Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 2, 12 January 1901 — Page 2
| This text was transcribed by: | Beatrice Lawelawe Santiago |
| This work is dedicated to: | Puakea Nogelmeier |
KE ALOHA AINA
POAONO, IANUARI 12, 1901.
____________________________
HONOLULU . . . . JAN. 12, 1901
__________
POKEOKEO NO KA ELELE WILIKOKI.
________
Wasinetona, Dec. 28, O R. W. Wilikoki, ka Elele maloko o ka Hale o na Lunamakaainana mai na paemoku mai o Hawaii, ua uku ia aku ia kana koi o $1,000 no kona aku mile. O kekahi koi koikoi loa keia i hana ia, aka, ua uku koke ia aku nae ia e ke kakauolelo. O na Lunamakaaina a pau ua loaa ia lakou ke kuleana uku mile o 20 keneta o ka mile ma ke alahele pololei mai kona home aku no Wasinetona, a me kona huli hoi ana mai, O ka mamao mawaena o Honolulu a me Wasinetona ua koho ia aia ma @ahi he 5,000 mile. E ohi hou ana o Mr. Wilikoki he $500 i kona wa e huli hoi aku ai no ka mokupuni. Wela ka hao ia Wilikoki.
______________
UA KAOHI IHO MAKOU.
______
E like me ka makou i hoolaha mua aku ai o na poe wale no i loaa mai na kauoha pepa oia wale no ka makou e hooko aku ana, nolaila, ma o ka loaa ole ana mai he mau leo mai kekahi poe lawe pepa a makou e hoouna mau aku nei, na kaohi iho la makou i ka lakou mau pepa a hiki i ko lakou wa e pane mai ai. He mea pono no lakou ka hoike koke ana mai i ko lakou mau manao, no ka mea, ke nui mai nei ka poe lawe hou i ka kakou hiwahiwa, a he mea maopopo e nele ana lakou i ka helu mua. Aka, e hewa ole no nae makou imua o ko makou poe heluhelu, no ka mea, na hoike mua ia aku no ka lohe ia lakou.
______________
ONI PAA KA AOAO KUOKOA.
_______
Ma ka Poalua nei i malama ia ai na hana no ka hoohui ana i na aoao Kalaiaina a me Aloha Aina malalo o hookahi aoao, a e ike ia ana ma keia hope aku ka aoao Kuokoa Home Rula.
He mea hauoli no makou ka ike ana aku ua lawelaweia no na hana me ka lokahi a aole hoi me ka mokuahana, o na keonimana i lawe ae i ke kulana Peresidena me Hope Peresidena, oia o David Kalauokalani a me Jas. K. Kaulia, aole laua he mau malihini i ka lehulehu, aka, o na alakai no ia o na aoao elua i hoohui ia ae la i hookahi, a ma keia wahi ke ike io aku nei makou ua oni paa io no ka aoao Kuokoa Home Rula, aole hoi he kikiao makani kalaiaina nana e kulai, oiai, he mau kanaka laua i alo hoomanawanui i na hakuikai ana mai a na eoewi, aka, ua hoea aku no nae laua i ka pahu hope o ko laua huakai me ka lanakila. A oia ka makou e puana aku nei ua ola ka aoao Home Rula, na loaa he mau kanaka makaukau no ke ku ana ma kona hoeuli no ka pa io ana aku i na ino a pau e uhi mai ana maluna oia aoao.
______________
KO HILO KULANA HOLOMUA.
______
Eia ke hoomaopopo ia nei, eia ke pii mau nei ko Hilo kulana holomua i na wa a pau, a me he mea la, iloko o na makahiki pokole wale no ma keia hope aku e lilo aku ana oia i kulanakauhale nui mamua ae o Honolulu nei. Aia ke kukulu ma ia la na hale i kela a me keia la, a mamuli o ka lawa ole oia kulanakauhale me na limahana kamana eia oia ke kii mai nei i na poe kamana o Honolulu nei no ka holo ana ako ilaila e hana ai.
Ma ke Poalua iho la ua hala aku la he 20 mau haole kamana no ke kukula ana i na hale malaila. Eia ke lohe pu ia mai nei e oki ia aku ana he alawai mai ke kai aku a hiki i ka lokowai o Waiakea, a malaila e hoolulu ai na moku. Ina e holopono ana keia mau hoolala a me na alahao kaaahi hoi e hoomoe ia la, iloko o na makahiki pokole e lilo ana o Hilo i kikowaena no ka oihana kalepa, a mailaila pololei aku no hoi e hoouna ia ai na waiwai no Amerika Huipuia, me ka lawe ole ia mai i Honolulu nei, a maanei e hoouna ia aku ai. Nolaila, he mea no e hauoli ai ko laila mau kupa ka ike ana iho eia ke pii hikiwawe ae nei ko lakou kulanakauhale mai ka uuku a hiki i kona lilo ana i kulanakauhale nui e ike ia mai ana e ko ke ao holookoa. Pii mau o Hilo.
______________
NA KA HOOPONOPONO ANA I NA KOI.
______
Wasinetona, Dec. 27. Ua manao ia e apono aku ana o Kiaaina Dole o Hawaii, ma ka noho ana mai o ka Ahaolelo Hawaii ma ka mahina o Feberuari ae nei, e hooponopono ia na koi a na Pake a me na Iapana i ulu mai ma o ka hoopoino ia ana o ko lakou mau waiwai ma Honolulu i ka wa a ka ma'i ahuiau @u@onika i pahola ae ai.
Ua hoomaopopo ia ua emi mai ke koi a na Pake mamua o ka mea i manaoia. A nolaila, o ka huina koi a na Pake me na Iapana i hui ia ma kahi no ia o $1,800,000.
