Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 42, 20 October 1900 — Page 2

Page PDF (684.92 KB)

This text was transcribed by:  Kathy Kennedy
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONO, OKATOBA 20, 1900

 

ULIULI KAI PALI O KAHIKI NUI.

 

            Alahula iho nei ko kakou mau alahele me “na kumu popolo” mai Amerika mai, he poe koa hiwapaa ka hapanui loa o lakou e pau ana no ke kaua ma na Pilipine a me Kina.  Ina paha lakou a he mau kumu popolo ulu ma kapakapa alanui, ina la ua pau i ka hamuia e na kao, aole ke ano kamaka ana.

            O ia ano poe nae hoi ki Wilikoki mau hoa i ikeia ai ka hele a launa pu ana ma Wasinetona.  Ua nale loa kona ikeia iloko o na anaina maikai malaila.  Pela no me Kaulia iaia malaila.  No makou iho, he hana hoowahawaha maopopo loa mai ia ia kakou, he kumu kupono loa no hoi no kakou e ulu ai o ka hoowahawaha aku.

            Ina kakou e koho a hoouna aku ia Wilikoki, e hoomanao iho kakou o na nika ana kona poe hoa e kehu ai, aole hoi o ka liko o Wasinetona.  Aka hoi, ina o Kawananakoa ka kakou e koho a e hoouna aku ai, he mea maopopo loa e hele aku ana oia a komo iloko o ke anaina o na liko e ike maepopo lea ia mai ai kakou, a @@ hanohano oi kelakela loa no hoi ia no kakou.  Ho ae i ko kakou koho ana no ke alakai alii o ka poai Demokarats o Hawaii nei.

 

IA WAI I LOAA AI?

 

            Eia kekahi poe o ka poai Kuokoa Home Rula ke haiolelo hele nei me ka hoike epa aku i ka lahui – ia Wilikoki ka i loaa mai nei ia kakou ka pono koho balota.  Ke hoike aku nei makou me ke kuemi hope ole, ua kaawale loa ia mai ka oiaio aku.  O ka mea pololei maoli, ina he mea kahi ma o kakou nei kupono e ike a e hoomaikaiia aku e kakou, ka lahui oiwi, o Lunakanawai Kaapuni Liilii (Little) o Hilo, ua mea la, he Repubalika, o ka hookohuia ana mai e Peresidena Makinile ma ke kulana oihana ana e paa nei i keia wa.

            Ke hooia aku nei makou imua o ka lahui; aole loa o Wilikoki i ikeia mai ma ia mea, a ua ole loa no hoi kona ui ia mai.  Mai no ka lahui a puni wale i nei ano epa e kalewa hele ia nei, i mea e alualu balota ai.  Ina nana io ia i hooikaika, pehea ka hoi oia i poina ai i kona olelo makuahine, a o kona olelo makuakane wale uo kai ikeia mai?  Ua apiki a kupaianaha maoli no paha oia i kona nana kapakahi ana mai ia kakou, ka mea e hiki pono ai o kona mau hoalahui e komo a e lawelawe pu ma ka haua no ka pono o ka aina nei.

            O kaha hana nui hookahi no o ka noho ana i Wasinetona, o ia no kona hele a launa mau me na poe paela o laila.  Me he la ua makemake oia e hoohalike ia kakou me he poe nika la.  Pehea noi kakou, ua makemake io anei kakou pela kakou e hoohalike ia ai?  Ina aole kakou i makemake pela, alaila, na ahono ia kakou ka hookomo i 16 balota no Kawananakoa a i 1 no Paka a no ua Wilikoki la paha.  E hewa io anei hoi ia?  Kahaha,  aole loa; o ka pono a me ke ola oi maoli no ia.

 

KA HALA WAI MAKAAINANA A NA REPUBALIKA.

            Ua wehe ae ka aoao Repubalika he halawai makaainana nui maloko o ka halekeaka Ofiuna a mawaho iho o ke alanui, mamuli o ka haiki o ka halekeaka no na poe makaikai i hoea ae malaila.  O ke mea nana i hoopiha i keia halawai oia no ka malama ana o ua aoao la he kai kukui me ka bana a me na ahi ka@ ma na alanui, a mahope o ka pau ana o keia hana i malamaia ai na hana haiolelo.

