Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 38, 22 September 1900 — HE MAU KALAI MANAO. [ARTICLE]

HE MAU KALAI MANAO.

Kakauia e E. B. McClanahan. (Hoomauia) Ina he oiaio ka olelo a na nupepa o keia mau la, alaila, ma ka nana aku, ke ku nana nei na kanaka me ke ake ana e ike i na alakai kupono no ke Kau Ahaolelo e hiki mai ana. Ina o ke kumu o keia ka nana ana mamuli no ia o ka manao ana ua lawa ole ke kulana o na alakai i hoolilo iho ia lakou he mau alakai, alaila, e lilo ana ke koho i ka aoao kupono, he kumu hana nui. O kekahi kumu nui i hapai ia ai ka Aoao Kuokoa, mamuli no ia o ua manao he kumu ia e ku lokahi ai na kanaka Hawaii a lilo na alakai aupuni ana ma na lima o na kanaka Hawaii. Ina no kekahi mau kumu ua ike ia ua lilo ke alakai ia ana o ka Aoao Kuokoa maloko o ka lima o kekahi kanaka hookahi a mau kanaka paha i lawa ole ke alakai ana, alaila, o ka mea pono wale no ka hoao e lapaau ia mau hemahema. E pau ana anei keia pilikia ma ka hookau liilii ana i ka Aoao Kuokoa a me ka hui ana aku o keia mau apana o kekahi me ka Aoao Demoka[r]ata, a o kekahi me ka Aoao Repubalika. Ke manao nei au aole oia ka lapaau maikai ana, no ka mea, he mea ia e kau liilii ai na balota o na kanaka Hawaii a oia kau liilii ana, he kumu ia e hooko ole ia ai ka makemake o na kanaka Hawaii, oia hoi, ka lilo ana mai o ka lawelawe aupuni ana ma ko lakou mau lima. O ke kupaa ana ma ka aoao hookahi ka mea e ko ai ka iini no ka "Home Rula." He mea ua ikeia he hapa uuku loa o na kanaka Hawaii i huli mai ma ka aoao o ka poe Demokarata a me ka poe Repubalika. Ina ma ka mahae ana o ka Aoao

Kuokoa e komo ana kekahi hapa ma ka Aoao Demokarata, a o kekahi hapa ma ka Aoao Repubalika, ua hiki ke ike ia e lilo ana keia mana i mea ole mamuli o keia mahae. Nolaila, ke olelo nei au me ke kanalua ole, ina e ike ana na kanaka Hawaii, he mea naauao ole, mamuli o ka loaa ole ana o na pomaikai mai Wasinetona mai mamuli o ke koho ana o ka Aoao Kuokoa, alaila, e pono n@ na kanaka e koho me kekahi o keia mau aoao e ku nei, Demokarata, a Repubalika. No'u iho, ke koi aku nei au ia oukou e koho ma ka Aoao Denaokarata, aole no ko'u Demokarata ana, aka, no ko'u manao ana oia ka aoao e hana mai ana i kou makemake e ke kanaka Hawaii. Alaila, ina kakou e i ana o ka manao nui o keia kalai manao ana, oia hoi, ua like ka manao aloha o na Alakai o ka Aoao Repubalika me ka Aoao Demokarata no na kanaka Hawaii, a e manao ia hoi, e loaa ana mailoko mai o keia mau aoao, he mau kanaka kupono i oi ae mamua o ka Aoao Kuokoa, alaila, heaha ka hopena i na kanaka Hawaii e komo ana a pau ma kekahi o keia mau aoao. Ke manao nei au he hookahi wale no mea e loaa mai ana mamuli o keia lokahi ana ma ka aoao e koho ai, oia hoi, e lilo ana ka lawelawe aupuni ana maloko o ka lima o na kanaka Hawaii. Aole e hiki ia'u ke ike pehea la e loaa ai na pomaikai i na kanaka Hawaii mamuli o ko lakou koho ana ma ka Aoao Kuokoa a loaa ole ma ko lakou lokahi ana a koho ma kekahi o keia mau aoao elua. Ina e lokahi ana na kanaka Hawaii, a koho ma ka Aoao Demokarata, e oi loa aku ana ko lakou mau balota i ko na haole Demokarata, a ke manao nei no hoi au, e oi aku ana no ia mau balota i ko na haole Repubalika. Nolaila, ma keia lokahi ana, e lilo ana ke alakai ana ma na ano a pau i na kanaka Hawaii, ke koho ana i na kanaka alakai me ka hoopau ana i na poe e kue mai ana i ka pono o na kanaka Hawaii. Me ka manao akahele ana, ke manao nei au e loaa no ka pomaikai ma ka hui ana me kekahi o keia mau aoao elua i oi ae hoi mamua o na pomaikai e loaa mai ana ma ka huli ana ma ka Aoao Kuokoa. Ina no i oi ae ka naauao o na alakai o ka Aoao Kuokoa mamua o na alakai o na aoao ae la elua, aia no nae he mau mea nui e ae no ka pono o na kanaka Hawaii, e loaa ana ko lakou hooko ia ana ma ke komo ana ma kekahi o keia mau aoao elua, a e loaa ole ana hoi, ina e ku na kanaka Hawaii ma ka Aoao Kuokoa.

