Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 51, 22 December 1900 — Page 1
| This text was transcribed by: | Francene H Aarona |
| This work is dedicated to: | To friends who care for you like family. |
KE ALOHA AINA
KE ALOHA AINA
UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO
HOOKUMUIA 1 MEI 20, 1895
BUKE VI. HONOLULU, POAONO, DEKEMABA 22, 1900 HELU 51
WAHAHEE KA LOEA KALAIAINA
---
Mamuli o ka nui o na makamaka i kipa mai i ko makou nei keena e ninau pono ai no ka oiaio o na hoike a Ka Loea Kalaiaina o ka Poaono iho nei, Dec 15, o pili ana i ka ikeia ana mai nei o ka Elele a ka Lahui, R. W. Wilikoki, a me kona hookipa hanohano ia ana hoi ma Kapalakiko. Ke hoike aku nei ka nupepa KE ALOHA AINA me ka oiaio loa, he epa a he wahahee maoli keia mau hoike a Ka Loea Kalaiaina no ka mea, o makou kekahi poe lawe nui i na nupepa o Kapalakiko, a o ka la hope o na nupepa i loaa mai nei ia makou maluna o ka mokuahi Nippon Maru, no ka la 6 o Dekemaba 1900, a o ka la i manao ia ai e hoea aku ana ka mokuahi Rio Janeiro me ka Elele a ka Lahui i Kapalakiko oia no ka la 7 o Dekemaba.
Nolaila, o ka makou e pahaohao nei, pehea la i loaa mai ai keia mau hoike i Ka Loea Kalaiaina. Aole makou i makemake e kue wale aku i ka hoaloha ina he mau olelo oiaio kana, aka, mamuli o ko makou ike ana e mau hoike hoopunipuni ka lakou no loko iho no o ko lakou keena, pela no makou e ku aku nei a hoike aku imua o ka lahui Hawaii mai puni i keia mau olelo wahahee a Ka Loea Kalaiaina. A aole no hoi he nupepa o Kapalakiko i loaa mai o kela pule i hala aku la me ka hoike no ka hoea ana aku o ka mokuahi Rio Janeiro, a i ole o ka Elele Wilikoki i Kapalakiko. E Ka Loea Kalaiaina ahea no hoi oe hoike mai i na mea hou oiaio no ka pono o kou poe heluhelu a me ka lahui Hawaii, a mai oiaio no paha kau epa ana ina ma ka pepa o keia pule ia hoike; a o keia iho na hoike a makou e olelo aku nei he wahahee loa, penei :
" Ma ke ku ana aku nei o ka Elele Hawaii ma na kapakai o ka Ipuka Gula maluna o kona halelana moana Rio de Janeiro. Ua haawi koke ia mai la kekahi mau hookipa hanohano loa i ike mua ole ia e na alii hanau o ka aina i hoea nana aku ia aeone nani.
Mamua ae o ke komo ana aku'o ka moku i ke awa o Kapalakiko, ua ike ia mai la ka moku o ka poe hoi o luna o ka Mokupuni Moiwahine ( Mare Island ), a ma ia wahi aku i hoike ia aku ai ka lono i ke kulanakauhale ma ka uweaolelo no ko ka Elele Hawaii R. W. Wilikoki hoea ana aku maluna o ka Rio de Janeiro, na ka moku pailaka i pili aku ma ua mokupuni ala, oiai, na haawi ia aku ke kauoha i ka moku pailaka pela.
Ua hoonaniia ka Rio de Janeiro me na hihimanu o na o na hae o na waihooluu like ole e pulelo ana i ke ahe laumakani hui iniki ili o na aina la.
I ka pili ana o ka moku i ka uwapo, ua apo koke ia mai la ka Elele a me kona mau hoa hele e na makaainana me na Luna Aupuni o Kapalakiko me ka hanohano nui me na leo hooho, "Aloha Hawaii," and Independent Party---Home Rule, " a pela aku, e hooho leo nui ia mai ana.
Oiai na poe e hookeke ana no ke ake e ike i ka Elele Hawaii maluna o ka oneki o Rio, ua ike ia aku la kekahi kanaka kiekie o Amerika, mamua pono o kekahi pualikoa nui hewahewa a ka launa ole; oia hoi na koa helewawae na pualikoa lio o kela a me keia me ko lakou mau bana puhiohe pakahi. A na ka leo o na O-le e haawi i ke kauoha no ka nee ana o hela a me keia mahele koa.
