Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 47, 24 November 1900 — Page 5

Page PDF (771.48 KB)

This text was transcribed by:  Uilani Paalua Campana
This work is dedicated to:  William H. and Ruth L. Paalua

KE ALOHA AINA

POAONO, NOVEMABA 24, 1900.

 

AOLE NO I LOAA KE KOMISINA.

Mamuli no o ka pau pono ole o na hoike pili aupuni i ka loaa mai ia Dole mai kekahi mau mahele koho mai o Kauai, Maui a me Hawaii.  No ia mau kumu ua hookaulua iho la o Kiaaina Dole i ka haawi ana aku i ke Komisina o ka Elele R. W. Wilikoki.  Nolaila, ua haule iho oia aole i kau aku la maluna o ka Nippon Maru e like me kana i upu ai, a ua hoopuka ae ua elele nei a ka lahui, ina aole oia e kau ana maluna o kekahi mokuahi e holo pololei ana no Kapalakiko, e kau ana oia maluna o ka mokuahi Aorangi e holo ana no Vanekoua, aka, ina no nae e hoomau mai ana o Dole i ka hoapaapa ana i ka haawi ana mai i kona hookohu, he mea maopopo o haule ana no oia mai ke kau ana aku maluna o keia mokuahi, a e haule pu ana hoi oia i ka hoea ana ma Wasinetona mamua o ka wehe ia ana o ke Kau Ahaolelo pokole o Amerika Huipuia, ma na la mua o keia mahina aku.

 

He ekolu mau mahele koho i loaa mai na hoike aupuni ma ka Poakahi nei oia ko Niihau a me elua o Mari.  Elua mau mahele koho i koe o Hawaii, hookahi o Maui a me elua o Kauai i loaa ole mai na hoike pili aupuni, a no lakou ke kumu i hookaulua ai o Dole i ka hoopuka ana i ke komisina o R. W. Wilikoki.

 

NA KOI A PILIPINE.

Nu Ioka, Nov. 10.  Ma kekahi hoike i hoopuka ia ae maloko o ka Herald, mai Bosetona mai, o Senor Siato Lopez, o ke Komisina Pilipine mamua i Amerika Huipuia a he hoaloha pilikino no Aguinaldo, ua olelo ia ae ua hoopuka ae oia i kela mau pane i kona wa i ninau ia aku ai no ke alahele a kona lahui e hahai aku ai ma keia mua aku.

 

Malalo o na kumu a pau e paa ia ai o ke kuokoa e hoomau ana o Pilipine i ka hakaka ana no ka hoihoiia mai o kona kuokoa.  Heaha ka mea e hoopau ia ai o ka hakaka ana o na Pilipine?  i ninau ia aku ai oia.

 

Akahi, o ka hoihoiia ana mai o ke kuokoa.

 

Elua, he hoohiki paa o ke kuokoa.

 

Ekolu, he kuahaua ia ana o ke kumuhaua a ka aha e hoolilo ana ia Pilipine ma ke kulana like me Cuba.  O ka hooko ia ana o kekahi o keia e lawe koke mai no ia i ka hopena o ke kaua.  O ka malama ia ana o ke ola a me na waiwai, na wahi hoahu nanahu, na kahua kaua aina a me moana ua hiki no ia ke hana ia ma ke kuikahi.

 

LANAKILA HOU O PERESIDENA MAKINILE.

Maluna o ka mokuahi Zealandia i lawe ia mai ai ka nuhou o ka puka hou ana mai la o ka Peresidena a ka aoao Repubalika, oia hoi o Makinile a e noho hoomalu hou mai ana oia maluna o ka noho hooponopono aupuni o Amerika Huipuia no eha makahiki, e hoomaka ana mai ka 1901 a pau i ka 1905.