            O na batolelo maloko o ka Ofiuma oia no W. J. Coelho, John Lane, C.C. Bitting, Geo. Gear, W. Ayelet a me Geo. Certer.  A ma ke kahua mawaho, o T. McCant Stewart, i unuhi ia e W. C. Achi ma ka olelo Hawaii, Alika Robikana i unuhi ia e Coelho, a me John Kalama.  Ma ka hoolohe ana aku i ka lakou mau haiolelo a hoao ana lakou e uhi i na hana hewa a ia aoao i lawelawe ai i ka 1893, me ke noi mai hoi i ka lahui e hoopoina ia mau mea, a e kakoo ia lakou me ka lokahi.

            I ka wa a McCant Stewart i noi mai ai i ke anaina e haawi i ekolu huro no Makinile, ka Peresidena o ka aoao Repubalika, a i ke kuu ana iho o na leo huro, ua lohe ia aku la he mau leo kahea huro no Baraina ma! waena o na Demokarata a me Ku@koa Home Rula i hoea ae malaila, ka Peresidena hoi a ia mau aoao kalaiaina, a poha hou ae la na leo huro.  Ma ia wahi i hoomaopopoia ai, aole wale keia anaina kanaka i hiki ae malaila he poe Repubalika wale no, aka, he mau Demokarata a me Kuokoa Home Rula kekahi hapanui iwaena o lakou.

 

            He manaoio anei ko oukou, ua hiki i ke dala, na mali leo a i ole o kekahi hana e ae paha ke punuku aku i na kanaka elike me Hon. Sam. M. Damon, H.J. Mossman, Hon. Frank Brown, Frank Harry, Hon. Sam. K. Pua, Jessee P. Makainai, C. W. Booth, Major J. M. Camara, S. Willian Spencer, Hon. E. C. Macfarlane, John H. Wise, a me Hon. J. E. Bush mai ka hooko ana aku i ka lakou hana maloko o ka Hale Ahaolelo?  O na moho Lunamakaamana keia a ka Aoao Demokarata o Oahu nei.  E koho ia lakou a pau.

 

KA ADIMARALA BERESFORD

 

MAU HOONEE KAUA NOEAU LUA OLE.

            I Malamaia ma ke Kai Waenahonua.  Haawi ia na Mahalo Kiekie ana Iaia.

 

            Ladana, Oct. 9  Ua hoopiha ae o Haku Charles Beresford i na oihana kana moana o kea o nei me ka manao ohohia ma kana alakai naauao ana ma ka hoouka kaua hoomeamea ana mai nei a na aumokukaua Beretania ma ke Kai Waenahonua.

            Ua olelo ia ae o kana mau hoonee kaua ana he Akamai lua ole i ike ole ia maloko o ka oihana kana moana.  Ua mahele ia na mokukaua iloko o elua mahele, he hookahi ia Haku Charles Beresford, a o kekahi ia Adimarala Fisher.  Ua panic@ ia o Adimarala Beresford ma ke awa Mytilene e na waapa topido, a o na mokujaua hoi o Adimarala Fischer e kalewa ana ia mawaho no ke kali ana o ka hoea aku o kona enemi.

            O ka Beresford hana oia ka hoopiha ana i kona mau moku me ka nanahu, a holo aku iwaho o ke awa me ka ike ole ia a lele kaua aku maluna o na mokukaua o Fisher.  E hoomanaoia o Haku Beresford oia ke kanaka kue maluna o ke kumuhana moku topido.  Ua nui kana kue ana no keia mea, a maloko o ka Hale o na Lunamakaainana he mau makahiki i hala ae nei, I ka wa o ka bila haawina o ka oihana kana moana e noonoo ia ana, ua noi aku oia i ka hale e haawi ia mai i mokukaua kahiko malalo o kana mau alakai ana me kekahi mau kanaka i wae ia eia, ua hiki loa ia lakou ke kue aku a na moku topido a pau @ lele kaua mai ana me na topido maoli.  A ua olelo ae no hoi oia ua hiki iaia ke hoopoina i keia mau moku liilii a pau.

