Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 37, 15 September 1900 — Page 3

Page PDF (717.22 KB)

This text was transcribed by:  Diane Blue
This work is dedicated to:  All Hawaiians and Hawaiians at heart!

KE ALOHA AINA, POAONO, SEPATEMABA 15, 1900

 

MALOKO  O  HOOKAHI  PULE  WALE  NO

 

Pau Kekahi Hapa o Hawaii i ka Ikeia, a kau i Kahi Hapa o na Hono a Piilani.

 

   O keia ka huakai a na opio a ka Oua Miliona me ko lakou makuahine, i ukaliia e ka makua hine Puuku o KE ALOHA AINA nei, ( he umikumamakahi ka nui ).

   Ua haalele iho keia huakai i ke kulanakauhale alii nei ma ke Kinau o ka la 21 o Augate, pae aka la i ka pohu lai o Hilo Bay ma Waiakea i ke ahiahi o kahi la ae.  Hoomaha iho ia ia mau la no ka hele holoholo makaikai ana ia loko iho a me waho aka o ke kulauakauhale nani o Hilo, a ma ka Poakahi, na kamoe aku la ka haakai a na kamhele no Kaluaopele, i ka uka o Puna.  Hoaumoe ia po a ao, huli uoi hou no kai o Hilo, aohe kohu o ka hoomanea iki@@a aku, oiai aole koi ke kamaaiua o ua home hookalakupua nei, ka mea e hoolaukanaka ka malihiai; hoea i kai o Hilo ia ahiahi Poalua Augate 28.

 

 Ao ae @o o ka Poakolu ia, Augate 29, hoomaka ka hele ana maluna o na kaa ma Hilo paliko, a hiki i Laupahoehoe hoomaha iki ilaila no elua hora, a hoea aku i Honokaa ma Hamakua i ka hora 9 p.m. oia ahiahi. Moe ma kahi oia mau makamaka ohaoha J.W. Moanauli me kana lede, hiki aku na makaukau ka papaaina ma na mea a pau e oluolu ai ka malihini kipo, nui na mea ai i hoomakaukauia, o ka puaa, ka moa, ka i'a, a pala aku; nui ka mahalo i ka lokomaikai oia mau kamaaiua. Augate 30, pau ka aina kakahiaka, ua liuliu ae la na ka mahele no ke ala mauna mauka o Aiku i ka nahele o Mahiki, ne ia malie maikai keia. Hiki aku ia ka huakai ia aui@@ i ka aina kua maooa, nona hoi keia mau lalani mele o

 

"Hole Waimea i ka jho a ka makani.

Hao mai na ale a ke Kipauupuu,

He l@au kalaihi ia na ka ino,

I o o i ke anu o Mahiki."

 

   O kahi laki aohe i iniki ia na malihini e ke kipaupuu hoeha ili o Waimea, oiai, he malie loa ia mau la, o ka uhiwai wale no ka mea ike ia aku i ka nee ae me he uahi'la

 

   Hiki aku la ma ka home o Mr. John Lauakila, kahi i hoomakaukauia uo na malihini, a hui pu iho la me ke kamaaina oluolu a waipahi, Mrs. Mary Stiilman, ka n@@@ u@na i hookipa aku i na m@ lihioi me na puili puwehana o ke aloha.  I ke kuu pono ana iho o ka nae, na liuliu mai ia na kamaaina i ka papaaina me ka nui launa ole o na mea ai i hoomakaukauia.  O ka mea kupanaha a olelo ae, he aina kuahiwi hoi keia aohe kahakai kokoke mai, eia naena ua akuakoa ua mea ai a pau o kahakai iuka olaila, ka i'a hou ka limu, opihi, ka opae kuahiwi me ma ka holo, na ono no a pau.  E like no me ke ano mau o ka malihini, i hukalia no a pau ka paina ana, o ka inana hele aku la no ia ka makaikai, ( o ko laila wahi kaona piha ia he mau wahi hale kuai a hale inu kope no Akona hapa pake ) malaila kan ae la ma ke kaa, a holoholo ma kaikai aku la, e kilohi ana i ka nani oia wahi i ka waiho laula mai a ka aina i kahi mamau.  Ia noenoe ahiahi, hao mai la ka mea na liilii, a hooho like ae la ha ieo.  "E! o ka ua kipuupuu paha keia o Waimea e hao mai nei, A-e -U-i-a."

