Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 35, 1 September 1900 — Page 7

Page PDF (693.80 KB)

This text was transcribed by:  Kristel Zuniga
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, SEPATEMABA 1, 1900

 

HE KAAO KAILI PUUWAI

-:NO KA:-

UI MINEWA

-:A ME NA:-

Kaikunane Eiwa

 

I Hooliloia i mau Manu None Ahiu a i ole na Keiki i Hoehaehaia

 

Kakauia no KE ALOHA AINA.

            Iloko o keia kulana kupilikii i alo aku ai ua Minewa nei i ke anu o ka moana me kana hapuu maka mae e moe ana iloko o kona poli a lawe ia aku ai laua no ka moana kai uli kai hohonu.

            I ka ike ana o ka kakou aloha he poino nui ke halawai ana me laua a he mea maopopo e hoi aku ana laua no ka papuku o ka moana ina oia e hookuu mau aku ana i ke au e lawe ai laua no kahi maopopo ole.

            Nolaila me keia mau manao weli we'i e lauwili ana iloko o kona puu wai i helelei iho ai kona mau wai maka me ka hoonolo ana iho e hoi no ka mokupuni a kona ene.ni e nohoalii ana e pee aku iloko o na ulu laao, ina o ke alahele wale no ia e loaa ai ia laua ka lanakila.

            I ka holo pono ana o kona manao huli hoi no ka aina nona ka mamao ma kahi o kanakolu mile, hapai ae la oia i ke poo o kana lei ma kona kipoohiwi me ka hoopili ana i kona kino palupalu i kona umauma i loaa aku ai na hoopumehana ia ana mai kona makuahine aku.

            Me kekahi lima e paa ana i kana @ei a me kekahi lima e kokua ana i ka hoonee mua ana i ko laua ala hele, i huli ae ai oia a paio aku la me na ale kawahawaha o ka moana no kona ola a me kana aloha e hii poi nei i ke alo.

            No kekahi mau hora loihi keia au hoomanawanui ana ua kokoke aku la laua i ka mokupuni ana i hoohala ai i na la i aui hope aku la iloko e ka hauoli, a ike pu aku la o Minewa i ka home kakela ana i lualai ai e oni haaheo i na paia koiuiu o ka lewa.

            A ia wa i hoopiha ia mai ai kona puuwai me ka hauoli i ka hooma nao ana ae he mau hora pokole wale no koe a pae hou aku laua i ka mokupuni ana i aloha nui ai.  A i keia wa no a Minewa e hauoli nei aia hoi, ua hoomaka mai la na ale o ka moana e kupikipikio, ala pu mai la na kikiao makani ikaika a puhi aku la i na olulo no waho lilo o ka moana.

            He mea oiaio, o na manao hauoli e lalawe ana iloko o ka puuwai o Minewa i na minute mamua iho i ka haupu ana ae ua kokoke kona mau kapuai e hehi aku i ka aina a@a i aloha nui ai, ua nalohia aku la ia me ka hikiwawe nui a haawe iho la na manao kuumaha i @ona ike ana ae o k@na mau hoao ana a pau me ka ikaika me ka manaolana ana e loaa ka lanakila ua hoo pahua ia kona ikaika e na kiklao makani hele uluulu i kokunia @ ka ume ana a ke au.

            A uhi pu mai la hoi me na ale hanupanupa maluna o laua, a iloko o keia kulana kupilikii i hoomaopopo iho ai oia  aole ka laua me ka na lei momi e hii nei ike hou ana i ke aina, aka, e hoi aku ana laua no lalo o ka opu ana ole @o ka moana, e like me ka hoopai a kana aloha lokoino, oiai, ua ike mai la kona kino i ka holopuni o ke anu, me ka hoomaka ana mai o kona hanu e paupauaho ma o ka uhi mau ia ana e na huna kai, a iloko o keia kulana nawaliwali i huli ae ai ola a na na ae la i na helehelena o kana kana kamalei e alo pu nei i ke anu a me ke koekoe.  Na na hoina nani o kkona helehelena i hooi loa mai i ko Minewa mau manao ehaeha a pane ae la i keia mau olelo me ka haule ana iho o kona mau kulu wai maka.

