Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 36, 8 September 1900 — Page 6

KE ALOHA AINA

POAONO, SEPATEMABA 8, 1900

6

HE MAU OLELO HOAKAKA.

_____________

Mai ka aoao 2 mai.

____________________

mau loea, na kanaka ike a naauao hoi, a oiai aole h@i i like loa ke kalai aupuni ana a na loea klaiaina o Amerikak, ua kkupu mai na mahele kalaiaina malalo o na inoa like ole, e like me keia, Demokarata, Whig, Liberala, Repubalika, a pele aku.

       Ua pau aku ka nui o na aoao kalaiaina a koe mai keia mahele kalaiaina nui ma ka Repubalika--oia ka Demokarata, ka Repubalika, a me ka Populist. O keia mau mahele ekolu o ka Aoao Demokarata oia ke kahiko o lakou. He hou wale mai no ka Repubalika, a he hou loa hoi ka Aoao Populist, he mau lala no nae keia mau mea hope elua e ku nei no ka Aoao Demokarata.

       He nui na kumu i hilinai ai ka lehulehu i ka Aoao Demokarata. He hiki no i ka mea heluhelu ke ike i ke kumu. Ke hoohalike ia ke kulana o na aoao elua, ua mama loa ke kulana o ka Aoao Repubalika i ke koikoi o ka Aoao Demokarata. Oiai he puka la keia, a he panainai kona kino, ua hiki ole ia makou ke helu pau aku i na loina kulana a me na manao o keia mau aoao, a me ka hoopololei o ka hooko ia ana o na mahele o ka papa kalaiaina o kekahi aoao a me kekahi aoao, no ia kumu e hoike pokole aku no makou i na loina ano nui o na kahua o kekahi a me kekahi.

       Ma na kalaiaina pilikino, ua akaka loa, o ka lahui Hawaii ke hio nei lakou ma ka Aoao Demokarata a hoowahawaha hoi i ka Aoao Repubalika, malalo o keia mahele nei. HE KUE KA DEMOKARATA I KA HOOHUIAINA.

       I ka wa o ka poe Repubalika i hookahuli ai i ke Aupuni Moi, ua ninau ka naau o keia lahui i ka hana kumu ole i nana ia eia aoao. Ua ninau ia ke kupono oia mau hana kakauha, a ua pane mai na loea kanawai, na kanaka naauao a me ka poe hoopono o Amerika he hewa nui kue kumukanawai kai hana ia e ka aoao Amerika, malalo o na alakai a hana a ka Aoao Repubalika. Oiai ka aina e kaniuhu a e kanikau ana i keia mau hana a ka Aoao Repubalika malalo o Peresidena Harisona, i ko ia aoao hulihia ana ua komo mai o Peresidena Kalivilana, he Demokarata a ua hoao oia e hoihoi hou i ke kuleana kuokoa o na Hawaii, a pela no i mau ai ka paa oia kulana a hiki i ke ku ana o ko kana Amerika me Sepania. Mamuli o keia loohia kana o Amerika ua huli aku kekahi mau Demokarata e kokua i ka hoohui aina, no ia kumu, aole no ka po no oia hana. Pela mau ke kulana o ka Aoao Demokarata a hiki wale i keia wa, he kkue i ka hao aina a hoohui aina.

       Malalo o ke poo hoole i ka hoohui aina a me na hana Emeperiela a ke Aupuni Amerika e hoohana nei malalo o Peresidena Makinile, e ike pono hoi kakou, ma ke kahua kalaiaina o ka Aoao Demokarata, he kue loa keia aoao ia mau hana. Ke i nei ka Aoao Demokarata malalo o kona moho, Colonela Bryan, he mau hana keia e kue ana i ka manao kelakela a na makua Amerika nana i kukulu i ke kuokoa o na Mokuaina Amerika Huipuia, e malamaia ke kuokoa o na lahui e ae a pau, aole e komo pakahi wale ia e Amerika oia hoi ka lakou i kukala ai ma kela olelo kaulana kuahaua kuokoa o ka makahiki 1776, a i kakia ia aku hoi e ka (Monroe Doctrine) Bila Monroe. Eia no ka aoao ke ahewa nei i ka Aoao Repubalika no keia hana, a ma ia hoike ke apono nei hoi i ke kulana na kanaka aloha aina i kue ai ka hoohui aina. Ke i nei ka Aoao Demokarata e hoihoi ia ke kuokoa o ka lahui Pilipine, ka Poto Rico, a me ko Cuba, oiai, kaua ana no keia lahui i ko lakou kuokoa a komo wale aku ai Amerika e kokua ia lakou, a  oomau a pakaha maoli aku nei. He mau mau hana kakauha keia i papa loa ia e ka olelo kuahau a Wakinetona a me kona m@@ hoa i kukala akea ai, i maha@@ piha ia e ko ke ao.