 

   Moe iho he la ia po a ao ae ia ka Poalima, Augate 31, a ma ia auina lu, i kamoa aku ai ka huakai ao ke kai hawanawana o Kiwaihue, maanei hoomanao wale ae la i keia wahi lalani mele i kakuia e ke alii Kinoole i hala,

 

 "Eia kakou i Kawihae,

He aina na ka la-la i ke kula,

E hulili mai .no-pu i kanahele,

He nahele pawale Kookoolau"

 

   He oiaio, he kula loa nopa i ka la kela e hele ia nei, e hoohulehulei ia ana na huala o ke kaa, ilena a i lalo, i o a lanei i ka ua paea o ke aa ma kahi wahi o ke alanui; ilaila wale iho la no a luhi kahi kino.

 

   Ma ia ahiahi, hora 9 p.m. kau aku la kona o ka oneki o "ka ohu lehoa o Hilo," ( Ki@@u ) he anau hoea helu wale no, a pae ana i ke awa o Maalaea i ka wanaao punipuni o ka Poaono Sept. 1. ( Maunei e hoomanaoia, ua haalele keia huakai la Kaluaopele ma ka Poaloa, ma ke alahole ae o Hilo paliku, Hamekua, Waimea, Kawaihae a pae ae la i Maui ma keia kakukiaka Poaono, nolaila, ua pau okoa mai la ia hapa o Hawaii i ka ikeia.)  I ka lele ana aku i ka uwapo, halawai iho ia me na kamaaina , Thomas Clark o na Wai Eha a me John Richardson o ka walu ulu o lele, ku makaukau mai ana no ka apo ana aku i na malihini. Kau ae ia iiuna o na kaa iloko o ka iepo puehu e hele ia nei, a hala ae la o Waikapu nona ka "makani koiolio" mahope, a hoea aku la i ka Malu Hekauawa o Wailuku, a ma kahi o Mr. Thomas Clark i hookipa ia aku ai ua malihini.

   I ka hiki ana aku i kauhale ua lako a makaukau ka home me ua mea a pau, o ka @@ ka i'a, ka mua a pela aku, a@he mea hemahema. A malalo o ko laua malu a w@ ka laua puili pumehana ana o ke aloha makamaka oiaio, i hoomaha a kuu iho ai ka luhi o keia alahele loihi i hale ia mai la. Elike no me ke ano mau o ka malihini, o ke aka aku no e ike wahi aku ia wahi aku; ma ia aui na la o ka hoeu ae la no ia no ka hale makaikai ana ma Waihee kahi nona ka makani kaulana he "kilioopu " i haealia no a makaukau na kaa o ka uleu aku la no la. Ke kilohi nei i ka nani o ke ia mau wahi kaulana e lohe wale ai i ka olelo ia o na Wai Ehu; ike wale ae laia Waiehu i ka "ua huehaili." I ka hoea ana aku o ka huakai i Waiheem ua hookipa ia aku ia ma kahi o ko makua makamaka maikai o na la opio, Mr. ame Mrs. W.S. Maule, a mamuli o ko laua lokomaikai, ua hoomakaukau ia he papaaina ia ahiahi ma ko laua home iloko u ko wa pokole loa, eia nae, ua makaukau koke na mea a pau, ka puaa, ka i'a mo na mea ai ha nui. Ua hoonanea iki iho la malaila, a huli hoi hoa aku la no ka home o Thomas Clark.

 

   Ma kahi la ae, he nui a lehulehu na poe kamaaiua maka hanohano o na Wai Eha i kipa mai e ike a e hoolauna pu me na ma lihini, iwaena o lakou ka Hon. J.W. Kalua, Mrs. A. N. Kepoikai, Mrs. T. Aluli, Mrs. S. E. Kaiue u me Miss Doreka Rikikipi, o Waikapu.

                                                                       ( Aolo i pau.)

