Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 45, 10 November 1900 — Page 6

Page PDF (689.98 KB)

This text was transcribed by:  Kapena Shim
This work is dedicated to:  The Ike Kuokoa Team!

6          Ke Aloha Aina, Poaono, Novemaba 10, 1900

 

He Kaao Kaili Puuwai

No Ka:

Ui Minewa

a me na

Kaikunane Eiwa

 

I Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu a i ole ne keiki i Hoehaehaia

 

Kakauiano Ke Aloha Aina

            I ka lohe ana o Minewa i keia mau huaolelo ua lele aku la oia me ka hauoli nui a hpou aku la i na lima o ke kilokilo wahine me ka ninau ana aku me ka leo pihoihoi. He oiaio, he oiaio anei kau e hoike mai nei ia'u ua hiki ia oe ke hoopakele i ko'u mau kaikunane mai kela hoopai a ko makuahine kolea i hoo kau aku ai maluna o lakou.

            Ae, e kuu haku wahine o ka'u mea e hoike aku nei ia oe he oiaio loa, a e hoolaha mai i ka'u mau kuhikuhi ana, no ka mea, aole na'u e hooko aku ana ia hana, aka, nau ponoi no ia.

            A me na maka i hoopiha ia me ka waimaka o ka hauoli ua pane mai la ua Minewa nei. E kuu hoaloha o keia mau minute, ka mea hoi a'u i hoo wahawaha ai i na la i aui hope aku la, e hoike mai i na kuhikuhi a pau e loaa ai ka lanakila i o'u mau kaikunane a e hooko aku no au me ke paewaena ole no ke ola a me ka make.

            Ua ike au i kou manao a pau e kuu haku wahine a he manao ia no ko'u e hooko ia ana no oe i na kuhikuhi a pau me ka pololei loa, a e hoolohe mai hoi kou mau puka pepeiao me ka malie loa.

            Mamua ae o ka oili ana mai o na kukuna malamalama o ka la e ala ae oe mai kou wahi moe, e kuu haku wahine a e hele akume ka malu loa no kahi a kou mau kaikunane e hiolani ana. Mahope o ke pani puka e pee ai, a i ko lakou wa e hoomaka ai e lilo ma ko lakou kino manu e hili aku i ko lakou mau poo me keia pahikaua aniani a i ko lakou wa e pa ai oia no ko lakou wa e haule ai iluna o ka papahele he mau kino kanaka, a i ko lakou wa e puoho mai ai mai ko lakou waiho maule ana e kahea ia alahe. E alahe, a alahe, e hoihioi hou ma i ka noonoo kanaka o ko'u mau kaikunane.

            A ia manawa no auanei lakou e puoho mai ai me ka hoi pu mai hoi o ko lakou mau noonoo kanaka.

            Me keia mau huaolelo hope a ua kilokilo Ronio nei i haawi mai ai oia i ka pahikaua aniani ia Minewa me na helehelena hauoli.

            Aole ka wahine opio i kunana @ho, aka ua apo koke aku la oia me ka puuwai e lalapa ia ana e na manao hauoli a pane hope aku la.

            E kuu hoaloha Ronio nou ko'u @@@ nui e hiki ole ai ia'u ke hookaa ma ke gula a me ke dala aka, e hoi pu aku ana au me ia aie nui i kou lokomaikai iloko o ka luakupapau o ka make me ka hiki ole ke uku panai ia aku.

            Mai noonoo e kuu haku wahine opio he aie hou ia'u, oiai, i keia mau minutehe kauwa hana au malalo ona a o kau kauoha oia ka'u e hooko ai ai i na wa a pau ina no ke ola a me ka make paha, he mea hiki ole no'u ke kuemi hope. Nolaila, e hoopau i kela mau noonoo e lauwili la ia loko o kou puuwai.

            Me keia mau huaolelo i kulou haahaa mai ai ua kilokilo nei e haalele iho la i kona mau haku e noho kokoolua ana ma ua ipuka anlani la.

 

Ikaika Na Aoao Elua.

