Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 37, 15 September 1900 — Page 4

Page PDF (620.56 KB)

This text was transcribed by:  Jean Howard
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

4                                  KE ALOHA AINA, POAONO, SEPATEMABA 15, 1900

 

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii

 

---------------

EDWARD L. LIKE

 

Lunahoononopono

HOGAN E. KALUNA

Luna Hoopuka

ALEX NAWAHI,

Luna Hoohana.

EMMA A NAWAHI

Pauku o KE ALOHA AINA

 

-----------------------

 

PUKA LA ME PUKE PULE

----------

 

E hoopukaia ana i na la a pau koe ka (La Pule) e ka Papa Pai Ke Aloha Aina.  Ma Alanui Moi

-------------

 

AUHAU PUKA LA

                                                Hookahi makahiki                               $ 2.00

                                                Eono mahina                                         1.00

==========================

HONOLULU     SEPT. 15, 1900

==========================

 

            EIA makou ke hoopuka aku nei i na manao o ka Aoao Demokarata, a na oukou e na Hawaii e kaana pono no oukou iho.

-------------

 

            O KA pule hope keia o ke kakau inoa ma Honolulu nei, a nee aku no na apana kuaaina nolaila, e hele koke ae ka poe i koe e hoopaa i ko lakou mau inoa.

 

-----------------

 

            E NA Hawaii aloha aina oiaio, mai puni wale aku i na olelo palanalelo a kekahi poe e hoonuinui nei o kou hoopaa ana i kou inoa i loaa ka mana koho, ua like ia me k@ hoohiki ana i ke kumukanawai o Amerika Huipuia.  Aohe oiaio o keia mau olelo.  O ka iini nui o ia poe oia ko kakou kuemi hope ana mai ka hele ana e hoopaa i ko kakou mau inoa.

==================

NEE ANA O KA PAPA NANA

------------

 

            Ma ke kaaahi o ke kakahiaka nui Poakahi ae nei e haaleie iho ai ka Papa Nana i keia kulanakauhale a hele kaapuni aku ma na apana like ole o keia mokupuni no ka hoopaa ana i na inoa o na poe e makemake ana e loaa ka mana koho balota.

 

            O ke kahua mua a ua Papa Nana la e noho ai ma Puuloa ia kakahiaka no a mahope o ka pau ana malaila e holo aku ai lakou no ke kahua hoolulu kaaahi ma Aiea, a malaila aku no ka Hale Hookolokolo e Manana, ma keia wahi hope e hoaumoe ai ka Papa ia po.

 

            Nolaila, ma ko makou ano he kiai no ka lahui, ke paipai aku nei makou i na poe a pau e uoho ana ma keia maa apana i kupono na makahiki i ke koho balota e hele ae e hoopaa i ko lakou mau inoa.  Mai hoopalalehe o nele auanei oukou me keia pono nui i manawalea wale ia mai ia kakou e Amerika Huipuia.

 

KE KULANA KAUA MA KINA

--------------

 

HOOLE NA MANA I KA UNUHI ANA I NA KOA

 

----------

 

            O ke Kaua Mawaena o Rusia a me Iapana ua Kokoke loa e Poha – O a mau na Beritania e nee la.

 

-----------------

 

            Maluna o ka mokuahi Mariposa i loaa mai ai ia makou keia mau hoike malalo iho nei, a no ka pomaikai o ke makou mau makamaka ke unuhi aku nei makou penei:

 

            Ladana, Sept. 4, hora 4:10 a.m.   O na lono oi io hope i loaa maino aneane elua pule ke kahiko.  Ua loaa mai nei ia ma Viena, e hoike ana, ua maki aku na koa lahui ma ka hale alii Imeperiala ma ka la 28 o Augate, o ka la hoi ia a na alakai i hooholo ai no ka paikau ana.  Aole he mau nuhou e ae.

 

            Ua telegarapa mai la ka mea kakau o ka Standard ma Viena, e noho ana no na koa Geremania Ausetusia a me Italia mahope o ka unuhi ana mai o Rusia i kona mau koa.