I ka wa ao na malihini i haalele iho ai i ka oneki o ka Rio kakele o ka moana, na lawe ia aku la ka Elele maluna o kekahi kaalio nani e hukiia ana e na paa-lio nani ewalu no ka Hotele Ocidental ko lakou hotele i hoomaha iho ai no ka wa pokole. Ua haawi no ka wa pokole. Ua haawi la he papaaina nui launa ole mamua ae o ko ka Elele holo ana i Nu Ioka, a malaila ae no kahi o ka hana i manaoia.
Ua kakauia mai keia e na nupepa o na aina e, aole ma ke ano hoehaeha i na aoao kalaiaina e ae o kakou e ku nei. " Nui no ka hoopunipuni.
---
HOOKUU AKEA IA KA OHANA.
---
Elike me na hoolala ana a Luna Nui Reynolds no ka ae ia ana o na ohana e ike i ka lakou mau ma'i e noho mai la ma ke kahua ma'i lepera o Kalaupapa a me Kalawao, mahope hoi o ke kukulu ia ana ae nei o kekahi paku uwea mawaena o ka mea ma'i a me ka ohana i hiki aku, ua hookuu ia aku la he mau ohana kakaikahi e holo e ike i ka lakou mau ma'i e noho ai la i ka aina o ka ehaeha maluna o ka mokuahi Lehua.
O ka hoomaka mua ana keia o ka hoopuka ia ana o na palapala ae no ka holo ana e ike i ka ohana ma'i, aka, mamuli nae o ka lohe ole ana o kekahi poe, no laila, aole i mahuahua la na poe i waiho ae i na noi e holo ma keia huakai mua o ka wehe akea ia ana o ke kahua ma'i lepera.
He elua paku uwea i kukulu ia no ka pale ana aku i ka hui kino ana o ka mea ma'i me ka ohana, aka, ua hiki no nae laua ke launa kamailio aku kahi i kahi. Ma na hoike i loaa mai ia makou e ae ia ana na ohana mea ma'i a pau e waiho ae ana i ka lakou noi i ka Papa Ola.
---
KA MANA O KA PERESIDENA.
---
Ua hoike ae kekahi nupepa o Amerika Huipuia, i na manao o Loio Ballou ma kekahi mau launa kamailio ana me ko laila poe. Ua lilo ka hapanui o ka ahaolelo o Hawaii ma ka aoao o ka Kuokoa Home Rula, a na hiki hoi ia lakou ke hana aku e like me ka lakou i makemake ai, aka, o ka holopono loa ana aku nae, he mea kanalua no ia, no ka mea, he mana ko Kiaaina Dole e veto ai i na bila ana i makemake ole ai, a pela no manaolana ai na Repubalika ua hiki no ia lehua ke hoopauha i kekahi mau @ na a ka aoao Kuokoa Home Rula.
He mau olelo oiaio keia a Loio Ballou, he mana io no ko Dole e veto i na bila i kulike ole me kona manao, aka, o ko Dole keoko ana aku ia manao ona he mau la i maopopo ole a hiki i ka aoho ana mai o ke @hau ahaolelo o ke Teritori ma ka mahina o Feberuari ae nei.
---
KA NUPEPA HOME @PELA.
---
He mea ehaeha no @makou ka lohe ana mai o kekahi @wahaolelo o ka lahui, ka nupepa Home Rula, na manaoia aole oia e kipa hou aku ana ma na home ona i hookamaaina iho nei, no ka mea, na hao mai la ka mana o ka haole, aole e hoopuka ia mai aia wale no a hoonoe aku i na @alapai, a pela oia i oili ole mai ai, ma kela Poaono aku la. Aka, malia piha o oili mai no oia me keia mau la au i ka wa e @oleloia ia aku ai na hua pelehu i na maka o na haole lokoino nei, ka lana nui hoi o ka halepai a ka Home Rula i nee hou ae nei.
---
HOLOPONO NA HANA O KA FEA.
---
Ma na hoike i loaa mai ia makou mai ka Ua Kanilehua mai o Hilo, aia ke liuliu ia la ka lanai iea no ke kukulu ia ana aku ma ke kahua o ka luakini o Haili. A ua nui hoi na kokua i loaa aku i na luna nui o ka fea mai Honolulu aku nei, Kona, Hawaii a me kekahi mau wahi e ae. A ua manao ia o keia ana kekahi fea nui loa e haawi ia ana ma ua kulanakauhale ua nei, ma keia Poaono, Dekemaba 22, 1900, malalo o na hooponopono ana a Mrs. E. A. Nawahi, Mrs. A. Richardson a me Mrs. Jas. Campbell.
---
Mamuli o ka lilo ana o na Poalua o keia mau pule aku i mau la @kulaia, oia hoi, ke Karikimaka a me ka Hape Nuia. Nolaila, ua hoopanee ia ka manawa holo no mokuahi Kinau, Kalaudina a me Lehua o keia pule aku.