Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 35, 1 September 1900 — Page 3

Page PDF (680.98 KB)

This text was transcribed by:  Lianne Hee
This work is dedicated to:  Maxine Leinaala Porter Hee

KE ALOHA AINA

POAONO, SEPATEMABA 1, 1900

PIOO KULANA MA SANAHAI

MAKEMAKE IA I 15,000 KOA NO KA HOOMALU ANA.

Hoouka Hou ia he Kaua ma ka Hema o Tientsin.  Hoauhee ia na Pake.

     Wasinetona, Aug. 22.  Ua loaa mai la i ke Keena Kaua Moana keia mau hoike mai a Adimarala Remey mai, ma ke telegarapa.

     Chefoo, Aug. 21, Taku, Aug. 20.  O na puali malalo o Dickens eia ke hoolele ia nei i keia la.  Pekina, la 16, o na wahi a pau ua hooneoneo ia koe ke kulanakauhale imeperiala.  O Kapena Reilly, o ka Puali Pukaa Elima, ua make oia ma ka la 12.  Kakahiaka, la 19, o ka puali Kaua Lio Eono a ma kahi o 400 Beritania a me Iapana, ua hoopuehu aku lakou i na pake kipi, ma kahi he ewalu mile mawaho aku o Tientsin.  Ma kahi o 100 pake i make Elima Amerika i hoeha ia.  O ka poino o na Amerika malalo o Kenerala Chaffee, iloko o elua la o ka hakaka ana, he eono i make a me kanakolu i hoeha ia.

     Ladana, Aug. 22.  Aia na koa lahui ke hakaka la me na pake mawaho o Tientsin, ma ka la 19 o Augate, o keia ka hoike a Adimarala Bruce i telegarapa mai ai i ke Keena Kaua Moana Beritania mai Taku mai, malalo o ka la 20 o Augate, me ka pakui ana mai, o keia hakaka ua hoike ia mai ma kahi ia he eono mile ma ka hema aku o Tientsin.

     Ua hoouna pu mai o Adimarala Bruce he hoike mai Pekina mai, no ka la 17, mai ke alihikaua nui mai malaila, a maloko olaila aohe mau mea i hoike ia mai no ke kulana ma Pekina.  Maloko olaila e hoike mai ana i kekahi hapa o ka papainoa o na Beritania ma ka hoopuni kaua ia ana o na Keena Kanikela, ka make ana o Kapena Bernard Strouts a me ke kaumaha mamuli o ka ino o ke alanui a me ka nee awiwi ana, ua hiki ole i ka puali kaua moana ke lawelawe i na komo mua ana, me ka pakui ana mai o ko lakou lawe ana mai i ka lakou mau pukuniahi ma na waapa a ma na alanui mai Tientsin mai, he hana ia na lakou e haaheo ai.

     He hoike pili aupuni kai loaa mai la mai Tientsin mai, no ka la 20 o Augate, a i loaa ae ma Tokio, ua lawe ae na Iapana i ka halealii imeperiala ma ka la 16 o Augate, me ka olelo pu mai, ma ka la 12 o Augate, i haalele iho ai ka Emepera Wahine a me ka Emepera a me na Kuhina ia Pekina me 3,000 koa, o ko lakou alahele na manao wale ia no Sian F@ O Pekina iloko o keia wa o ke pihoihoi, ua mahele ia iloko o na apana lehulehu.

     He hapa o ke kulanakauhale @ malalo o ke kiai ana a na Iapana, a ua koho ia he mau Komite o na aliikoa Iapana, Amerika, Beritania, Rusia a me Farani, no ka malama ana i ka maluhia.  He puali o na Iapana kai hoopakele aku i na misionari o na aina e a me na Pake Karistiano, i hoopaahao ia maloko o ka hale alii.  O ka poino o na Iapana ma kahi he elua haneri i make a i ole hoeha la.

KUPILIKII KE KULANA MA SANAHAI.

     Nu Ioka, Aug 22.  O ke Komite Hooko o ke Komite Amerika Asia, ua loaa mai la he lono telegarapa iaia mai ka Ahahui Amerika o Kina ma Sanahai, a ua panee ia aku keia hoike imua o ke Kuhina Nui.