            O keia hana i haawi ia aku iaia, ma Mytilene, ua hoopiha aku ia iaia me ka hauoli.  Ma ka hookau ana i na kukui maluna o na waapa lana, ua like loa lakou me na moke iloko o ka pouli, a @a ua mea i alakai lalau aku i na moku topido ma ke alahele okoa a hemo aku ia hoi oia me kona moku me na kukui e a ana me ke keakea ole ia mai.

            Me ka holopono o keia hana, ua alakai huhewa hou aku la oia i na moku hoomakakiu o Adimarala Fisher me kekahi mau hoailona hoolalau me na kukui, a la wa i loaa aku ai na aumoku kaua o ka enemi e noho nanea ana ma Lemnos me ka makaukau ole no ka hakaka.

            E holo ana na mokukaua o Fisher oloko o  na kolamu elua, a ia manawa i alakai aku ai o Beresford i kona mau moku me ka eleu nui me ka haawi ole aku i wa no ka Adimarala e hoololi ai i kona kulana, aka, e hoomakaukau koke no ka hakaka.

            Ua hooholo aku o Beresford i kona mau moku ma ka laina pakahi mawaena o na moku o kona enemi, a na hiki hoi i kona mau aoao elua ke kipu aku, oiai na moku o kona enemi he hookahi wale no aoao hiki ke hoohana ia.

            Ua lilo ka lanakila kiekie ia Beresford ma ka hooholo koke ana a na lunakanawai, ke koa wiwo ole ma ke kipoka ia ana o Alexandria, ka mea nana i lawe aku i ka mokukaua Condor malalo pono o na pukuniahi o ka papu Aigupita a wawahi aku la iaia iloko o na apana liilii ma kahi kokoke loa.

 

HE LEO ALOHA.

Honolulu, June 5, 1900.

Ahahui Hooulu a Hoola Lahui, ma o ke kakauolelo Mrs. M.Reis,

Me ka Mahalo: -

            E oluolu mai e o’u mau makamaka iloko o ka hui i ka oukou kaaawa haahaa nei e hoolilo  mai hoi i wahi manawa nuku e kamailio pu kakou maluna o keia apana pepa.

            Ua loihi ko’u kali ana maloko nei o ka home no ka la o ka ehaeha, a ua hoea mai no hoi, a ua loaa ia’u he momi makamae, e haaheo ai ka manao a ka makua.  A nolaila, i mea e ike mai ai o’u mau makamaka e noho mai Lei me ka naaupo i na pomaikai e waiho aku nei no lakou maloko nei, ke koi ikaika aku nei au ia kakou a pau e pahola aku i ka lono ma o a maaeni, “eia ka home ua hamama no lakou.”

            No’u iho, ua ano kupilikii no ko’u ola kino, aka, aole au i kanalua, oiai, ua pomaikai kakou i ka loaa ana he makuahine ua makaukau ma kana hana, a he nui no hoi ko’u aie iaia no ko’u ola, aka, mai luna mai no paha kela.  Nolaila, e o’u mau makamaka i hookahi o kakou punawai ma ka hana, a i hookahi kahi no hoi k manao, a e ohi no ananei kakou i ka hua o ka holomua.

                                                                                    Me ka mahalo,

                                                                                                Kou oiaio,

                                                                                                            Mrs. Julia Bowers.

 

IKAIKA KE DEMOKARATA MA LAHAINA.

 

            Ua loaa mai la na hoike ana mai ka malu ulu o Lele, aia ke pii la k@ kulana ikaika @ ke Demokarata ma ia apana a ua loaa hoi ia aoao he mau kakoo ikaika ia ana e ka mahiko Paionia, mamuli o k@ lilo ana ae la o Penoi Isenabaga i moho na ia aoao ma ka mokupuni o Oahu nei.  O ka aoao keia e ola ai ka lahui i houpilikia ia o na Repubalika.