            E kuu aloha ke komo mai nei na haha ana iloko o'u aole kaua e pakele ana, no ka neia, ua ol ke kupiki nikio o na ale o ka moana mamua o ka mea hiki ia'u ke hoopakele ae i kaua.  E kou aloha e make ana kaua, ao ka mea, aohe he mau lima kokua no kaua ma keia wahi.

            A me keia mau huaolelo ku i ka walohia i ike ia aku ai o Minewa i ka huli ana ae a muki aku ia i na papalima o ka opio, a ia wa no i uwe kapalili ae ai ke kamaiki, me he mea la e hoike moakaka ana oia pu kekahi iloko o keia mau haawina luuluu, aka ua hoomaalili ko ke aku nae oia i na manao luuluu o ka opio ma ka hoonana ana.

            Aole i hoopau ae ka pahola ana o ka ino me ka ikaika a hiki wale i ka nalowale ana o ka aina.

            I ka hookokoke ana aku o ka la e napoo aku ma keia aoao o ka poepoe honua aku i ka paio ana me na ale huhu o ka moana a hoomaka iho la e pihopiho.  A hoomaopopo iho la he hookahi wale no alahele @ loaa ai iaia ke ola kona hookuu ana aku i kana ha@uu e make.

 

HALA IA MAKUAHINE KAHIKO.

 

            Ma ka Mauna Loa i loaa mai ai he lono kaumaha no ka haalele ana mai la o Mrs. Hanai Parker, ka wahine a John Parker i make mua.  He wahine oia i kamaaina nui i ka hapanui o na Hawaii.  He 79 ka nui o kona mau makahiki, a na waiho iho la oia mahope nei he mau keiki, na moopuna a me na hoaloha lehu lehu e paiauma aku ana nona.

            Ma ka Poakahi nei oia i make ai ma kona home Mana Hawaii, a nalo no malaila.  Ke komo pu aku nei KE ALOHA AINA ma ke kumakeua pu ana me ka ohana o ka mea i hala.  Luuluu wale.

 

KA AHAMELE MA KAUMAKAPILI

 

            Ua haawi ia ae maloko o ka halepule Kaumakapili, e ku nei mauka o Kapalama, ka ahamele nui no ka pomaikai oia luakini.  He nui a lehulehu no na poe i hoea ae malaila, no ka hoolohe ana i na manu leo lea oia po a me na keiki limahei ma ke kii'ua palanehe ana i na kaula keleawe o na mea ka@i.  Iwaena o keia poe makaikai o ka Moiwahine Liliuokalani kekahi.  He nani na mea i panee ia mai i ke anaina a ka manao e hoohalahala ole ai.

            O na poe i komo e kokua i ka hoonee mua ana i keia ahamele oia no na kaikamahine a me na keikikane o ke kula o Kamehameha, ka papa himeni o Kaumakapili, hui himeni o Maemae, hui hookahi pila Symphony a me W. J. Coelno.

 

HE MOKUKAUA KILI

 

            Ua hoea mai la ma ke kekahi aka Poakolu nei ka moku ao kaua Kili Kenerala Baquedano, he 19 la holo mai Kapalakiko mai, a e hoohala ia ana eia he mau la maanei mamua o kona holo ana aku no Iapana a me Kina.  Ua haalele aku oia ia Tacahuano Kili ma ka la 23 o Aperila, a holo mai la no ka mokupuni Easter, Eequimalt a me Kapalakiko mamua o kona hoea loa ana mai la i Honolulu nei.

            He mokukaua hou oia i kapili ia ma Enelani i kela makahiki aku nei, a o kana huakai aumo ana mua keia e hele nei.  E lawe ana oia he 150 mau keiki a'o kana moana me 117 alii moku a me luina mawaho ae o lakou.  Ua haawi mai oia i na kipu aloha ana i kona wa i hookomo mai ai i ke awa o Kou nei.