     O ke kulana ma ke awawa o Yang Tse ke pii mau ae la kona kulana kupilikii, ma kahi o 15,000 koa e hiki ai ke hoomalu ia Sinahai, e noi ikaika aku i ke aupuni no ka hoouna koke ana mai i na kokua.

KA HAIOLELO A BRYAN MA NEBRASKA.

     Auburn, Neb Aug 22.  Ua haawi ae la o W.J. Bryan i kana haiolelo i keia la ma ka Apana Koho Ekahi o Nebersika.  O keia halawai maloko o ke kahua hale hookolokolo, iloko o ka ua liilii, ua hoea ae kekahi puulu kanaka nui malaila.  Ua waiho aku o Mr. Bryan no ke kohoia ana o Hon. G.W. Berger ka moho Demokarata no ka Aha olelo, me ke noi pu ana e kakoo ia na moho Demokarata holookoa.  Ua k@  aku oia i ka Aha Repubalika he apuka ma kana mau hana a pau.

     Ua hoea loa aku kana kamailio maluna o ke kuokoa ma ke ano he pono ia i haawi ia mai e ke Akua, me ka olelo ana ae, o na Pilipine, ua like kona kuleana ma ia mea elike me kakou.  Ma ka ae @ aku i aupuni maikai, ua hana aku kakou i na ae ana elike me na hana a na mo@.  I keia wa ua oi aku ka nui o na hoolilo mai ka waihona aku ma Pilipine, me ka nana ole aku i na koko i hookahe ia malaila, mamua o ka waiwai e loaa mai ana mai ia mau mokupuni mai no kekahi mau makahiki loihi, me ka hoomau ana aku i kana haiolelo:

     E na Repubalika, ua olelo ae ka oukou pepa he hupo na Pilipine.  Mai kamailio pela, no ka mea, aole oukou e hoolako ana i na kanaka hupo me na lako kaua no ka hakaka ana me na kanaka.  Ua olelo ae lakou aole e hiki ia kakou ke huki i ka hae ilalo ma na paemoku Pilipine, mahope o kona kau ana malaila.  Eia no nae aole i ike keia aha i ka hana paakiki i ka huki ana ilalo i ka hae ma Alesaka.  O ko’u manao, ua manao lakou ma kahi anolua hiki ke huki ia, aka, ma kahi wahi aole e hiki he huki la.  O ke hae Amerika e hooko ana ia i ka makemake o na kanaka Amerika.  Aole he mea e hiki e h@  ko @ ilalo @ ke ku’ike ole a ko kakou makemake, aka, he mana no nae ko ka lahui Amerika e kau aku ai ma kahi a lakou i makemake ai.  O ka hae he kauwa ia na na kanaka, aole hoi na kanaka he kauwa na ka hoe.  Ina ia he mea oiaio pehea e hiki ai ia oukou ke hoihoi mai i na pualikoa Amerika mai Pekina mai?  Ua kanu aku lakou i ka hae Amerika malaila.  Ua makemake au e huki la ka hae Amerika mai na paemoku Pilipina, i hiki ai ka hae o kekahi repubalika ke pii ae malaila.  Ua oi aku ko’u iini, i elua hae o kakou, e hoike ana he elua repubalika mamua o hookalii e hoike ana he Emepaea.  Maemae no ka manao o keia kanaka Amerika.

AIA NA BOA I MACHADORP.

     Tunyfelear, Aug. 20.  Ma o kekahi hoike malu, na loaa i na Beritania na hoomaopopo ana, aia o Kenerala Botha, ke alihikana nui o na pualikoa Boa; Kenerala Lucas, Meyer ke alakai o ka pualikoa o ka mokuaina Kuokoa o Alani, a me Kenerala Schelkburger ka Hope Peresidena o ka Repubalika Transvaal, me 8000 koa ke hoakoakoa la ma Machadorp, kahi i ike ia ke kahua poo aupuni o Peresidena Kreuger, ma ke alahele o Pretoria – Delagoa Bay me ka puali pukaa holookoa o pna Boa, me na pukuniahi koikoi i lawe ia mai Pretoria mai. 

     Ladana, Aug. 22.  Ua loaa mai nei i ke Keena Kana keia hoike malalo iho nei mai a Haku Robata mai no ka la 21 o Augate.

