Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 52, 29 December 1900 — Page 7

Page PDF (677.49 KB)

This text was transcribed by:  Patty Mancini
This work is dedicated to:  In Loving Memory of My Father

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, DEKEMABA 29, 1900                7

 

HE KAAO KAILI PUUWAI

 

NOKA

 

UI MINEWA

 

A ME NA

 

Kaikuanane Eiwa

 

I Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu

a i ole na keiki i Hoehaehaia

 

Kakauna no KE ALOHA AINA.

 

            A i ka hiki ana o ka huakai alii i kai o ka moku oia no ka wa i liuliu ia ae ai ka moku ma kna huakai aumoana mua loa. He mea oiaio, aohe mea a ka maka e @ halahala ai a ua nani no hoi oia mai luna a lalo, E anapa hulali ana hoi na waihooluu melemele o ke gula ma ka aoao o ua moku la, a o kona mau pea hoi i lu ia ua like ko lakou nanaina aliali me ka hau o Heremona.

            A ma keia wahi i ike ia aku ai ua Minewa la ua hele a luuluu Hanalei i ka ua nui, a ua naha mai la hoi na poi a ka lihilihi a hiolo makawalu mai la hoi kona mau waimaka aloha no na kaikunane a me ka hoomanao pu ae no ko lakou aina hanau. A maanei i lohe ia aku ai kona leo kaukau hope i ka i ana mai.

            E hoi e o'u mai kaikunane a mai poina i ka hoomanao mau ana no'u, a i ike lihi wale aku oukou i ko kakou papa aloha mai poina i mau muki aloha no'u.

            Ae, ae e ko makou kaikuahine alii, wahi a na kaikunane i pane aku ai, o kau noi no oia ka makou e hooko ai, a na ka make wale no e hookaawale i ko makou hoomanao mau ana nou.

            A ia wa no ilele pakahi aku ai lakou a honi iho la i na papalina o ko lakou kaikuahine a me kana lei e hiipoi ana a me ko lakou kaikoeke alii.

            Mahope o ka pau ana o na kukai aloha mawaena o na opio eiwa ame ko lakou wahi kaikuahine, oia no ka wa i hao ae ai na kapena ekolu i ko lakou mana, a pii ae la na pea a pau o ua wahi moku la. A iloko no hoi o na minute pokole ua mau palanehe aku la ua wahi moku nei no ka moana kai uli kai hohonu, iwaena o na leo huro o na makaainana o uka o ka aina a me na poe mai luna aku o ka moku.

            Iloko no o keia wa ma ka mana i loaa i ka luahine kilokilo ua wehe mai ia ola i kana ipu makani ma kahi a ka moku e holo ana, a mamuli o ka ikaika loa o na kikiao makani ua like oia me he nene ahiu la no ka oana ka pahee, ka pakika iluna o ka ili o ke kai me ka mana nui.

            A he mea oiaio, iloko wale no o ka hapalua hora ua nalowale aku la na pae kuahiwai o ua ailana nei. Aka, aole no nae i hoopau ae na kikiao makani i ka pa ana me ka ikaika a hiki i ko ka moku kaawale ana aku mai ka aina mai. O keia mau kikiao makani ua anuwale ia i ka maka o ke kapena kilo i na mana kupua.

            Ma keia wahi e haalele ana kakou i ke kamailio ana no Minewa a me kana aloha e walea la i ka olu o ke kakela alii. A e nana aku hoi kakou i na opio e au la i ke kai ma e alahele huli hoi la no ka home.

            Mamuli o ka ike i loaa i ke kapena ekolu o ka moku i na ailana a pau e waiho ana iloko o ka moana nui akea, ua ike koke iho la oia i ka mokupuni a kona mau haku opio e makemake nei oia o Fidia. Nolaila, ua hookau pololei aku la oia i ka ihu o ka moku i ke kukulu hikina kahi a ua ailana nei e alo ana i ke ehu a ke kai,

            He eha la a me eha po o ka alo ana o ua wahi moku nei i na ale hanupanupa o ka moana, a i ka wanaao o ka lima o ka ia, aia hoi ua hoopuiwa ia ae la na mea a pau o ka moku i ka ike ana aku i kekah wahi waapa e palalewa ia ana e ka ale ma kahi he mile wale no ka mamao, a maluna hoi ona e noho ana he hookahi kino kanaka e ani peahi mai ana kona mau lima.

            A oiai, aole he mokupuni kokoke malaila, a aole hoi he moku malaila ua hooholo koke iho la na kapena e hoohuli i ka ihu o ka moku no kahi a ka waapa e lana ana no ka hopakele ana mai i ka olelo e kau ana maluna ona.

            I ke kuikahi like ana o ka manao o na mea a pau oia no ka wa i huli aka ai ka moku o na opio a holo aku la e hoopakele i ka mea poino. Ua hookahaha ia ka manao o na mea a pau i ka wa i kokoke loa aku ai o ka moku, i ka ike ana aku he opiopio loa ka helehelena o keia kapaka, a ua paa hoi i ke kupee ia kona mau wawe me na Kaulahao nunui.