       Na keia mau hana kalaiaina a Kalivilana i ume aku i ka naau o na Hawaii a pau e @@ho aloha aina, a owai ke hoole mai ana.

       Eia hou, i ka wa i hoohui ia ai ka aina nei me ka Repubalika Amerika, e lilo nei @akou he poe Amerika i umiamak@ ia, ua hoao ka Aoao Repubalika e hooholo i kekahi mau manao @ kue ana i ka pono, pomaikai a @e ke kuokoa o ka lahui Hawaii. He nui na pauku o ke kanawai Teritori i hoololi ia e ua l@@a o ka Aoao Demokarata, me kekahi mau hoa kakaikahi o ka Aoao Repubalika he 6 Demokarata i hookahi Repubalika. O kekahi o na pono kelakela i l@@a i na Hawaii i keia la n@ ka Aoao Demokarata la i hana mai, oia ke koho balota keakea a kaupalena ole ia o na Hawaii elike me na haole, me ka hoole ia o ka @ookaa auhau ana he kumu hoo@ele i ka mea koho balota. O ke@@ kuleana nui i loaa i na Hawaii aole mai ka Aoao Repubalika mai, aka, mai na hoa mai ia o ka Aoao Demokarata.

       Ua hoao@a no hoi e hoonele ia kakou i ke kuleana mokuaina, a e hoohui @ kakou ma ke ano Panalaau, a @ ole e like me ke ano o ka ap@na mahele aina o Columbia, @ku la o Wasinetona, he kulana leo ole, mana ole, a hoopili wale i mea e loaa ole ai ka pono kuo@oa i na Hawaii i keia la. Na @a Repubalika keia. Na na Demokarata i kue. Na ua Demokarata, no hoi i hoonoa ka noho paahao ana o na limahana koa ma ka hoopau ia ana o ka p@apala kepa kanaka. Na na Demokarata i hoololi kahi e papa @ ai o na Hawaii aole e koho ina @ole i kaa ka auhau kino.

       O keia mau momi o ka noho lanakila a kuleana kuokoa i loaa i na Hawaii mai ka hoohulihia ia ana o ko kakou kuokoa, na na Demokarata wale no ia, a o na kaihi pono, pakaua aina a hana hoole akua a pau na ka Aoao Repubalika wale no ia mau hana, mai nei aku, a i hooikaika ia ma Wasinetoa e hooko ia.

 

OHOHIA NUI IA O BRYAN.

       Ke pii mau nei ke ohohia ia o keia kanaka kaulana o keia mau la, ka mea i kapa ia, ka loea kalaialua olelo Seieva o Nevada. Mamuli o ka waipahe a me ka pololei maoli no o ka wehewehe ana a Bryan i ka pono o ka Aoao Demokarata e hooikaika nei no ka lehulehu Amerika, ua lilo keia moho kalaiaina he punahele no na makaainana. Mamuli o kona wiwo ole i ka hoomaikeike ana i na hana kokua hewa a ka Aoao Repubalika e hana nei no ka poe waiwai, monopole a me na hui (trust) a ua ano pipika ka Aoao Repubalika a ke pii nui nei ke ohohia ia o Bryan. Me he la oia ana maoli no ka Peresidena o Amerika o keia mua aku. Nolaila, i loaa ai ka pono a me ka lanakila piha o ka noho ana mokuaina, aole he aoao e ae i kupono i ka aoao Hawaii e hilinai ai, o ka Aoao Demokarata wale no.