     Lutanela Konela Sitwell ma ka hakilo ana i ke kulana o na enemi ma kahi kokoke i Ventera burg, na hoouka ia he kaua me na Boa.  He elua mau koa Beritania i hooha ia.  O na Lutanela Spedding Davenport.  Sortees, Watson, hookahi Kauka a me iwakalua-kumamaha kanaka i nalowale.

     Ua kau aku la o Hamilton ma ka muliwai Crocodile.  O Paget a me Baden-Powell ua halawai iho la me na kanaka o Dewet ma ka la 20 o Augate.  O Lutanela Flowers a me hookahi koa i make.  O Lutanela Kirby a me eono i hoehaia.

     E alawa ae i ka hooleha aupuni e puka aku nei.

     Ma ka hora i o ka auina la Poalua ae nei e holo aku ai ke Kinau no kona mau awa maa mau mamuli o ka lilo ana o ka Poakahi ae i la kulaia.

     Maloko o Honolulu Hale, a i ika nui ia ke Keena Loio o Magoon, e malama ia ai ka hoopaa inoa koho balota po ka apana o Kona nei.  Aole he hana a ka Papa Nana ma ka Poakahi ae nei mamuli o ke kuahaua pili aupuni a ana ae noi, he la @.

HOOMALU IA NO KA MA’I BUBONIKA.

     Ma ka hoea ana mai nei a ka mokuahi Dorika mai Iapana mai, na lawe mai la oia he lono hoopihoihoi no ka hoomalu ia ana o ka mokuahi Kopatika, ma Kobe, Kipana, ma o ka make ana o kekahi pake maluna ona i manao wale ia, @loohia oia me na haawina luutuu o ka ma’i bubanika. 

     O keia Pake i make iho la, ua olelo ia ae mai ke awa aku nei oiaio.  Honolulu i kau ai ma kona ala huli hui no ka home, ma ka la 2 o Augate.  I ka wa o ke Dorika i haalele aku ai ia awa, ua pua ke Kopatika i ka hoomalu ia no umi la, ua hoouna ia aku ke kauka aupuni ma Tukio no ka hele ana mai o nana pono i ke kumu i make ai o keia pake, a o nana koike oia ka ke aupuni Iapana e hilinai ai, aka, aole nae oia i hoea ae malaila a hiki i ka wa e ka mokuahi Dorika i haalele aku ai ia awa ma ka la 17.

AMANA LI KANAKA NO FUJIHARA.

     O Fujihara, ka Iapana i ahewa ia ai e Lunakanawai Little e make maluna o ka amana li kanaka ma ililo no ka hewa pehehikanaka koikoi ana i lawelawe ai eia kona mau la ke hookokoke aku nei i ka wa e hoi aku ai oia i kona ina kupapau.  O na hemahema o ka amaoa e li ia ai o Fujihara ua kokoke loa ia e pau i ka hooponopono ia.  Maloko o ka halepaahao o Kawa e ku nei ka amana e make ai keia Iapana ma ka la 12 o Sepatemaba ae nei.

     He like loa na hiohiona o keia amana me ka amana e waiho nei maloko o Kawa, a na kekahi mau ki uwila e pepehi iaia.  E hoouna ia aku @ keia amana iloko o na apana liilii i Hilo, a malaila e kukulo ia ai.

     Ua hoea mai la he poe keaka hou no @ Orpheum ma ka mokuahi Narimu mai S@ mai a e hoomaka ana lakou i ka paani ana i keia po.

MA KE KAUOHA.

HOOLAHA NANA HOOKO

     Ma ka @ keia a ia mai o ka makemake a na @ o ka Mokupuni o Lanai e hookaawale ia i mahi kolo ma ia Mokupuni.  Owau o Stanford B. Dole, ke K@ o ke Teritori o Hawaii, ma ka mana i loa ia’u ma ke kanawai, ma keia ke hookaawale nei i ke Mokupuni i olelo ia o Lanai, i mahele kaawale o ke Apana Koho Ekolu, me ka hoolilo ana i ka halekuai Kahalepalaoa i wahi koho no ka mahele i olelo ia.

     Hanaia me ke Sila o ke Teritori o Hawaii, i keia la 31 o Augate, 1900. 

                                                            SANFORD B. DOLE,

            Ma o ke Ki@

(Sila)     HENRY K. COOPER

                @