Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 31, 4 August 1900 — Page 5

Page PDF (687.73 KB)

This text was transcribed by:  Uluwehi Hopkins
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONO, AUGATE 4, 1900           5

 

AOAO KUOKOA HOME RULA.

Na Rula Hooponopono no na Apana Koho.

KAHI HOOPAA INOA A ME KAHI KOHO.

(Hoomauia.)

APANA KOHO ELIMA.

     O keia mahele o ka mokupuni o Oahu e waiho ana ma ke Komohana a me ka Akau o ke alanui Nuuanu, ma ka laina e hooloihi ana mailaila aku, a mai ka pali o Nuuanu a hiki i ka lae o Mokapu.

     Mahele Koho Ekahi.  O keia mahele o ka Apana Hookolokolo a Ohi Auhau o Koolaupoko e waiho ana ma ke Komohana a me ka Akau o ka laina e moe ana mai ka pali o Nuuanu a hiki i ka lae o Mokapu, kahi koho, Hale Hookolokolo o Kaneohe. 

     Mahele Koho Elua.  O ka Apana Hookolokolo a Ohi Auhau o Koolauloa, kahi koho ma ka Hale Hookolokolo o Koolauloa.

     Mahele Koho Ekolu.  O ka Apana Hookolokolo a Ohi Auhau o Waialua, kahi koho, Hale Hookolokolo ma Waialua.

     Mahele Koho Eha.  O ka Apana Hookolokolo a Ohi Auhau o Waianae, kahi koho, Hale Hookolokolo o Waianae.

     Mahele Koho Elima.  O kela mahele o ka Apana Hookolokolo a Ohi Auhau o Ewa, e huipu ana i na mokupuni o Hoaeae a me Honouliuli, kahi koho, Hale Hoolulu Kaa ahi ma ka Mahiko o Ewa.

     Mahele Koho Eono.  O kela wahi i koe o ka Apana Hookolokolo a Ohi Auhau o Ewa, kahi koho, Hale Hookolokolo o Ewa.

     Mahele Koho Ehiku.  O kela mahele o Honolulu a i ole Kona, e waiho ana makai o ke alanui Moi, mai ka laina mai Ewa a hiki i ka uwapo ma ke alanui Moi, a me na wahi mauka o ke alanui i olelo ia, mai ka laina ma Ewa a hiki i ke alanui aupuni ma ke awawa o Kalihi, kahi koho, Halekula Hoopololei ma Keoneula. 

     Mahele Koho Ewalu.  O kela mahele o Honolulu a i ole Kona, e waiho ana mauka o ke alanui Moi, ke alanui mai ke alanui aupuni mauka o ke awawa o Kalihi a hiki i ke alanui Liliha, a mai ka laina e moe ana ma ke poo mailaila aku ma ka laina e hooloihi ana a alanui Kauka, a e holo ana ma ke kualapa mai ka lihi komohana aku o ke awawa o Nuuanu, kahi koho, Kahi Hoolulu Kaa Hapaumi ma ke kihi o ka Pa Kula o Kamehameha, (Waipilopilo.)

     Mahele Koho Eiwa.  O kela mahele o Honolulu a i ole o Kona, e waiho ana mawaena o ka Mahele Koho Ewalu a me alanui Nuuanu a me mauka o ka laina e holo ana mai Alanui Kula aku ma ke kahawai o Nuuanu a me alanui Beritania, kahi koho, Halekula ma Kauluwela. 

     Mahele Koho Umi.  O kela mahele o Honolulu a i ole Kona, ma ka palena o alanui Moi, Liliha a me alanui Kula, ma ke kahawai o Nuuanu, alanui Beritania a me ka uwa po, kahi koho, ma ka Hale Kaawai Pake.

APANA KOHO EONO.

NA MOKUPUNI O KAUAI A ME NIIHAU.

     Mahele Koho Ekahi.  Mokupuni o Niihau, kahi koho, Halekula.

     Mahele Koho Elua.  O kela mahele o ka Apana o Waimea, e hoakea ana mai ka Mahele Koho Elua a hiki i ka lae o Paunaaua, kahi koho, Halekula o Kekaha.

