WAIKIKI.

 

            He palapala noi i kakauinoa ia e kekahi heluna nui hewahewa kai loaa aku i ka Luna Nui o na Hana Hou e noi aku ana iaia e hoakea ia ke alanui o Waikiki mai ke alanui Moi aku a hiki i Kapiolani Paka.  Aole hoi e emi iho malalo o 80 kapuai akea.  He nui na poe mea aina ma na aoao o keia alanui i apono aku a keia mauao ma ke kakauinoa ana aku malalo o kela palapala noi.

            Ua olelo ae o Mr. McCandiess ka Luna Nui o na Hana Hou, e hooko koke ia no keia noi i na e haawi wale mai na poe no lakou keia mau aina e waiho nei malaila he mau kapuai no ke alanui hou.

           

NA BILA KIKOO HALE LETA.

 

            No kekahi mau la loihi ka noho ana o na mea a pau me ka hiki ole ke hoouna aku i na dala maloko o na bila kikoo hale leta, elike la me ko ka wa i hala, aka, ua hoohauoli ia nae na mea a pau i ka hoike ana ae la o H. Flint, ka luna nana o ua hale leta maanei, ua haawi aku la oia i na hale leta malalo iho nei i ke kanoha no ka wehe hou ana i keia oihana i hoomaha iho nei no ka manawa, a o keia malalo iho nei na hale leta e loaa ai na Bila Kikoo ma keia mua aku.

            No ka Mokupuni o Hawaii – Hakalau, Hilo, Hookena, Honokaa, Kailua, Kealakekua, Kohala, Laupahoehoe, Mahukona, Naalehu, Olaa Plantation, Ookala, Pahala, Waimea, Kukuihaele.

            No ka Mokupuui o Maui – Hana, Lahanina a me Spreckelsville.

            No ka Mokupuni o Molokai – Kamalo.

            No ka Mokupuni o Lanai – Keomaku.

            No ka Mokupuni o Oahu – Heeia, Honolulu, Honouliuli, Waianae, Waipahu, Wahiawa a me Kahuku.

            No ka Mokupuni o Kauai – Hanalei, Hanapepe, Kekaha, Koloa, Kealia, Lihue, Makaweli a me Waimea.

            Ua hoike mai o Flint ua like no ka auhau o ka hoouna ana i na dala maloko o na taona o keia mau paemoku me ka auhau o na dala e hoouna ia ana i Amerika Huipuia.

 

            Ua lilo ae la ka pa hale o H. Makiuikaea e ku nei oia Waikiki iho o ka Hotele Alinetona ma ke alanui Moi ia Alexander Young no ke kumukuai o $28,000.

            O ka moku lawekoa Leelanaw kai hoea mai la me ka piha holoholona e lawe ana no ke kahua kaua o Kina, mai Kapalakiko mai, aole mau mea hou auo nui i lawe mai ia.

 

Nuhou Kawaho.

 

KA MOIKE A ADIMARALA SEYMOUR.

Ladana Iune 20, hora 3 a.m.

            Ua loaa mai la i ke keena kaua moana keia mau hoike malalo iho nei mai a Adimarala Seymour mai mai Tientsin mai no ka ia 27 iho nei o Iune, e hoike mai ana i kona hoao ana e komo aku iloko o Pekina.  Ua hoea aku oia me kona mau koa i Anting ma kahi he 12 mile mai Pekina mai ma ka la 16 o Iune.  Ma o ka hoopoino ia ana o ke alahao mailaila aku ua hiki ole ke nee hoa aku ma ke alahao, a nolaila ua hooholo iho la e hoi hou aku no Yantsun, a nee mua aku maloko o ka muliwai no Pekina.  Ma Yantsun ua ike ia iho la na hoopoino loa ia ke alahao e biki ole ai i na kaa ahi ke nolo hoa aku.  A hiki i keia wa e malama mau ia ana hoouka kaua me na Pake ua pokole na pualikoa me na lako ai a me ka nei o na poe i hoeha ia, a mamuli oia mau kumu a me ka loaa ole ana he mau kukai ana mei Tientsin mai, nolaila, ua hooholo iho la au no ka hoi hua ana aku i Tientsin.