            Mai Honolulu nei aku nei e kipa aku ana oia ma na awa o Ilokohama, Sanahai, Batavia. Singapore, Adelaide, Sidane, Aukelana a huli hoi hou aku no ka home.

 

ILOKO O KE EHUEHU O KE KAUA.

 

            Ma ka hoea ana mai a ka mokuahi Dorika mai Kina mai, na lawe pu mai la oia he mau miaionari a me kekahi poe e ae mai ke kahua kana mai o Kina, a mawaena oia poe o Lutanela Von Kroh@ oloko o ka oihana kaua moana o Geremania, ma kona alah@le huli hoi no ka home me kekahi onohi maka i hoopoino ia.

            O kela allikoa oia kekahi i hele pu ma kela huakai a Adimarala Seymour i haalele ai ia T@ntain n@ Pekina, a i emihope hoi mahope o ko lakou hoopoino nui la ana @ na pake.  Ma kekahi hoouka kaua i ko lakou wa e hu@li hoi ana, i poino ai kona maka h@ma, ma ke kapoo ana o ka poka a paa i kona puniu poo.  Ma ia hakaka ana no hoi i make ai he ehiku Geremania me iwakalua-kumamalima i hoehaia oloko o ka heluna koa Geremania o 400.  He nui ka bahana o keia kaua i malama ia mawaena o na koa lahui a me na Pake, a o ka hopena i ike ia na auhee na pake, a lawepio ae la lakou i ka papu.  O ka poino o na koa nui ma ia hakaka aua he 60 i make a me 250 i hoohaia.  Ua kanu ia na poe make ma ko lakou wahi e waiho ana.

            He lutanela o Von Korhn no ka mokukana Geremania Gefion, kekahi o na mokukaua i komo pu ai ma ke kipoka ana i ka papa Tahu.  Ua hookuuia oia no ka imi ana i kahi e loaa ai he lapaau maikai ia ana o kona maka, a i ka wa @ loaa ai ka maha e hoi hou ia aku ai oia no kona moku.

 

HE KANAHA OLA I POINO.

 

            Parisa, Aug. 12.  Ma ka paikau hookahakaha ana a na aumokukaua hakaka Brennus, e lawe ana i ka Adimarala, ke alakai nui o na mokukaua me ka moku topido wawahi Frame o kanakolu kumamakahi tona kaumaha.  Ua piholo koke aku ka Framee.  He umikumamaha o kona mau luina a kanalima-kumamaono i pakele mai.  He ekolu alii moku i make oia o Kapana Plassig, ka lutanela elua a me ka wiliki nui.  Ma ka hoike a Adimarala Fournier mai Cadiz mai, e olelo ana, ma ka wa i halawai ai ka Frainee me ka ulia poino e holo ana ka Bennus mamua o ka moku topido ma ka hema.  Ua haawi ia ae na hoaiona a ua kokoke loa ka Framee.

 

            E lawe nui i KE ALOHA AINA i ike mau i na mea hou o na aina mamao.

            Ma ka Poalima, Aug. 17, hora 9 a. m. na kii mai la ka Haku i kana a lawe aku la i ka Uhana mai ke kino aku o John Hapai Jr. ma ka home o na makua me na kupana, Halealoha Home, Kuiaha, Hamakualoa, Maui.  He Hokii me ka ena ma ka ai kona ma'i i make ai.

 

OLELO HOOLAHA

 

            Ke hoikeia aku nei ka lohe i @a poe e noho ana mai Hawaii a Kauai, he mau laau Kou. Mile, Ka@ani, a pela aku, ka lakou ka lakou a makemake ana e hana i unieke, a i na poe hoi ke mau unieke kahiko a nahaha ka lakou, e lawe mai ma ko'u @na hana mai Laie, Honolulu, a ua hiki @a'u ke hoomamao aku ia lakou me ka eleu.  No ka a@hau @e Emi L@, a mai hopehope.

            Owau no me ka @

                        JOHN MALA@.

            Honolulu, Aug. 31, 1900.