     Mahele Koho Ekolu.  O kela mahele o ka Apana o Waimea, e hoakea ana mai Hanapepe a ka palena ma ka laina mawaena o Waimea a me ka Mahiko o Kekaha, a e hoakea ana ma ka laina e moe loihi ana ma ka palena i olelo ia a hiki i ke kai, kahi koho, Hale Hookolokolo ma Waimea.

     Mahele Koho Eha.  Mai a e huipu ana ia Kalaheo, a hiki a e huipu ana ia Hanapepe, kahi koho, Halekula o Hanapepe.

     Mahele Koho Elima.  O ka Apana o Koloa mai ka huina o Lihue a e huipu ana me ka aina o Lawai, kahi koho, Hale Hookolokolo o Koloa.

     Mahele Koho Eono.  Ka Apana o Lihue, kahi koho, Hale Hookolokolo o Lihue.

     Mahele Koho Ehiku.  E hoakea ana mai ka aina o Kapaa a hiki a e huipu ana me ka aina o Wailua, kahi koho.  Hale Hookolokolo ma Kapaa.

     Mahele Koho Ewalu.  E hoakea ana mai ka muliwai mai o Kalihiwai a hiki a e huipu ana me ka aina o Kapaa, kahi koho, Halekula Aupuni o Kilauea.

     Mahele Koho Eiwa.  E hoakea ana mai ka muliwai o Kalihiwai a hiki i ka palena akau o ka Apana o Waimea, kahi koho, Halekula ma Waioli. 

 

NA HOOKUPONO ANA I KA POE KOHO.

     1.  Oiai, e kaahele aku ana ka Papa Nana no ka hoopaa ana i na inoa o ka poe kupono i ke koho balota, maloko o kela a me keia Mahele Koho Balota, elike me na Mahele koho i hoike mua ia ae nei, mawaena o ka la hope o Augate a e pau ana i ka la 10 o Okatoba, 1900, nolaila, ua koho ia na poe a pau i kupono i ke koho balota, mawaena o na makahiki he 21 a oi aku, e holo ae imua o ka Papa Nana o kou Mahele Koho, a malaila, e hoopaa aku i kou inoa no ke kupono o koho i Senate a me ka Lunamakaainana, me ke kaupalena ole ia ma kekahi ana waiwai a a@@ hooh@@@@ e ae paha.

     2.  Ua noa i na kane a pau e noho ana iloko o ke Teritori o Hawaii ka hele ana aku imua o ka Papa Nana, no ka hoopaa ana i kona inoa no ke kupono e koho balota, i na nae na noho oia iloko o ko Hawaii Paeaina, mamua ae o ka la 12 o Augate, 1898, a ua ike oia i ka heluhelu a kakau i ka olelo Beritania a i ole Hawaii paha, a o kekahi paha oia mau mea, ua kupono oia no ke koho balota ana.

     3.  He hana na kela a me keia Ahahui lala, ina ia he Ahahui Aloha Aina a Kalaiaina paha, e ku ana iloko o kela a me keia Apana, ka hookohu ana aku i hookahi a oi aku komite, a e kapa ia, "Komite Kiai o ka Aoao Kuokoa, Home Rula," koe nae na komite i hookohu maoli ia e na alakai.

     (a)  O ka hana a ke Komite Kiai oia no kona hoomakaukau ana i buke kahi e hoopaa ia ai o na inoa o ka poe kupono i ke koho balota, elike me ka hiki iaia, a e noho pu oia me ka Papa Nana hoopaa inoa, no ke kiai ana i ka pono o na poe hoopaa inoa e hiki mai ana, a e haawi hoi i na hooponopono a kokua ana ma na ano a pau i ku i ke kanawai.

     (b)  He hana na ke Komite Kiai, ka hoomaopopo ana i na poe i kapae ia e ka Papa Nana mai ka hoopaa ia ana o kona inoa, ma ka papa nana o ka poe kupono i ke koho, a e hoopaa iho i na mea ano pokole a me na kumu kue i hoole ia ai. 

     4.  He hana na kela a me keia Apana Koho Nui o na Apana Koho Nui Eono, elike me na palena i kaupalena ia ai, ka malama ana i halawai wae i na Moho Lunamakaainana e kohoia ana e ka Aoao Kuokoa, Home Rula, ma ka la koho balota nui, iloko o Novemaba, 1900, a i ole Ahaolelo Kuikawa paha.

