Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 51, 22 December 1900 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kaanana Akima |
| This work is dedicated to: | Jeffrey Acidera |
KE ALOHA AINA,
POAONO, DEKEMABA 22, 1900.
-------
Ke Aloha Aina
Hookumuia no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu
pepa no ka Lahui Hawaii.
-------
EDWARD L. LIKE.
Lunahooponopono,
HOGAN E. KALUNA
Luna Hoopuka
ALEX. NAWAHI,
Luna Hoohana.
EMMA A. NAWAHI
Puuku o KE ALOHA AINA.
-------
PUA PULE,
E hoopuka ia ana ma na kakahiaka
Poaon oa pau.
-------
No ka Makahiki....................$3.00
No ka Eono Mahina............... 1.00
No ke Kope Hookahi.............. .05
KEENA HANA.
Ua alanui Moi, Leleo, Helu 370,
Kokoko ma ka Hale Hoolulu Kaaahi.
-------
HONOLULU.......DEC. 22, 1900
-------
INA he makemake oukou o ka lahui e ike i na mea a pau e hana ia ana e na wahaolelo a oukou i koho iho nei a puka, aohe olelo ana o ka poe o Honolulu nei, e ike maka a e lohe pono ana lakou i na mea a pau maanei. O ka ole no oukou e na poe e noho mai nei ma na kuaaina, aole oukou e ike ana aole hoi e lohe a hookahi wale no mea nana e hoike aku ia oukou i na mea a pau, oia no ka lawe nui i ka nupepa KE ALOHA AINA i kela makahiki ae, ka telgarapa uwea ole nana e uwila mama aku i na mea hou e ke kauahaolele mua o ke Teritori Hawaii, a me na mea pili i ka hana a ka Elele a oukou i hoouna aku nei i Wakinekona,
-------
O KEKAHI, e unuhi pu aku ana makou i na mea hou o ka ahaolelo nui e Amerika e noho mai la i keia wa mailoko mai o na nup;epa haole kaulana o Wakinekona oiai he lawe nui makou i na nup;epa haole like ole i mea e loaa nui ai ia makou na mea hou like ole o na ano a pau. A o na mea hou no hoi a makou e unuhi aku nei no ka pono o ka makou poe heluhelu, aole ia i loaa i kahi mau nupepa e ae.
-------
AOLE IA HE MEA E OHOHIA IA AI.
-------
Ua manao paha ka nupepa Ka Loea Kalaiaina, o ka hoopuka ana ae i na hoike oiaio ole e pili ana no ka Elele R. W. Wilikoki mai Kapalakiko mai nei, he mea ia e oi ae ai ke ohohia nui ia oia pepa a nei mai na kauona pepa mai na wahi like ole mai a puni ka Paeaina.
He mea oiaio, o ua poe e noho naaupo ana na manaoio lakou i keia mau hoike wahaheo, aka, o ka poe naauao nae ua akaka koke ia lakou he hoopunipuni loa keia mea hou, no ka mea, aole he moku i hoea hou mai mahope o ka Nippon Maru.
Ua hoea aku makou imua o na alakai o ka aoao Kuokoa Home Rula no ka noii pono ana i na paha ua loaa mai ia lakou he hoike mai ka Elele mai a i ole he nupepa paha o Kapalakiko e pili ana no ka Elele i kona hookipa hanohano ia ana mai nei. Ua luliluli ao ko lakou mau poo a pane mai, aole he mea hookahi oia ano i loaa mai ia makou, a ina paha i loaa mai ia makou, no keaha makou e hoonele aku ai ia oukou kekahi wahaolelo o ka lahui aloha aina. A o na olelo a ka nupepa Ka Loea Kalaiaina he epa a he wahahee maoli no.