Ma ka hoike a Dan. H. Case, ka haole kakau pokele o ka aha hookolokolo, mai Amerika Huipuia mai, he mea paakiki loa ke koho ana aku i ka Peresidena o Amerika e puka ana me keia kau koho, oiai he ikaika loa na aoao elua e hele la. Aohe no hoi he wa o na hooikaika o na aoao elua i oi aku ka hahana e like me keia. O ko'u manao e loaa ana ia Makinile ka lanakila, aka, ua hiki ole nae ia'u ke hoolalo aku.

            O Kenkucky, Maryland a me Indiana, e koho ana lakou no Baraina, a ua hiki ia'u ke hooiaio aku ia mea. O Nu Ioka oia wale no kahi a ka aoao Repubalika e manaolana nei malaila o loaa ai ka lanakila ia lakou.

 

            Ua lohe mai makou eia ka moa kane a ka nupepa Kuokoa ke kukule mai nei, na haalele mai i ka ono a ka ai. E ke kiai o ka po heaha ka hopena e loaa ana i ka moa kane a ke Kuokoa?

            He 25 mau Hawaii e hana nei ma kai o na uwapo i hoopau ia mai e na haku hana Repubalika no ka mea, ua manaio no ua kakoe lakou i ka aoao Kuokoa Home Rula a i ole i ka aoao Demokalaka.

            He lohe oiaio kai hoike ia mai ia makou, o ka makana a ka Lunakanawai J. W. Kalua "Ke Ahi o Wailuku, ke pani wai o Iao" e hoolako ae ana oia i ka ai e lawa ai ka luau o ka Fea o Hilo. Nui kela kokua a ia makamaka no kala hana maikai. Ma-ha-lo. Owai hou ai.

            Ua make kekahi kanaka nona ka inoa o Euoka mamuli o ka haule ana mailuna aku o ke kaa hapaumi a piii ia e ka huila ma ke ahiahi Poaono o kela pule aku nei. Ua ona oia i kona wa i halawai ai me kela uila poino, a mahope koke iho no hoi o kona haawi ana he haiolelo kakoo i ka Repubalika ma kekahi ki@i alanui,

 

He Aihue Makau Ole.

            Ma ka po Poakolu nei ua hana ia iho la he aihue makau ole e kekahi mea a i ole mau mea paha maloko o ke kulanakauhale, aka, o ka mea kupanaha oia no ka lohe ole o ka makai e ku ana ma ke alanui Nuuanu i ka nakeke o keia aihue o ka po.

            O kahi i komo ia ai oia no ka halekuai o On Hing, ua wawahi aku ke kolohe i ka puka aniani a komo aku ia ma ia wahi me ka lawe ana he mau lako gula a me na uwali no lakou ka waiwaiio he $120 mailaila mai. Ma ka hoomaopopo a ka mea nona ka halekuai ma kahi o elua a i ole ekolu poe i komo ma keia hana kolohe.

            Mahope o ka lawa ana o ke kolohe me na waiwai o ka halekuai o On Hing, ua wawahi hou aku la lakou i ka hale inu rama o Hoffman e pili kokoke ana e komo aku la, a lilo aku la mailoko aku o laila he $5. O ka hale inu rama Union Annex, mauka mai o ka halewai kekahi i okiia ka puka, aka aole nae e hiki i ke kolohe ke komo, oiai, ua paa oloko i ke kau laau ia. Ihea na makai i lohe ole ai i keia hana aihue o ka po?

           

He Hoopii Ole Mare.

            Ua waiho mai o Mrs. Kilikina Keliikaula he hoopii oki mare i kana kane, James Moses Keliikaula no ke kumu aole ona malama i kona ola. Ua mare ia laua e ka Makua Clement i ka 1890, a ua noho laua iloko o ka hauoli a hiki i ka 1893, ua kikoo mai la na lima o ke aupuni a hookaawale ae la i ko laua noho ana iloko o ke kaula gula o ka materemonio. No ka mea, ua lawe ia aku ia oia no ka aina o ka ehaeha ma Kalaupapa, ma o na haawina a ka ma'i hookaawale ohana e kau ana maluna o kona kino me ka haalele iho i kana kane e noho mahope nei.