O ke ku kaokoa ana ae o kakou ma kekahi aoao like ole me na aoao kalaiaina o Amerika, aole ia he mau hana hewa wale no, aka, he mau hana ia e loaa mai ana ia kakou he mau popilikia, no ke kumu, ina kakou e hoouna ana i elele i Ahaolelo i Wasinetona i komo ole hoi ma ka Aoao Demokarata a Repubalika paha, aole loaa ia Hawaii na kokua ia ana mai. O ka elele oia ano, aole e ike ia mai ana; aole no hoi e loaa ana ka mana a me ka pono, no ke noi ana aku, a me ka haawi ia ana mai o na pono mai kela mau aoao a elua. E pono na kanaka e ike o na pomaikai e loaa mai ana ma na lawelawe kalaiaina ana a ka elele he mau mea mea [pn] ia e loaa mai ana mamuli o ka manao ana e loaa aku ana no he mau mea mai iaia aku. He maa mau i na kanaka lawelawe aupuni ke kokua ana o kekahi i kekahi mamuli o "Ko'u wa'uwa'u ana i kou kua, ina oe e wa'uwa'u mai ana i ko'u." O ka elele mai Hawaii mai i komo ole aku ma kekahi o na aoao kalai aupuni nui o Amerika, aole i loaa iaia ke kuleana e noi aku e kokua ia mai, mai kekahi mai o keia mau aoao. Ina oia e huli aku ana i mau kokua ana mai ka Aoao Repubalika mai e hoole ia mai ana no, no ka mea, aole oe he Repubalika. Ina oe e noi aku ana ma ka Aoao Demokarata e hoole ia mai ana no, no ka mea, aole oe he Demokarata. He elele oe i loaa ole kou papa, aole hoi e loaa ana ka mea nana e wa'uwa'u mai i kou kua, no ka mea, aole e hiki ia oe ke wa'uwa'u nou iho. E hoao ana kela elele keia elele e hana i ka pono o kona auna iho, aole e loaa ana ia oe ia mau pono ina aole oe me ia auna. Alaila heaha na pomaikai e loaa mai ana ia oe e Hawaii ma o kou elele ina he kanaka i komo ole me ka poe Demokarata a poe Repubalika paha. Aole oe e kua aku ana, aole no hoi oe e kokua ana i ka mana aupuni. He mau manao kalai manao waiwai ole keia ka hoao ana e hoouna i kanaka i komo ole ma kekahi o keia mau aoao elua. E loaa no iaia na pomaikai he nui ina oia he Demokarata a Repubalika paha. O ka manao ana e loaa no na pomaikai me ke komo ole ana me kekahi o keia mau aoao he mau manao ia no ka hohe wale a ake ole e hana i ka mea pololei, he mau mea makemake ole ia keia o na kanaka Amerika a ma na kanaka o ka Hale Ahaolelo. Ma ka po Poakahi nei, ua hopu ia iho e Hope Ilamuku Chilingworth he poe pake puhi opiuma ma ke alanui Liliha, mahope hoi o ka wawahi ia ana o ka puka me na koi e na makai.