Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 52, 29 December 1900 — HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO Ka Ui Nohea o Waipio. Ke Kai kamahine Nana i Wawahi i na Pani Paa o Kuaihelani a Haule Kona Kapu Ihiihi. [ARTICLE]

HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO

Ka Ui Nohea o Waipio. Ke Kai kamahine Nana i Wawahi i na Pani Paa o Kuaihelani a Haule Kona Kapu Ihiihi.

A no ka lilo anaX> kela ninau o>a lea hookolo ana f na ike i loaa īa Laukia, ua lilo 1 mea pono ole i ko Hainakolo oaaoao ooa īa olelo hoohoio. Pan® mai o Kuahailo i»oa o Hainnkolo, na k«ia mau hana au i noho lunakanawai ai au nou i paai oe maī ka make mai, oia ka mea nana i hoopouli mai i kuu ike kllo a me kuu mana oikelakela mai ka nuu mai. A p«la kakou i haule like ai no keia ninau a ke akua nui o kakou, aolaila, « hoopau oe i leia ooanao oq e hele oe i ka loa a tce ka laula me ke keakea ole ia. Pane mai o Hainakolo ia Kua* hailo, ma keia ike o Luukia ua kupooo anei ia imua o kakou? Pane mai o Kuahaiīo ia Hainakolo, ua oiaio ng olelo a Luukia i hoike ai nou, aia no ia mea iloko oo aole: kaawale ia mea mai ia oe «ka, noUiia, e kinai oe ia mea llo— ko oa. 01» ke kumu nui o kona aloha i kana keiki a haalele ia oe me makou. Ua ike oia o ka hewa «a o moepoli ana oia no ka Leimakani i manao ai e hooko, aka, aole nae oia i hooko. Aole nae o Hainakolo i pane ia Jk«iahftilo. A xna keia olelo ua hookuu ia na hoakuka o Keaoolino no ka hana i loaa ia oukou ma ka hoailona, no n* malama eha hoi no Keaoolino nai me ke keakea oie ia. A ma keia mau olelo a Keanini - ulaokalani, ua hooko ja ka o!e!o, nolaila, ua pane aku oia ia Kuahailo, ua hiki mai kou wa e hoomoe ai kou poo no kou home heu, nolaila, © hoi oe ī pumehana ka malihini ke hiki aku i kou home kapu. E kuu akua, kuu ii&ku/e mallu mai i ka ūwalo a kau wahi kauv/a nei. E komo aku au i ka lumi kapu loa, kahi e noho n&ī kuu akua, i maemae au mai a oe mai, ola keia mau iwi i kuu akua. Pane mai o Keaniniulaokalani ?a Kuahaiio, nui ka ike } nui ka oaana kilo, nui ka ike i ka nuu, komo mai e ike i ke kapu akua o Leimakani a me Lonokaiolohia. Amama ua noa, no Leimakani a me Lonokaiolohia, no kou mau aku», wahi a Keaniniulaokalani. I ka pau e ua o na mahiaa etia, ua iiul im\ lakou koe o Kenu'mlulaoknii i! a m? H'iahailō, mai A uia k«4g haule hop« aoa o k» Kuākailo i jp»n» aku m ia

