Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 43, 27 October 1900 — Page 3

Page PDF (726.68 KB)

This text was transcribed by:  L. A. Marchildon
This work is dedicated to:  Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !!

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, OKATOBA 27, 1900       8

 

HALAWAI MAKAAINANA NUI

(Mai ka aoao ekahi mai)

 

okoa a me ke kaulike, a hoea mai hoi ke aupuni i ka kona mana piha ma o ka ae ana aku o ka poe e hoomalu ana iaia.  Ma ka hoomaka ana mai o ka aoao repubalika i ka 1858, ua ulu ae la ia manawa maloko o Amerika Huipuia he manao e kue ana i ka hana hookauwa kuapaa ma ka Hema, no ka mea, ua manaoio ia mawaena o na kumu e ae, e kue ana ia i kekahi wahi o ke kahua o ke Kumukanawai.  Ma ia mau la ua lawe ae ka aoao Repubalika i ke keehina e kakoo ana no ka pono kaulike o na kanaka—me ka hoopuka pu ae ua hana aku ke aupuni i kona mana me ka ae ole o ka poe e hoomalu ana iaia, a maluna oia kahua ua hookaheia ko lakou mau koko maluna o na kahua kana.  Mamua koke ino o ke poha ana ae o ke kaua Sepania, ua kakoo like aku na Aoao Demokarata a me Repubalika, a hoopuka ae la he kaua keia no ke aloha hoakanaka aole no ka lawe pio ana.  Me ke kuahaua ana aku i ke ao holookoa i ka wa e hoea mai ai kela kaua i kona hopena o ka mokupuni o Cuba e paio ana ia wa no kona kuokoa, e haawi ia aku no ia me ka lakou mea i makemake ai.

            Aka, aole nae ka aoao Repubalika i olelo ae e haawi aku ana lakou i na Pilipine i ko lakou pono kuokoa.  O Cuba wale no, a nolaila aole a lakou hana no na Pilipine.  E o'u mau hoa makaainana e pahola mai no na mineaka hilahila ma kou mau papalina i kou wa e hoomanao ae i na hana i hookau ia aku maluna o na Pilipine e na Repubalika o Amerika Huipuia malalo o ke au ia Makinile, a o ka puuwai o na Hawaii a pau maanei e aloha aku lakou no keia lahui e like me kou ike nou iho.  Ua loaa pu ia Hawaii ia mau ehaeha e like me ia poe e ehaeha la.

            Mamua o ka hooki ana iho o ua McClanahan nei i kana mau olelo, ua ninau mai la oia.  I na o Wilikoki e koho ia ana i elele, heaha kana e hana ai maloko o ka hale ahaolelo?  Ehele aku ana oia me kana bila i hoomakaukau ai i na kanaka o ka aoao Repubalika e noi ai no ke kakoo ana mai, e ninau mai ana lakou no ka aoao kalaiaina hea oe i hoouna mai ai, a i kona wa o hoike aku ai no ka aoao Kuokoa e kuhikuhi mai ana lakou iaia e hele i ke Demokarata malia o loaa he mau kokua ia ana iaia mai a lakou mai, a i ka wa hoi e hiki aku ai imua o ke Demokarata e waiho pu mai ana lakou ia ninau a i kona wa o haawi aku ai i kela pane mua e kuhikuhi mai ana lakou e hele i ka Repubalika, a pela wale no oia e luaiele ia ai me ka loaa ole he pomaikai ma kana huakai.

            A no ke Keikialii Kaananakoa.  Aole na'u e kamailio no kona hanohano.  Aole au i kama aina iaia a i oe i aloha aku iaia e like me oukou la.  Ua mao popo ia'u ne alii oia na oukou.  A i kona wa e haule ai ma keia koho balota ana e aka henehene mai ana na kanaka Amerika ia oukou.  Ua halawai aku ke keikialii me na kanaka koikoi o ka Aoao Demokarata, a ua kamaaina hoi ia lakuo.  Ua maopopo ia lakou e holo ana oia no ka ahaolelo, a ke olelo nei au ia oukou he hana hoohaahaaa na oukou e na Hawaii ina o ko oukou mau bolata no ke kumu e haule ai ko oukou alii, me ka hoikeia aku oia mea i na kanaka Amerika.