 

He mea maopopo aole he mau loli ano nui o na hana hooponopono aupuni e hookoia mai ana e Peresidena Makinile no na paemoku e Hawaii nei, aka, e hoomau aku ana oia i ka l@ ana i na dala a me na oia Amerika no ka loaa ana he lanakjila o kana kumuhana maluna o na mokupuni Pilipine me ka nana ole ae i ka nui o na ola e lilo ana i moopuna kona manao puni koko.

 

He manao io ko makou ma o ka puka ole ana mai la o ka Peresidena a ka aoao Demokalaka, he mea kanalua Ioa no makou ka hoike ana aku e loaa ana i ka R. W. Wilikoki he mau kakoo ikaika ia ana o kana kumuhana e lawe aku ai ia Makinile a me kona Ahaolelo, no ka mea, e loaa aku ana no iaia he mau niania ia ana e na hoaloha Repubalika mai anei aku.  He mau haili wale no keia i loaa mai ia makou, aka, na keia mua aku nae e hoike mai i ka oiaio o na mea a pau.

 

UA HOOMANAO AE.

Ma ka hora 8 o ka po Poalima nei, ua haawi ae ke Keikialii Kawananakoa he paina mama ma kona home ma Pualeilani, Waikiki, no ka hoomanao ana i ka la hanau o kona makua alii ka Moi Kalakaua.  He mau hoaloha kakaikahi kai kono ia no ka hauoli pu ana me ia maluna o kaua papaaina.  A mamuli o ka hoea koke ola ana mai o ka Moiwahine Liliuokalani i ke kulanakauhale nei ma o ka poino ana o ke alahao malalo o Kahuku, ua nalo kona mauy helehelena alii mai luna aku o ua papaaina la.  Wa hoea pu ae ka bana aupuni malaila no ka hoohanohano ana i ka la hanau o ka mea i make ma ia po.

 

E HOONOHO ANA NO IA LAKOU.

Wasinetona, Nov. 13.  Ma ka halawai ana a ka Aha Kuhina i keia la, na kamailio ae o Peresidena Makinile i ke koho balota a nee kepa hopena me kona hoopuka ae he manaolana kona e noho ne kona mau kuhina ma ko lakou mau kulana no keia mau makahiki hou aku eha.  He ma@ kona o ka hopena o ke koho balota aole wale ia he apono ana i kona mau manao me kana mau kumuhana, aka, ua apono pu aku ia i na hana a na keena aupuni a pau.

 

KA HOIKE KOHO BALOTA O NIIHAU.

O keia malalo iho ka hoike pili aupuni o ke koho balota i malama ia mai nei ma ka mokupuni o Niihau.

 

ELELE NO KE KAU POKOLE 56.

Kawananakoa     0

Wilikoki      4

Paka     17

 

ELELE NO KE KAU PIHA 57.

Kawananakoa     2

Wilikoki     4

Paka     15

 

NA SENATE.

W H Rice     15

G N Wilcox     12

Kahilina     6

Bishop     4

Nakapaahu     4

 

POHA HOU KA MA’I BUBONIKA MA KAPALAKIKO.

Ua loaa mai la he hoike pili aupuni mai Kapalakiko mai no ka poha hou ana ae la o ka ma’i bubonika malaila.

 

O ke mekini puhi hoomaemae no ke kahua hoomalu maanei ua manao ia e hoea mai ana ia maluna o ka mokuahi lawekoa Sherman.  I kona wa e paa ai i ke kukulu ia e hoomaka ia no na ukana a pau e hoea mai mai ana i keia awa mai Kapalakiko mai e puhi kukaepele la, He mau hookapu oolea e ae no kekahi e hanaia, a me ke kanalua ole o na ohua no kekahi e hoea mai ana i anei mai ia mau kapakai mai.