___________________________

KA LA HEIHEI WAAPA NUI.

_________

       Ma keia Poaono, Sept. 8, e malama ia ai ka heihei waapa no ka inoa moho o keia makahiki, malalo o ke awalau o Puuloa, ma ka hora 4:30 p. m. O na hui heihei waapa Leilani, Healani a me ka Matala, ke komo ana ma ke aumeume ana i ka lanakila o keia la. He elua mau kaaahi kuikawa e hooholo ia aku ana no ka pomaikai o na poe makaikai o ke kulanakauhale nei. O ke kaaahi mua e haalele ana ia i kahi hoolulu kaaahi ma ka hora 1:30 p. m., a o ke kaa elua ma ka hora 3:45 p. m. Ma ia Poaono hou aku e malamaia ai na lealea heihei waapa, waa, a pela aku, ma ke awa o Kou ae nei.

______________________

       He maikai no ke ola kino o Kalani Aimoku.

 

       Ma ka moku lawekoa L@gan e @@@ hou mai ai na nuhou o na aina mamao ma keia Poaono.

 

KULANA MA AFERIKA HEMA

____________________

KOMO KULA ILOKO O MACHADODORP.

_________

       Kupilikii mau na Boa.--Hopu Pio ia he Pukuniahi.--Nui ka Make ma Inia

__________

       Ladana, Aug. 29  O Haku Rob@t@, malalo o ka la, Belfast, Aug. 29, ua telegarapa mai la.

       Ua lawe ae la o Bula ia Machdodorp i keia auina la. Ua kue mai na enemi me ka nawaliwali a mahope aku la no ka akau, e uhai ia ana e na koa kaua lio o Dundonald i hiki ole ke hoea aku ma kela aoao o Helvetia, mamuli o ka inoino o ke kulana o ka aina me ka lawe pu ana ae o na enemi i kekahi kulana ikaika e hiki ole ai ke loaa aku i na koa kaua lio. Aole he nui o ka poino o Bula. Ua hoomau aku o French i ka nee ana no Elandsfontein a kipaku aku la i ka enemi me ka nui ole o ka hana, me ka haalele ana iho he nui wale o na mea i mo'a mahope.

       O na poino o Kenerala Bula ma ka la 27 o Augate, make, hookahi alii a me umikumamalima kanaka, hoeha ia, ehiku alii a me kanalimakumamahiku kanaka.

       Ladana, Aug. 28. Ua hoouna mai la o Haku Rob@t@ he hoike no ka la 27 o Augate, e olelo ana:

       He ulolohi loa ko makou nee ana mamuli o ka inoino o ke alanui. Ua nee aku makou me ka holopono. Ua haule aku na hana a pau me ka puali o Bula, a o ka hopena ua lawe pio ia o Bergendal, he wahi ikaika loa e paa ia ana e na Boa. Ua halawai au me ia ma Bergendal mahope koke iho o ka lawe pio ia ana e ko makou mau koa. Ua hauoli au i ka ike ana he nuku loa na poino i loaa ia makou mamua o ka mea i manao ia. O ko makou poino aole i piha ke kanalima a i ole kanaono. He nui na Boa i make a he hookahi pukuniahi i hopu pio ia.

 

NUI KA MAKE MA INIA.

       Ladana, Aug. 28. O ka pahola ana no ia o ka ma'i kolera, wahi a ka mea kakau a ka Daily Mail, he oi loa ae ka weliweli o keia i ikeia. O na kanaka aia lakou ae make nei ma ka 3000 o ka pule. O ke kumu ikaika loa o ka maka mamuli o ka ino o ka wai.

 

       POHA KA MA'I BUBONIKA MA GLASGOW.

       Glasgow, Aug. 29. He elua kaikamahine a me hookahi keikikane o kekahi mau ohana i hookaawale ia @@@aku la he mau pio na ka bubonika, ua olelo ae na kauka, aole he ikaika loa o ka ma'i mamua o ka mea i ike ia. I wahi e pahola loa ole aku i @@ ma'i e hoomalu ia ana ke @@@ o Glasgow.

________________________

       O ka la heihei waapa nui keia malalo o P@@ea, Ewa.