 

HOPUIA  NO  KA  MAHUKA.

 

 

   Ua hoea ae ma kekakahiaka Poaha nei i ka halewai a haawi pio aku la iaia iho he koa no ka regimana Ekahi i kipa mai la ia nei maluna o ka moku lawekoa Logan nona ka inoa o Dukeman. E aaho aua oia he aahu maoli, a no ia kumu ua hoopaa ia oia ma ke ano mahuka.  Ma kana hoike imua o ka oihana makai aole ona makemake e hele i Manila a hakaka aku no ka hanohano o kona aina ma na kaua liilii, a ua oi aku kona pono e haalele i ka oihana kua, a e auamo hoi i na hoohilahila mau@ua o kona hele aua aku iluna o ke kahua kaua, a pela oia i pee ai a hiki i ka halaana aku ia o kona moku.

 

   Ma ka Poalua nei na haalele iho la oia i ka moku a me kona mau hoa a holo aku la no na mauna, na @@@@ iaia he mau kanaka a koi aku la e kuapo lole me ka aahu koa aua e kumu ana a olai he makemake loa kekahi o laua i ka aahu koa ana e komo aua, ua ae koke mai ia keia kanaka i kana noi, a mamuli o kona komo ana i keia @@@@ a hio ai oia he pio mahuka E loaa aua no iaia he hoopei hoopaukou no kekahi wau makahia, aka, he oi aku no nae ke koikoi o keia hewa aua i lawelawe ai ina imua o ka enemi i hooko ai oia i keia hana,

   Ma ia kakahiaka no ua lawe ia ae he koa no ka regimana Elua i ka halwai, ua loaa aku oia iloko o ka uluhia aua a ke wai hoomalile kino me ka maopopo ole iaia ua holo kona moku. E haawi ia aku ana oia iloko o ka oihana kaua Amerika ma Honolulu nei, a na lakou e hoomaku iaia no kona regimania, a oiai, iloko no oia o ka aahu koa i ke wa i loaa aku ai, nolaila, aole e hookau ia ka hewa mahuka maluna ona.

 

HALAWAI  ME  KEKAHIULIA  POINO

 

   Ma ka po Poakahi nei, oiai, ka Rev. S.L. Desha o Hilo e hele ana maluna o kekahi lio no aka, o ka Halekula. Kamehameha e haawi i kona aloha hope no kina mau keikane e noho mai ia ma ia home hoonaauao a hoi aku no kona home ma Hilo maluna o ke Kinau, ua halewai iho la oia me kekahi ulia poino i kona wa i hiki pono ai mawaho o ka p@ kula o Keeneula ma o ka okupe ana o kona lio, a haule aku la oia mailuna aku o ka lio a waihaena ilale. Ua hoeha kukonukoua ia kekahi o kona mau wawae, a mamuli o keia ulia i ike mua ole ia wa haole iho la, aole i kau aku ma ke Kinau. Eia oia ke waiho nei ma ka home o kona hoah@@@ Geo. Desha ma Kapalama ae nei a ke pii mau ae nei ka oluolu o kona iaia i hoopoino ia.

 

HEIHEI  MOANA  NUI

 

   Nu Ioka, Sept. 5.  O ka heihei moana nui i ike mua ole ia na malama ia ae ma keia la, i ka wa o ke Kaiser Willhelm der Gr@@@ a me Deutschland na makuehi lawe ohua holo loa o ke ao nei i haalele iho ai i keia awa he keia a me 12 minute ke kaawale o kahi mai kahi aku.  E lawe like ana laua i na ohua a me enemia i hoonohoooho pono ia no keia heihei ano nui.

   Ua olelo ia ae ma na @@@@@ e holo ana laua he 40 mile ke kaawale o kahi mai kahi aku i wahi no no laua e ike ole ai kaui i kahi no kekahi mau hora.

 

   Ua ulu ae he haunaele m@ @@ halekeaka Orpheum ma ka @o Poakahi @@@ m@ o kekahi @@@ olelo i hope ia ole i ka ma@@@ na keia i hoopuia @@@ o kehia ole k@aka mailoko o ka @@ k@@@@.