Hainakolo. nole oe i hele el|ke a>e ka hoailona i ku la oe a hoohana hoi, nolaUa, o kau keikl a me kau mnopuna na hooko lakou i ka olelo a ke akua nui 0 kakou Kolaila, e pane oe nnu iho, no ka mea, aohe olelo a ka haku nui 0 kakou, no ka mea, ua pale oe i lea olelo. Pane aku o Hainakolei.imua Kuahailo, na oiaio' plelo no kuu hoole ana i k'a olelo a ke akua nui 0 kakou no kekahi kumq<. - Aia ma ka mana kilo i loaa ia Lnukia maluna 0 kona papa kona* ne ka a'u e pas nei iioko o'u a oia ke kumn o knu hiki ole ma īa huakai a kakou, nolaila, ua nui kuu huli ana aole i loaa ia'u.ia kumu a hiki i keia la, aole kumu e ae oia waie no, oiai, aohe maopopo. ia'u. Oleio mai o Leimakani ia Hama-. kolo, no kou hoole paakiki i ka hewa i maopopo imua 0 k*kou, nolaila, e noho hopkahi ana oe no Keaooliuo nei, e hoi ana ao me kuu mau aupuni a'u i luhi ai 4 me ko'u iahni kanaka, oia ka hoike a kuu mana akua ma ka hoailona a na īa i hookaawale mai ia'u mai a oe mai Pane o Luukia ma ia kumu h«H kahi e hoohui ana i ka mana kiekie i loaa mai iaia mai ka hoaUona, iaLeimnkani kana kane. Pane mai o Lonokaioiohia ia Hainakolo kona kupuna, ke hoi nei au me kuu wahi aupani muku a ma kona wahl e ku ai, oia ko'u wahi, oia ka hoike a kuu mana akua mai ka hoailona. Olelo mai ka moiwahine imua 0 lakoo, he olioli nuī ko'u i ka lohe ana i na olelo a knu kane no ka hoi ana a ma kahi e ku ai kona aupuni kona wahi ia a me kona lahui. . Paae 0 Keaniniulaokalani imna I o kana moopuna wahiue, ua manao : paha oe e kii aku ana ko kane i! koa aupuni a hoohoi pu mai me' kou, aole pela, ua oi ka nui 0 kona mamua o kon. Ina i hui ia na au- j puni a pau mai ka papaku a — — aku, a pela hoi ma ka lewa maluna aku, aole i loaa keia a'ipnni ia oukou, ia Lonokaiolohia wale no, a mai hookae oe iaia mg kou ano akua o nele oe. Ina hookae oe ma kona ano kanaka mai a Leimakani a me LuiiJtia no Lonokaiolohia, e haule ana oe, no ka mea, he mau akua oiaio lakou mai a'u aku, aohe mana e ae ui&.luna o lakou, o lakou iho no ka mana no lakou iho. Pane hou 0 Keaniniulaokalaui i kana moopuna wahine, mai keia la aku aole e hoohui ia kou me ke aupuni o kuu moopuua no ka ' wa mau loa. ! la wa olelo mai 0 1 ka | moiwahioe.. paa ka puka 0 koa au« ' puii aohe wahi e hu! ai ua paa Ofi i ko mana kumu me ala ilAilA k» hooliihi 0 ke aA.a uui 0 ' i kau lioike. I ! E ho! por ■? .0 I

— ■■ -. —" o! e hooponop» oo aole » I>odokftldloliirt feekahi ia , J hopponrj?ono, o oe abu ana t ttona aupuni, 0 Lonofeftiolohm ftole # no kA. mea, he auopni akua kou» a .0 ka ailna o ko kane he akua « be\anaka, a ma ia oiana haule o» lanakila kela, me kona tnau makun, hauia oe oia Ha hoallona i loaa ia t»9«kfa, nolailu, e ku aaa oe ma ia kulana oo ka wa naau loa, aohe «>ea na»a e huikaU ia pe, aia kou pono i ka mana kumu, aia kou pQno i ka maemae» a i ko mana* hookae aoie i kala ia. fka hiki ana 0 tuukiaikaijhiihikapu me kona akua 3ueirnakaoi > j iona man aupuni^me ka iohs ole ia ua hiki aku oia me kaoa kane no ku noho pu ana me lakou. i ka loLe ana 0 na moi e noko aupum ana malalo 0 ko |akou moi kiekie a ma kn*. hoi no lakou, ua iakou no ka ike ana i ko jßoi mo u* makana nui ko kou hauoli no k» boi ana aku 0 ka makua no ka pono a me ka naaemae 0 kona lahui. A i ka pau ana 0 ko lakou ik« alii ā&a, ua pane aku oia Imua o lakou ifc#ka malie « oluolu no lioL Ēia ko kakou moi nui a kiekie hoi o kou kane ola maluna m*lalo : slctt kakou ona, o na mana mua i h«s6ftohola ai e mau no lakou I mau m<Ji inalalo oka honponopono ana • hoo 0 kakou, ua ae lakou nrt»kalokahl. A mftJkeia noho ana o Lūukiaikaīhiihikapu me kana kane, no hookahi makihlki me ka maemae u ka noho ana, aoha ano e. | 17« pnne aku o Leimakani ia Imnkia me ka malie, e aho kaua e hui me Manukiu me na moi a me Ika lahui no eono mahina hoi mai [ kaua, i Pane mai 0 Luukia, e kuct I kuu haku, ae e hele kaua. | Ama keia hookuu la ana 0 lakoa ua ike 0 Keanioiulaokaiani i k& hookae ana 0 ka moopuna wahme, ia Lonokaiolohia i iike ke ano me ko Hainakolo a me Leimakaui. Ua pane aku 0 Keaniniuiaokala- \ ni imua 0 kana moopuna wahine, no kou hana ana i keia hana ekaeka ; Imuap kuu moopona a akua hoi a'u e hoomana nei, nolaila, aele e hehi j hou kona mau kapuai i no ka mea, oia ka hewa 1 make ai 0 Klne a me Kanaioa ia'u« mai kuu, mana piha (\ku, pakele 0 Hainakoio. » me kuu akua nui oia 0 Leioaakani a me T<onokaioiohia kuu mau. j aku» ao ka wa mau ioa, a o ka uaae«aae nae o kou aupuui asie au e i«m mai ia oe mau ua paa ia nou » oaaaloa.' . * S ka moiwahine 0 k& papaku 0 | Ulo a hoi a'u, ekalu k&- , kou i hauau akau ia, eii| lakou k ke. | mau kauaka ma ia &uo &u i hsua I ai* poino Uua, kaakila.lakoiu i& % I pio kaua tua k?U hau» au t iia | laiia, aole u loaa ia oe ht w&hi x\&- , la» >*&U a KuaUilo,