 

            Ladana, Sept. 2. b@ra 4:25 a.m.    O ka hoomau ia ana o ka loaa ole ana mai o ka nuhou mai Pekina mai, ua hoala ae ia i kekahi mau manao pihoihoi, a oiai, ka aina mawaena o Pekina a me ke kapa kai, ua hoopiha ia me na P@ke kipi aole no he mea hikilele ka hiki ole ana o na elele lawe kauoha i Tientsin.  O na hoike mai Sanahai mai aia na Farani ke hoolele la i na koa me T@ku.

 

            He lono kuikawa kai loaa mai la mai Berlin mai, e olelo ana, ua hauwawa ia ae, ua hoole aku ia o Geremania i ka manao unuhi a Rusia i na puali koa, a ua panai aku la o Geremania ua hiki no ia Rusia ke haale e iho, me ka waiho ana i na mana e ae e hahai ma ko lakou alaheie ponoi iho.

 

            Portland, Ore. Aug. 31.  O ke kaua mawaena o Rusia a me lapana, eia ke hoopihoihoi nei i na manao o na kanaka kalepa o keia awa.  Ua tele@rapa mai la he luna hoohana mai Poia Ata i ka hale oihana ma Potalana, he eha la i hala ae nei, o ke kaua mawaena o Rusia a me Iapana ua maopopo loa ia.  A oiai, o ka mea nana i hoouna mai i kela hoike he pili kokoke loa aku oia i na luna aupuni kiekie o Rusia ua hilinai ia keia hoike maloko o keia kulanakauhale.

 

KE KULANA MA AFERIKA REMA

 

            Pretaria, Sept. 1.  Ua hala aku la o Mr. Kreuger a m@ Mr. Steyuno Barbarian.  Ua manaoia aia laua ko hoomakaukau la no ka mahuka ana aku   O ka manao o na mea a pau ua koko@e loa mai ke kaua i konahopeaa, a@a, ina @ e lawe @e ana na Boa i ko lakou mau kulana ikaika maloko o na nahele-hele, maluna o na kualapa a me na wahi e ae, a hoomau inai i ka lele kaua ana, e hoomahuahua hou ae ana na Beritania i na hoolako ana me na lio.

 

            Ua nee aku la o Kenerala Bula he 14 mile ma ka akau komohana ma ke alanui Lydenburg me ka maki ana ma ka Muliwai Crocodileno Badenfontain.  Ua loaa aku iaia na Bua e hoakoakoa ana ma ka mauna Crocodale.

 

            He pualikoa malalo o Alakai Theron kai oki pu aku i ka laina Beritania a hopu pio iho la me ke puhi ana i ke gaaahi hoolako, me ka lawe ana he 36 pio.  Ua alualu aku na koa o Brab@ut a hoop@kele ae la i na pio me ke kinaku ana aku i na Boa no loko o na puu.

 

            Ua hoauhee aku o Konela Plumer i na koa mai lo o Alakai Pretorius ma ke komehana o ka muliwai Pinaurs me ka hopu pio ana he 26 Boa, he mau ka@, he heluna bipi a me ua pa r@fela.

 

-------------------

 

PEPEHI KANAKA MA HILO

 

------------

 

 

            Ma ka po o ka Poaono i hala, Sepatemaba 4, ua lawelawe ia iho la kekahi hana limakoko hilahila ole ma Hilo nei, e ekolu mau haole luina moku no luna o ka mokupea papa Okanegan, o ka Hui o Hukafila ma.  Aohe lua o keia hana ekaeka a keia poe koko kauahua hilahila ole, he hana hoi i maa loa ia ma na aina haole, a oia paha ka hua o ka pomaikai o keia au hou e nee nei, a kahi haa o ka Lahui Hawaii e noke mai nei i ka lilelike hinuhinu.  Huka aka.

 

            Eia iho kahi moolelo i loaa mai o ua hana pepehikanaka nei.

 

            Ia po Poaono, ua kau iho la he ekolu noe haole ona maluna o ke kaa o kekahi Pukiki a kauoha aku la e lawe ia lakou no Olaa.  Lawe aku nei keia kalaiwa kaa a hiki i ke alanui e huli la mauka o Waialeale kauhi mai la i ke kaa ma ke kauoha a ua poe la.