Ano ua ike mai la oukou e ka lahui Hawii i na hoopunipuni a Ka Loea Kalaiaina, nolaila, e noonoo pono no oukou iho. Oiai, no KE ALOHA AINA he wahaolelo no ka lahui aloha aina, aole oia e haanui wale aku ana ma na mea oiaio ole i mea e lawe nui ia ai, aka, e hoike mau aku ana oia i na mea oiaio a pau no ka pomaikai o na poe lawe ole apau i na nupepa haole o Honolulu nei a me ko na aina e mai.
A olai no hoi, he makahiki ano nui aku keia e nee aku nei, nolaila, o na poe e lawe ole ana i KE ALOHA AINA, e nele ana lakou i ka ike ana i na mea e hana ia ana ma ke kau ahaolelo o ke Teritori ma Feberuari ae nei. A me ka hana a ka Elele Wilikoki maloko o ke kau Ahaolelo Kanalima-kumamahiku o Amerika Huipuia e noho mai ana ma ka pule mua o Maraki ae nei.
-------
E HOOLOHE I KEIA.
-------
Ua laa mai ia makou he kauoha mai ka Luna Leta Nui mai, e hoike aku i ko makou poe lawe pepa a pau e noho nei mawaho aku nei o keia kulan kauhale. E hoike mai lakou i ka haleleta kokoke ma ka lakou wahi e noho ana i hiki ai ke hoouna pololei ia aku na nupepa ma ia wahi me ka lalau ole. A o ka poe e hoike ole mai ana i ka haleleta kokoke ia lakou, aka, o kahi noho wale no, he mea maopopo aole ka oihana leta e hoouna aku ana i ke nupepa aia poe, aka, e paa malie ia ana e lakou ma Honolulu nei.
Nolaila, o na poe kauoha nupepa a pau a me na poe lawe mua o KE ALOHA AINA, mai poina i ka hoike mai i ko oukou wahi noho a me ka haleleta pu.
He mau rula hou koia i hoopuka ia e ka oihana leta, a pela no i loaa pono ole aku ai ka nupepa a kekahi poe ma keia mau la e nee nei.
O ke kumu paha i hana ia mai ai o keia rula hou, mamuli ia o ka hauhili o ka ai a kawelea o na leta a me na pepa i na limahana haole o ka haleleta e hana mai nei. No ka maopopo ole i na inoa aina liilii a me na haleleta e hookomo ia ai lakou. Oiai, he mau ilikeokeo a me na Iapana ka hapanui e hana nei maloko oia keena i keia wa. Nolaila, e hoolohe e na poe lawe pepa o KE ALOHA AINA i keia la.
-------
NUI NO KE KOLOHE.
-------
E like me ka hana hoapa ia ana o ka hookohu o ka R. W. Wilikoki ka olelo a ka lahui, a pakele mai kau ole maluna o ka mokuahi Rio Janeiro, ua ke alahele no Wasinetona, aka, a ole no nae ka hooikaika pauahi ole ana o JSE. K. Kaulia a me John Emaluka, kekahi mau alakai o ka aoao Kuokoa, pela no e ike hou ia aku nei na hana kolohe a na Repubalika nei maluna o na moho a ka aoao Kuokoa i puka ae nei.
He ekolu mau moho Kuokoa i hoike mai la i na alakai nui maanei, aole i loaa aku ko lakou mau hookoho o ka puka ana ae nei ma ke koho balota i malama ia ai ma ka la 6 o Novemba, 1900, mai ke aupuni aku. A o keia poe i loaa ole na hookohu oia o Senatoa J. B. Kaohi, na Lunamakaainana H. M. Kaniho a me J. Ewaliko. Eia na alekai nui e ka aoao Kuokoa ke hooikaika nei ma na ano a pau i kahi loaa ai o na hookohu o keia o e i hoonele ia malalo o na manao kolohe o kekahi poe Repubalika. He manaolana ko makou e lanakila ana no na alakai o ka lahui maluna o na hana opu lokoino a ka enemi.
-------
KE KANAWAI KULANAKAUHALE.