            Ma ka la 19 o Iune me na poe ma’i a me na lako malona o ua waapa, ua hoomaka aku la ke nee me na pualikoa e maki ana ma ka aoao o ka muliwai.  Ua loaa mau i na koa na kue ia ana mai ma na kauhale a pau e ku ana ma kapa muliwai.  O na Pake hoi i ko lakou wa e lilo pio ai ma kekahi taona, na holo aku la lakou no kekahi taona hou aku a lele kue hou mai la no.  A malalo wale no hoi o ka hoohana ana me na elau pu lakou e auhee ai, aka, iloko nae o na kipo hahana ana, he mea paakiki loa ka ike ana aku ia lakou.

            Ma ka la 23 o Iune, ua hana iho la makou he huakai hele po.  A ma ka wanaao, ua hoea aku la ma kekahi aoao mai o ka pakoa o na koa Imeperiala ma kahi kokoke i Tientsin.  Mahope o ka nee ana me ka manao hoaloha, ua kipu ia mai la makou e na Pake ma kekahi aoao mai o ka muliwai ua papai aku makou i ua kipu ana.  Me ka lawe ana aku o Mekia Johnson i kekahi mau koa no ka lawe ana ae i ke kulaua o na enemi, a ua hopupio ia he pu a na Pake.  Ua nee pu aku hoi na Geremania malalo aku o la muilwai a lawe pio ae la he elua pukuniahi.  A mahope iho ola mauawa i lawe pio ia ae ai ka pakoa.  Ua hoao mai na Pake e kaili hou aku i ka pakoa ma kekahi la ae, aka, ua holopono ole nae ia.

            Ua loaa aku ia makou malaila he heluna nui hewahewa o na pu raifela a me na poka o kela au hou.  Ua lawe ae makou he mau pukuniahi a kipoka aku la i na papu o na Pake malalo aku.  He nui ka raiki i loaa aku ia makou e hiki ai ke paa ia kulana no kekahi mau la, aka, mamuli o ka nui loa o na poe i hoeha ia, ua hoouna aku la au i puali hoopukele a ua hoea mai hoi lakou @ ka la 25 o Iune.  Ua haalele iho ka na pualakoa i ka pakoa a hoea mai la @ Tientsin o ka la 26 o Iune.  Ua puhi ia aku ka pakoa i ke ahi.

 

HOOLE NA KANIKELA I KA HAALELE ANA IA PEKINA.

 

            Wasinetona, Iune 30.  Ua loaa mai la i ke keena kaua keia mau hoike malalo iho nei mai a Adimarala Kempff.

            Chefoo, Iune 30.  I ke Kahina Kaua Moana, Wasinetona.  O na kuhina ma Pekina ua haawi ia aku lakou i 24 hora ao ka haalele ana iho ma ka la 19 nei.  Ua hoole aku lakou a aia ao lakou malaila i keia wa.  O na pualakoa noopakele no Pekina, ua hoea aku ia ma ka hapalua like o ko lakou alahele a hoi hou aku la i hope.  Ua hele kaua ia aku lakou e na koa Imeperiala ma ka la 18.  O McCalla ke alakai ana, he 4 i make a me 35 i hoeha ia.  Ua hoeha ia o McCalla a me Tassig, aka, aole no nae i kakounukoau loa.

            He 14,000 ka nui o na koa Iahui i hoolele ia aku ia iuka o ka aina.  O alakai Wise aia oia ke hoomalu la i na alahao a me na ala muliwai.  Aia kekahi mau kamaaina ka hoohaua ia la e na koa lahui no ka hooponopono ana i na alahao.

 

            Ma na lono i loaa mai la ma ke Kinau he maikai ke ola kino o ko makou makuahine Puuku e noho mai la ma ka Ua Kanilehua o Hilo, a e huli hoa mai ana oia no ke kulanakauhale nei ma ke Kinau o ka Poaono ae nei.

            Ua heopai ia o Kaleihopa he eiua mahina haua paahao no ka hoeha ana i kana wahine ia Keali, ua loaa aku keia wahine i na makai a pee ana ma koua home, mamuli o ka hooweliweli ana a kana kane e pepehi iaia a make.  A ua lawe ia mai oia no ka halewai a malaila oia i malama ia ai a hiki i ka hoopai ia ana o kana kane.

            Ua hoea mai la na lako a pau o ke alahao kaa uwila o hoomoa ia aku ana ma ke Kiekiena Pakipika maluua mai la o ua maku paa Alden Besse, Mohican a me Irmgard.  A ma ka mokuahi Ankekulia e loaa mai ai na kaa.  A ua olelo ia ae iloko o na pule pokole wale no mahope aku nei e haulani ai na kaa uwila maluna o kela alahoao.