 

            Hoomaopopo iho la ia i kela manawa, aia he hana kolohe e hana ia mai ana iaia, nolaila, lele aku ia ia mailuna aku o ke kaa a ku mai la ma kahi mamao.  Ua lele iho la no hoi ua poe haole la ilalo a kikiwi hele ia ma ke alanui.  Ike iho nei ia ua pau lakou la ilalo kau awiwi ae la ia iluna o ke kaa, a me ka hili ikaika ana ma ke kikala o ka lio, o ke oki aku la no ia i ke kula o Mailehuna, hiki hou ana i ke kaon@

 

            Pakele mai ia ia, holo aku nei ke kaa o Chang Joe, pake, a loa mai nei i ua poe haole nei, kau nui iho nei a kauoha iho la i ke kalaiwa e lawe ia lakou no Oiaa.  Ka hana a ko koloha.

 

            Lawe aku nei ka pake me kona manao mua ole ae paha o kona ho@ hope ia.  A pau aku la ka ike a ana o na mea i hana ia.

 

            O ka mea i ikeia la aumoe ana o ka hoi ana mai o ke kaapio a hiki i ka uwapo o Kukuau, a loaa iho nei i kekahi mau pukiki, ia Gorwea a me L.S. Canario, oiai, laua e huli hoi ana no ka home.

 

            A oiai ao’e kukui uwila o ke alanui, a he hookahi wale no kukui e a ana o ke kaa, ua kahea ae la laua ina paha he kanaka ko luna, aole nae he pane i loaa mai kau iho la laua a uuli @oa aku ia hope e nana ai i ke kalaiwa, a o ka loaa ole, holo pololei ke kaa no ke keena makai.

 

            Ilaila i ike ia ai ka laua @ ke koko iluna o ke kaa.  Ua hoao koke o Lutanela Makai Hone e telepono ia Kapena Baraunu, aole nae he loaa, ua moe ka mea kiai i ka molowa i ke aia.

 

            Mahope iho ua loaa o Kapera Baraunu, a ua helekoke oia me kekahi mau paahao e huli i ka meheu o ka mea i pepehi ia a hiki wale no i ka mile elua, aole nae i loaa.  I ke kakahiaka ana ae o ka La Pule, ua hoeunaia aku o L@ nela Elemakule, Keomakani, a me na makai Kaihenui a me Manaole, e huli i ka uake.  Ia lakou loaa ai ua pake la, ma o ka buke hoomanao i kahakahaia me na hua pake.  E waiho pu ana hoi malaila he kulu k@ko.  Pela lakou i hookolo ai a loaa maloko o ka pa uwea ua paa i ka uhi ia i ka lau @mau a ma ka nohalu.  I ka mile elua a me ka hapa i loaa ai.

 

            Ua hoikeia mai ka lohe i ke Keena Makai a ua hoea aku o Hope Makai Nui Laimana me na Korenero i ohiia.  Ua hiki aku hoi mahope iho ka Makai Nui me Kauka Reid.

 

            Ma ke nana ana a ke kauka ua ikeia, he ehiku iniha ka loihi a kekeahi moku ma ka aoao ka a-i, a he wahi moku uuku malalo o ka auwae, a he eha iniha ka loihi o ka moku ma ka aoao hema o ka a-i O na wahi kenikeni ua pau i ka lilo a me ka @wafi.

 

            Pau ka nana ia ana, ua hoihoi ia mai ke kino no ke Keena Makai, a ua hoouna ia kekahi makai e hale a nana iloko o ka uiu ke ina paha he mea kekahi e loaa aku ana.  He oia@o, ua loaa aku he ka ula hoopaa iho lio ma kahi he 75 kapuai mai kahi aku o ke kino make a loaa ai, ua @aukae i ke koko.

 

            I ka Poakahi ae, ua paa iho la na kolohe a noho ana i ke puhi i kau hana.  (F. puhi oia ia e pono ai.)

 

            Ke olelo nei hoi ka nupepa Elele Hawaii haole, he opiuma ke kumu e kona make ana, ka lalau no ke keokeo o ka ili nolaila, i! ao la i wahi e homo ai oia @ liko.  Ina ia he ili eleele wikiwiki ka olelo a hana a make.

 

            Ke okaoka loa mai nei ke kulanakauhale Moiwahine me keia hana hilahila @le ahea la pau @  O@ iho la kahi moolelo i loaa o kela nana ia’u @ hoike hou aku.

 

                                                                                                P@ o M. @