-------
Ua malama ia ae e na Repubalika i wae ia he kanakolu he halawai, ma ka po Poalua nei no ka hoolala aia i ke kanawai kulanakauhale e waiho ia aku ana maloko o ka ahaolelo o ke Teritori, ua koha ia na komite no keia hana, a e hoonea mua ia aku ana ua hana kanawai ana me keia mau la iho.
O na alakai o ka aoao Kuokoa Home Rula eia pu lakou ke wae nei i mau kanaka naauae no ka noonoo pu ana i keia hana ano nui, a mawaena oia poe i hoouna ia aku na kono ana he mau Demokalaka kekahi. Nolaila, ke ninau e ae nei no makou o ke kanawai kulanakauhale a ka aoao hea ke lanakila ana, ke ka aoao Repubalika a i ole o ka ke Kuokoa Home Rula anei?
-------
Ua hoopomaikai ia mai ko makou makamaka W. J. Coelho, ka Lunahooponopono o ka nupepa Kuokoa me kekahi keikikane nui nepunepu mai ka nuhaka mai o kana wahine, ma ka La Pale iho nei, Dec. 16. O ka makou a upu ae nei e hooloihi ia na la o ka malihini hou.
-------
NO KA UA KANILEHUA.
-------
He nui a lehulehu na maka hanohano o ke kulanakauhale nei i hala aku ia maluna o ka mokuahi Kinau no ka Ua Kanilehua o Hilo no ke komo pu ana ma na hana loa, a me na lealea heihei liu.
Mawena oia poe ka Moiwahine Liliuokalani no ka hoau ana i ka okana o ka luakini o Haili e malama ia ana me kela La Pule iho, ina ua pau na hemahema a pau i ka hooponopono ia.
Ke Keikialii Kawananakoa me kona mau lio heihei no ka haulani ana aku maluna o ke kahua poepoe o Hoolulu Paka, ma ka La Karisimaka a me ka La Hapenuia, a me ka la mahope iho.
Mrs. Kuaihelani Campbell hoi no ke kom pu ana aku ma na hana o ka lea e haawi ia ana i keia Poaono, Dekemaba 22.
O Mr. a me Mrs. Uilama Olo, Edmund Haka a me kekahi poe a ae. Ua ukali pu aku la ka hui himeni Kawaihau i ka huakai ae moana e na alii hanau i koe o ka aina. A ua manao ia e komo pu aku ana lakou ma kaahamele nui e wehe ia ana ma ka luakiki o Haili i keia po Poaono no Dekemaba 22.
He makalapua a ulumahiehie ke ola kino o na alii i ko laua wa i ku mai ai maluna o ka oneki o ke Kinau a haawi mai la i na kunou aloha hoe ana i ka lehulehu i akoakoa aku ma ka uwapo i ka wa hoi a ka moku e nee malie ana mai kona uwapo aku.
Ua haawi pu mai ka hui himeni Kawaihau he mau mele maluna o ka oneki no ka hanohano o na alii a me na makaainana makai o laila. O ka KE ALOHA AINA e kalokalo ae nei i na Mana Lani a malama ia ke ola o na alii a pae hou i ke kono o Kakuhihewa nei.
-------
AETO ME KA LIONA.
-------
Ma keia kakahiaka Poalua i hoea like mai ai i ke awa lai o Kou nei, ka mokukaua Beritania Icarus a me ka mokukaua Amerika Adamu mai Hilo mai. E holo ana ka mokukana Beritania Icarus ma kekahi huakai au moana no na paemoku Pakipika Hema no ka hakile ana i ke kulana o kona mau kakaainana e noho la ia mau paemoku. O ka mokukana Adamu hei no Honolulu nei ka pahu hopu o kona huakai me kekahi helana mahuahua e na keiki opio no ke aʻo ana i ka oihana kaua moana. E hoohala ana ke Adamu i na la kulaia ma Honolulu nei mamma o kona huli hoi ana aku no Kapalakiko.
-------
He koaka no ko ka Ofiuma i keia po.