            Ua hapai koke ia aku la oia iluna o ka moku, a malaila i wehewehe ia ae ai na kaulahao e paa ana ma kona mau wawae malalo o ke kauoha a na alii opio. Ma keia @ wa puhoi i lohe ia aku ai ka leo ninau o ko lakou hanau mua o ka i ana aku,

            E hoike mai owai kou inoa, a nawai i hookau i keia hoopai mai@ maluna ou?

            E kuu poe hoopakele elike me ka ouhou e hoike aku au. O Boliona ko'u inoa, a he hoopai hoi keia i hookau ia maluna o'u no ka'u hana hewa i lawelawe ai.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            E ike auanei na kanaka a pau owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei. Ke papa a hookapu loa aku nei au i na ano kanaka a pau loa, a le e hele wale maluna o kuu aina ma Pakeekee, Launahoehoe, Hilo Akau, Hawaii, mahope aku o ka hora 6 o ke ahiahi, a o na poe a pau e hoolohe ole ana i keia e hopu no au a hoopaa elike me ka ke kanawai.

 

                                                                        A H PING (Pake)

            Lauapahoehoe, Hilo, @, Hawaii,

Dec. 7, 1900.

 

The White House.

420 Alanui Papu 420

 

NA LAKO AAHU O NA KANE.

 

Ua loaa mai nei ia makou he mau Waiwai

Hou o na Kane, elike me na

 

 

Lei A-i

Pulima

Aikala

Palule

Lole Auau

Loie Hooluolu

He mau Paikini Hou ae ka Hapenuia

 

EIA KE HOIKEIKE IA NEI MA KO MAKOU PUKA ANIANI.

The White House.

 

HE HOU PAHI WELIWELI.

 

            Mamuli o ka piha lili a me ka hopohopo paha pololi kona opu, ua lawelawe ia iho la e kekahi Iapana nona ka inoa o Dag@ he hana karaima weliweil maluna o kekahi wahine Iapana nona ka inoa o Toma, maloko o ka pa hookamakama o Iwilei. A penei ka hoike a ka mea ihoopoino ia.

            Mahope iho o ka hora 8 o ke kakahiaka Poana nei, ua lohe aku la oia i kekah mea i ke kikeke ana mai i kona puka, ua mninau koke aku oia i keia mea mawaho, a lohe koke aku la no hoi oia i ka leo o Kaga i ka pane ana mai ua makemake oia o komo mai iloko e kamailio no ko laua kumu i hoopaapaa ai, me ko Toma manao ole ae he poino kekahi e halawai mai ana me la, na wehe koke ake la oia i ka puka.

            I keia wa no i ike mai ai oia i ko na poino. a me ka hoohakalia ole iho noi, ua holo aku ia o Kaga me kekahi pahi e paa ana ma kona lima a pahu aku la ma ke poo o ka wahine. Ua uwe kapalili ae oia a holo aku la no loko me ka limakoko e uhai aku ana mahope ona. A maloko o laila i kulai ia aku ai oia ilalo a hoomaka iho la hoi o Kaga e lumai i kana pahi mne ka menemene ole maluna o @a helehelena o ka wahine.       

            I ka ike ana o ka Iapana puuwai eleele e hoea mai ana he mau kokua no kana wahine e uwe kapalili nei, ua haalele iho la oia i kana pahi, a mamuli pu hoi o kona papuaholu loa na poina iho la oia i kona papale.

            He mea oiaio, ua hoea io mai no na kokua, aka, ua puehu aku la nae ka limakoko. A na ka makai e kiai ana i ua pa la i hoike mai i ka lohe i ka halewai.

            Ua hoea koke aku ke kaa makai a lawe mai la i ka mea poino no ka haukipila. Malaila i ike ia ai ka nui o na poino i loaa i keia wahine. He nui na moku pahi e kau ana ma kona helehelena a maluna pu hoi o kona mau lima, aka, he manaolana no nae ko na kauka e loaa ana no iaia ka palekana.

            O keia Toma aole ia he wahine ponoi na keia Iapana, aka, he wahine keia i hoolimalima ia eia no ka lawelawe ana i ka hana hookamakama, a e noho pu ana hoi laua ma Iwilei. Aka, mamua aku nei nae ua ulu ae la he mokuahana mawaena o lana a haalele aku la ka wahine i keia Iapana me ka hoi ana mai no loko o ka pa a ke aupunia i ae aku ai e lawelawe ia keia hana pelapela.

            Ua hoao mau keia Iapana e hoi hou aku o Toma me ia, a e ai like hoi i na mea e loaa ana mai keia wahine aku, aka, i kona ike ana ua hoonele ia ola ma na ano a pau, ua ulu mai la keia manao karaima eleele maluna o Kaga e hooko aku maluna o Toma.    

            Wahi a ka hoike ia mai he wahine opio ui keia, a me he mea la, pela no i lili makaewaewa loa ai keia Iapana.

            Eia ke huli ia nei o Kaga e na mekai a ua manaoia no nae aole e loihi na la ona e pee ai a paa oia i ka hopu ia.

 

            Aloha Hapenuia kakou a pau loa.

            E kuai kudala ia aku ana na hale hoomalu e ku nei ma Honuakaha ma ka la 3 o Ianuari e Luna Kudala James F. Morgan.

            Eia ke malama ia nei e ka hui keaka Ofiuman he paani keaka i na anina la Poaono no ka pomaikai o na opio o ke kulanakauhale nei.