 

Ikaika Ke Kulana O Babaiana

            Ma na lono a ka mokuaki Pekina i lawe mai la, ua maopopo loa no Baraiana ka noho Peresidena o Amerika Huipuia i keia kau koho Peresidena e malama ia ana ma na la hope o keia mahina. He hui na mokuaina e kakoo la iaia, a ke nawaliwali mau iho la ko Peresidena Makinila kulana. Nolaila, o ka lanakila ana o ke Demokarata maanei a me ka lanakila ana o ke Deomokarata ma Amerika Huipuia, he @@@@lihia ke ike ia aku o na Repubalika, Nolaila, e koho o na Hawaii i ka Aoao Demokarata i hoi mai ai ko kakou pono kuokoa.

 

            E lawe nui i Ke Aloha Aina i ike mau i na mea hou o keia mau ia e nee nei.

 

Nuhou Kuloko.

            O Wailuku, Maui; Molokai Lanai a me Niihau na wahi koho balota i koe e kali ia nei ka lakou hoike.

            Kukule na Repubalika i ka lohe ana mai la ua puka o Wilikoki ma na mokupuni mawaho aku nei, a ua haule o Sam. Paka.

            Ua hoomaopopo ia na ka aoao Kuokoa Home Rula e rula ana i ka Hale Kaukanawai i keia kau e hiki mai ana.

            O na wahi koho o Maui i loaa mai na hoike ana maluna o ka Eclipse oia o Lahaina, Honokohae, Kahului a me Honuaula.

            Ma ke Kinau e loaa mai ai na hoike piha o na hana koho balota i lawelawe ia ma na mokupuni o Hawaii, Maui, Molokai, a me Lanai.

            Ua hoea mai la ka mokuahi lawekoa Sherman i keia kakahiaka Poalima mai Kapalakiko mai ma kona alahele no Manila. Aole he nui o na koa maluna ona.

            Eia ka ikaika o na pili e hana ia nei i keia mau la mawaena o Sam. Paka a me R. W. Wilikoki.

            Eia ka halekuai o B F Ehlers ke kuai hoemi nei i na mamalu a me na lako hele ua e ae. Ano ka wa e kipa ae ai malaila.

            O ka heluna lahui o ka Paeaina Hawaii nei a ke Aupuni o Amerika Huipuia i hoike pili aupuni mai nei he 154,001.

            He nui ka piha o na halawai a na Aoao Kalaiaina ekolu i malama ai maloko o ke kulanakauhale nei ma ka po Poakahi nei.

            Ua hoopai ia o Henry Vida he $25 e Lunakanawai Humphrey no ka hoea ole ana aku imua o ka Aha Kaapuni, oiai, oia kekahi kiura i kohoia.

            He mea kamahao no ka ike ana aku o na poe no i ai i ka loaa a na alii i na la i hala aku a i keia mau la e nee nei o lakou ponoi no na poe e kumakaia nei i ke Keikialii Kawananakoa

            He elua pule mamua o ka make ana o Johannavite i ka uwila, @@ i@@@@@ oia i kona ola no ka $2,000 i ka hui hoopaa ola ona ulia poino. O keia mau tsusani sala e loaa ana ia i kona ohana, no ka mea, ua halawai oia me kekahi make @lia i ka uwila.

 

Olelo Hoolaha

            O wau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei. ke hoike aku nei au i ko'u mau makemake Hawaii. Oiai ua haalele mai ka'u kane Mr. K. A. Williams, i ka lawelawe pu ana me a'u i na hapa pili i na kino make. Ua makaukau loa au e hooko aku i na kauoha e waiho ia mai ana ia'u mai ko'u mau h@@@@@ mai me kekahi mau kanaka akamai i hoea mai la mai Amerika Huipuia.

            O wau no me ka oiaio,

            Mrs. E. A. Williams

            Honolulu Oct. 15, 1900