 

HE LEO ALOHA KE HEA MAI NEI.

            I o'u mau hoa makaainana o na Kohala, na Kona, ame Kau,

Aloha Oukou:--

            E like me na ninau lehulehu a ko'u mau hoaloha a puni ka Pae Aina e ninau mai ana ia'u, pehea la oe i holo balota ole ai?  Oia ka'u e hoike aku nei ma ke akea, e holo balota ana au ma ka Aoao Demokarata no ka pono kaulike o na mea a pau.  Nolaila, e o'u mau haku makaainana o kuu aina hanau o

Kiekie kau hanohano i ka makani,

He ipu-kai pohina ia na ke aeloa.

            He umauma i pa ia e ka moae a me ka aina hanau o kuu mau kupuna o

Kona Kaiopua i ka iai,

Opua hinano ua malie,

a me Kohala i ka makani apaapaa, ka aina a'u i aloha ai, a i noho ai a kupa kamaaina au i ko leo.

            Eia au he pulapula na oukou a kapae ole ae.  E hoomanao ia'u no ka la 6 o Novemaba e hiki mai ana, e koho me ka lokahi i ka balota o S. H. K. Ne, ka ilamuku o ke kahea kaua o ka Panalaau o Hawaii nei no ke kau Ahaolele mua loa o ko kakou noho ana pili lahui me Amerika Huipuia.

            Ka oukou kauwa haahaa,

S. H. K. NE

Kohala, Hawii, Oct. 18, 1900.

 

            He kuai hoopau nui ka Painapa ma e ma@a nei maluna o na h@aka.

            Ua loaa aku he kino iwi kanaka i manao @a no kekahi Hawaii ma ke kahua e @ ia nei no ka hal@pohaku o Young.  He kuapo opu me ka hoailona o Kamehameha III, me kekahi mau niho puaa.

 

KA LEO HEA O KE ALOHA I KO KALAUPAPA ME KALAWAO

 

            Owau o ko oukou hoa i hoomanawanui ai i na inea o kela kahua walohia a ke aloha o Puuhale, kahi a'u e poina ole ia kakou.  Nolaila, ia oukou e o'u mau kaikuahine, na makua, na mua a me na pokii, e maliu mai, ke panee aku nei au i ka ukana a ka puuwai, i moh@ i a i kanaenae, oia hoi:

Aloha kakou:--

            E na makamaka aloha, ke hoomanao nei au me ka poina ole, oiai, mamua aku o ka la 9 o Augate i hala aku la, ka la hoi a'u i haalele aku ai ia oukou me na waimaka helelei.

            Ua hooholo iho la kakou e hoi mai au a e hoao e holo balota, i hana ia a i nana ia kekahi mau pono o ka lehulehu i om@loia e keia ma'i kaulana o ka "lepera."

            Ua lapalapa iloko o ko'u puuwai kela manao me he ahi la, aka, malalo o na ke'ake'a a ke kanawai, ua hiki ole ia'u ke hoi aku i ka apana o Kau, a holo mai i moho lunamakaainana.  Nolaila, ua noonoo akahele au a komo aku la ma ka Aoao Demokalaka, kekahi o na aoao puupuu hao kila, a kiola puupuu oolea o keia mau la e hele nei, he aoao ia i ikeia ma Amerika Huipuia (like ole me ka Home Rula, o Hawaii nei wale no).

            Ua komo pono au ma ka Aoao Demokalaka, a ua kaapuni ae nei i ka moku o Keawe me ka lahi a me ka mea, aka, na hoopoina au  ia mau luhi no ka pono o ko kakou aina.