 

Ma ka la 5 a me 10 o Okatoba ua ike ia he mau make bubonika maloko o ke kaona o na pake ma Kapalakiko.  O na ola i make he mau haole elua i ike mau ia ko laua kipa pinepine ana ma kahi noho o na pake.  Ua make pu he wahine lawelawe i malama i kekahi o keia mau haole mai ia ma’i hookahi no.  Aole wale keia o ka hoike no ka pahola ana o ka ma’i babonika ma Kapalakiko.  Nolaila, ua manao ia he mea pono ke ho ke ae i ke akea.  Ua kiai makaala loa na luna aupuni o Kapalakiko i keia mai, a na iekia mailoko mai ia o ka apana a na pake e noho ana.

 

Oiai, ke kino make o ke Keikialii Christian Victor, kekahi moopuna a Vitoria, e hoomakaukau ia ana o hoihoi ia aku no Enalani mai Pretoria aku, ua loaa aku la he kauoha mai ke moiwahine aku ma ke talegarapa e kauoha ana e kanu ia oia iloko o ka ilioa o na koa.  O keia kekahi o na keiki i komo iloko o na hoouka kaua hahana ma he hahana kaua o Aferika Hema.

 

NUHOU KUWAHO.

Ka Mokukaua Adamu No Hilo.

San Diego, Nov. 9.  O ka moku a’o kaua Adamu ua hoea mai la ia i anei i keia la mai ke kaikuono mai o Magdelena, kahi ana i holo aku ai no ka hoomaamaa kikipu ana.  E holo aku ana ka Adamu no Hilo ma ka la 13 o keia mahina, aka, me he mea la, a kaulua iki hou iho ana oia.

 

AIA NO KE HAKAKA LA.

Ladana, Nov. 13.  Malalo o ka la 12 o Novemaba, mai Johannesburg, ua telegarapa mai la o Haku Robatu i ke keena kana i keia mau hoike penei.

 

Ua hoike mai la o Rundel ua halawai oia me kekahi mau kaua liilii me na Boa ma Harrismith, Reitz a me Verdo.  O ko makou mau poino maleko o keia mau hakaka ana he elua i make a me ehiku i hoeha ia.  Ua hoea aku ia o Douglas i Ventersdorp, ma ka la 11 o Novemaba mai Zerust aku, ua hopu pio ia eia ma kona alahele he 27 Boa a me kekahi heluna bipi a me hipa.  O Venterdorp he kahua hoolako ai ia no na Boa.

 

Ladana, Nov. 9.  Ua hoike mai la o Haku Robata mai Johannesburg mai, i ka hoauhee ia ana o na Boa ma Bothaville penei:

 

Ua lele kaua ia aku o Konela Legalkis no elima hora e hookahi tausani Boa, ua hoea aku o Knox me na kokua a hoauhee aku la i na Boa.  O Dewet a me Styen a me na Boa, ua haalele pupuahulu iho la lakou i ko lakou kahua a ua uhai ia aku no kekahi mau mile ma ka hikina hema.  Ua kauliilii na Boa.  O Legalkis kekahi o na poe i make.  O De Villierd, ke kakauolelo a Styen, ua hoeha ia oia me ka hopu pio pu ia.

 

HOEA O BULA I ENELANI.

Southampton, Nov. 10.  O ke Kenerala Sir Bedvers Buller ua hoea mai la i Southampton nei ma ka hora 8:30 o ke ahiahi nei, mai Cape Town mai maluna o ka mokuahi Dunvegan Castle.  Ua apo ia aku oia me kohohia nui ia o ka Haku Woiseley a me kona mau ukali a me kekahi heluna kanaka nui hewahewa i akoakoa aku.  Ma ka hora 9 ua noho iho la oia ma ka papaaina a ka Meia, ka papaaina mua i haawi ia no kona hanohano.

 

Ma ka huli hoi ana mai la a ka mokaahi Kinau na make iho la ke Iapana nona ka inoa o Fijukawa Makiohi, ma Makakona ma kela po Poalima aku nei, a na lawe loa ia mai kona kino no ke kapu ana ma Honolulu @ mai Hilo oia i kau mai ai.