' 'i ll — — E kuu akua e oluolu aua Boei kou eikua nna U'u i k«u k»uwa fio kau ike .ana i k»u 0 kft papaku, wahi a Leioaakani. A i)o ka manawa e oluolu 00. B kuu akua oui e ualiu īa anei kw'u no hele ana i ko'u aupuui a kpoa aupum, wahi % Lonokaioloiiia, Ae'ia. aole au i kaupalena ia« oia no koo au||,uni a o oe wale no ka'u. E kuu aaua mai kamaku mai oKane .pii o Eanaloa» , KmU» o f Uaaloakele na kino laa o Kaue n»v Hii i«, naoTi, ia lolio, Puka ke kai^nui, He nui No Kettninīuiac ! <B" t J.tti i kamah*k«, <* £ - L«fl£iaikaihiiliitapu kuli& imoa o fco akua, f H«nto na; aho a Kane i nikii ia &. P"> Heme toti moopuba wahine» Komo I ka halaa * ola, ~~ H«oio leun huaoielp, Mo 6 Uaulunuiakea. «a'aoa, Ko knu akua i ka ihikipu, wahi a KeaniniiltAmah*ko. ! A tta keia !Tte ana o Luukia ua [■t>aakiW na olelo a Keaniniulaokalaiii i&Ha o lakoui ua nui kona kao* naiMno kana'kaikamahme, nelaila, tifc W!i n%i oia iluoa o ka hoailona kiekie i loaa iaia. a i kona hoao an* ia ooana! loaa iaia, ua hei mai i& pono pili paa ia la'ua me kona aku* He oiaio na olelo a ka haku nui maluna ibo o kakou. no ka'u paee ana no kuu kane ia olelo pelapel* loa a hoohaahaa ino loa i kuu kane ka mea a'u i koho ai i kaee hoao uq ka wa mau ioa. Aka, na'u i hehiku keia mau hana ma ko'u he akua mai ke kaniu maii liKa aie ko.ka ho*>ua nei* aalaila, ma hana a kua »&kua makualaine, oia o Luukiaikaihikapu loaa ia'u ua kala ana mai a oukou mai me ka Uahia ana mai (ka paep&e k&pu mai o iiaulunui a Kaae m* Amama ,u a uoa, uo kuuakp i kaoaah&ku, E kuu moopuna aakua ioi o'u, ola, ola, ua huikala ia oe, wati a Keaniimmokaniiiepmaku,