            Ua ike no oukou i na kina kino meluna o'u, aka, aole au i hana ino ia mai e ko kakou lahui; e hoi hou aku ana au i ka poli a me ka ulu wehi o na Kona ma ka Poalima, a e hui ana au me ko oukou ohana a o ko'u ohana.

            E uwe ana au ia lakou, me he mea la o kakou pu no.  E ike aku ana au i ke kai maokioki, ka la'i malino a Ehu, ke kai i kamaaina ia oukou.  E hu'i anu ana au i ke kikikoni o na hau o Maihi, e au ana i ke kai.  O, Poor George a me Lui!  He mai ke aloha!

            E kaalo ana au ma ke pukonakona o na kapalilua, a i ka huluhulu moe kehau o Milolii.  E noi aku ana au i ko oukou lokomaikai, e ae mai i ka'u mau hooikaika ana, mai hoolehe i ka ha'i olelo, ka poe i hana pu ole me oukou iloko o na inea.  Ua ai pu au me ka ehaeha, a moe pu ma ka rumi hookahi; ua uwe pu i ka po a me ke @.  Ua hauoli au me ka manao e hui hou aku ana kakou, aka, ua hoonoho o Kalani.  O Kawananakoa ia'u no ke kiai ana i ko kakou mau pono mai Kau a Kohala nui.

            Nolaila, e ae mai oukou @ koho i ke Keikialii D. Kawanapakoa i moho i Wasinetona; a o na inoa o ka Aoao Demokarata, mai poina oukou, no ka mea, aia ilaila ko kakou ola, ke ola o ka kakou mau wahine, na keiki a me ka ohana.  Aole au i poina i ko kakou hanoli pu apa, a ehaeha pu ana a pela e ola ai kela mele kaulana a kakou e mele pu ai.

            "Hu mai ke aloha no ka aina,

            Ka nenee a ke ao pili ka opua."

            Ke uwe aku nei au ia oukou a pau loa ka poe i ike maka ia'u a ma ka lohe pepeiao hoi, owau ko oukou io a me ko oukou koko e manao paa nei e hana ia i pono kaulike no na lepera.

Me ke aloha,

JOHN N KAPAHU.

            Kohala, Oct. 18, 1900.

 

            E koho i ke Keikialii

D. KAWANANAKOA.

            O ka Eleleia ola ka Lahui.

 

Nuhou Kuloko.

 

            Mai poina, e koho i ke Kekialii Kawananakoa, he pua'lii mai ka po mai.

            Eia ka Aoao Demokarata ke hele nei imua e paio no ka pono o na Hawaii ilihune.

            Ke hoikeia aku nei ka lohe ua nee aku ke keena hana papale o Miss A. V. Napthaly (Napetala) no ke alanui Hotele ma Ewa iho o ka hale pohaku Elite.

            Eia ke hoomaopopo loa ia nei na ka Peresidena o ka Aoao Demokarata e lawe ae ana ka noho Peresidena o Amerika Huipuia i keia kau koho Peresidena.

            He wahi nupepa puka pule hou kai hoopuka ia ae ma kela Poaono aku nei mai ka papa pa'i mai o ka Buletina @ kapa ia "Kuokoa Home Rula," a e kakoo ana ia Aoao Kalaiaina.

            Aia maluna o ka moku lawekoa Grant he 500 a oi aku koa Amerika e lawe ia ana no ka hoopiha ana i na regimana i hoohakahaka ia mamuli o ka pau ana i ka make a i ole hoeha ia ma na kahua kaua o Kina a me Pilipine.

            Eia kekahi mau moho o ka Aoao repubalika ke hoonuinu@ nei i na poo@a, ina e haule ana ka Aoao Repubalika e hoopau ia ana ka hana ana o na Hawaii maluna o na uwapo.  Maopopo loa ke ano o ka repubalika, he opu lokoino he aloha ole.