     (a)  Ma kela a me keia mahele iloko o kekahi Apana Koho nui, e hoouna ae i Elele a mau Elele paha, no ka noho pu ana ma ka halawai wae i na Moho Lunamakaainana, ma na manawa a me kahi e hoolaha ia aku ana e na Alakai, no ka noho ana o ua halawai wae moho la o na Lunamakaainana wale no.

     (b)  E hookohu ia e na Alakai o ka Aoao Home Rula, i Lunahoomalu no kela a me keia Mahele iloko o kela a me keia Apana Koho nui, kahi i kukulu ole ia ai o na Ahahui lala Aloha Aina a me Kalaiaina, kahi hoi i loaa ole ai he mau luna no na ahahui i olelo ia, a e lawelawe ua mau Lunahoomalu la i na hana a pau i alakai ia ai oia ma na rula hookupono o ka poe koho, a i ole, na a ʻ o ana mai na alakai aku, a e hookohu aku i na Komite. 

     (c)  O na Lunahoomalu e hookohu ia ana, elike me ka olelo o na pauku mamua ae, e paa lakou ma ka aoao kalai aupuni Kuokoa Home Rula, aole ma kekahi aoao kalai aupuni e ae, a e kakoo ana i na mea e holomua ai ka aoao Kalai Aupuni Kuokoa, Home Rula.

     (d)  E alakai ia na halawai wae Moho o na Apana Koho a pau, malalo o na rula o na Ahanaauao elike me ka hooholo ia ana.

     6.  Ua hiki no ke hooponopono a hoopau, hoololi, a pakui aku i mau rula hou, ma keia ua aku, ma ka hooholo ana o ka Papa o na Alakai pela.

     7.  E mana keia mau rula mai kona ia e hoolaha ia aku ai

                                    JAS. K. KAULIA,

                                    D. KALAUOKALANI,

                                    R. W. WILCOX,

     Na Alakai o ka Aoao Kuokoa Home Rula.

     Honolulu, Iulai 24, 1900. 

 

KA PO NUI O NA REPUBALIKA.

     Ma ka halawai ana a ke Komite Kuikawa o ka Aoao Repubalika ma ka po Poakahi nei, na hooholo lokahi ae lakou o keia po Poaono iho e hoea mai ana, e malamaia ai ke kai kukui nui ma na alanui a me na haiolelo hoi ma ka hale paikau.  O keia no ka papa kuhikuhi a ka Aoao Repubalika i haule pu iho ai mamuli o ka hoi ole ana mai o ka lakou mau elele maluna o ka mokuahi Rio Janeiro, a i huli hoi mai la hoi maluna o ka mokuahi Auseteralia i keia kakahiaka.

 

Nuhou Kuloko.

     I keia po e malamaia ai ke kai kukui nui ma na alanui e ka aoao Repubalika.

     Ua hookuu akea ia ka mokukaua Geremania Geier e makaikai ma ka La Pule iho nei.

     Ua huli hoi mai la na Elele o ka Aoao Repubalika a me ke koena o na Elele o ka Aoao Demokarata ma ka Auseteralia mai la.

     Ua hala aku la ma ka Poakahi nei no na wai o Kin@ ka mokukaua Geremania Geier, mahope o kona hookaulua ana iho maanei no ka hooili nanahu ana.

     Ua huli hoi mai la o Lunakanawai A. Galbraith no ka noho p@ aia ma Honolulu nei, mai Hilo mai.  Kekahi o na lunakanawai a Peresidena Maki@le i koho mai nei i lunakanawai no ka Aha Kaapuni o Oahu nei.

     Ua lawe ia ae no ka hale ma ʻ i pupule o Osborne, ka haole elemakule malama pa o ke kula keikikane o Kamehameha.  He aliikoa oia no kekahi pualikoa o ka Moiwahine Vitoria no kekahi mau makahiki.  Ma ka lohe ia ana o ke kaua ma Kina, ua makemake oia e hele hou i ke kaua, aka, ua hiki ole nae ia mamuli o kona palupaalu, a me he mea la, oia kona kumu i pupule ai.