No ke aupuni o Kina, aole oia i hooikaika i na koi no ka pono o kona mau makaainana, aka, o na luna aupuni Iapana nae ua nana aku lakoa i na poino o ko lakou mau hoa kanaka, a oia ke ike la aku nei ka malaelae o ka lakou mau koi. Ua noonoo ae o Kiaaina Dole mamua koke aku nei e waiho ia keia kumuhana iloko o ka Hale Ahaolelo Hawaii, a ua apono ia aku e na luna aupuni maanei.
______________
NO KE KANU ANA I NA KINO MAKE.
______
Ma ka halawai ana a ka Papa Ola, ma ka la 4 o Ianuari, 1901, o keia mau rula malalo nei no ke kanu ana i na kino make maloko o ke Teritori o Hawaii nei, ua apono ia a ua kauohaia no ka hoolaha ana aku penei:
O na make a pau e ike ia ana maloko o ke Teritori o Hawaii e hoike ia aku ia i ka Mea Hoopaa o na Kino Make me ka inoa, makahiki, kulana, lahui, wahi noho, kumu o ka make ana a me kahi i kanu ia ai. Aole e ae ia e kanu ia kekahi mea maloko o ka apana o Kona, mokupuni o Oahu, me kekahi palapala apona olel mai ka agena mai o ka Papa Ola, ka mea nana e hoopuka i ka palapala ae i ka wa e waiho ia ai na noi i kona keena. Aole e ae ia kekahi kino make e kanu ia ma ka mokupuni o Oahu nei mawaho aku o ka apana o Kona nei, a i ole ma ka mokupuni o Hawaii a i ole ma ka mokupuni o Maui a i ole ma ka mokupuni o Kauai, me ka apono ole ia aku e ka agena o ka Papa Ola.
O na poe a pau e kue ana i keia rula i hoakaka ia o hookau ia no ka uku hoopai aole e oi aku maluna o kanalima dala, elike me na hoakaka a ke kanawai. O ka pauku 12 o ke kanawai Malama Oia o ka Papa Ola, i apono ia ma ka la 7 o Dekemaba, 1891, a i hookomo ia maloko o na kanawai e pili ana i na kumuhana o ka lehulehu a me na rula a me na kanawai o ka Papa Ola o ka Repubalika o Hawaii, 1897, me keia ua hoopau loa ia.
J. H. Raymond,
Peresidena o ka Papa Ola.
______________
NA MAKE ME NA MARE O KE
KULANAKAUHALE NEI.
______
He 112 ka nui o na make o ke kulanakauhale nei i ka mahina o Dekemaba aku nei, 1900. Maloko oia heluna he 80 kane a me 32 wahine. Na Hawaii 53, Pake 19, Pukiki 6, Iapana 19, Beritania 1, Amerika 8, na lahui o 6. O ka nui o na mare uo ia mahina 45, a o ua hanau hoi he 40. O keia ka hoike piha a ka Papa Ola no ia mahina hope o ka makahiki i hala aku ia.
______________
E lawe nui i KE ALOHA AINA i ike mau i na mea hou.
______________
NA HUNAHUNA MEA HOU O
KAUAKANILEHUA.
______
Mai ka Elele Hawaii mai.
O ka puali himeni a ke Keikialii Kawananakoa i lawe pu mai nei, ua lilo ia i mea ohohia nuila e ko Hilo nei poe
He paina Karisimaka ka Lunamakaainana Nailima i pahola mai ai i ka Moiwahine ma ia la ma kona home ma Puueo.
Ua olelo ae kekahi poe haole o ka helu ekahi keia o ka @ea a lakou i ike ai ma ka maluhia, ka malie a me ka maikai pu o na mea kuai, a ma ka eleu o na wahine kino nunui kuene.
Ua hoohanohano ae ka Moiwahine a me ke Keikialii Kawananakoa i ka lea, a ua lilo ko laua mau helehelena alii i mea hoolei pahola i ka malihini.
I uka o Kaluapele ka Moiwahine me kona mau hoahele i ka Poaha nei, a i ke Poalima nei i hoi nui mai ai. He ulumahiehie mau ke ola kino o ke Alii.
O "Maile Alii" ka inoa o ka Hale Kahu o ke Kahu o Haili, a a mau ana ke o ana o ia inoa ma keiai mua aku. Na ke Alii Lilinokalani i kahea i keia inoa. He inoa aala a he makana hiwahiwa.
E malamaia ana he ahamele nui ma ka luakini o Haili ma ke ahiahi Poakolu, Ianuari 2, malalo o ke alakai ana a ka Hui Himeni a ka Keikialii Kawananakoa, a a himeni ana o Miss Alice Campbell me A. Cunha, he mau kahuli leo hoehoeue no Kauakukalahale o Honolulu, a e kokua pu ia mai ana e ko kakou poe puukani ma ia hana.
Ma ka mokupea, Roderick Dhu o ka la Karisimaka i ku mau ai o Kiaaina J. T. Baker me kana Alliiwahine Ululani mai na kaiaulu mamao mai. Ma keia huakai aku nei a laua ua kipa aku laua e ike i na ulumahiahie o Parisa, a ua ike pu i na luhiehu nani o Ladana a me na malihini a hiki wale i ka hiki hou ana i ka aina hanau.
Ua hoopuka ae nei o Mrs. Jas. Campbell i na palapala kono no ka laau o malama ia ana ma ka hora 6:30 o ke ahiahi Poalua, Ianuari 1; ma Leilehua Hale, kela kakela hou o Mrs. Nawahi. E hoomaka ana ma ka hora i hoike ia ae la a o ka hulahula Europa hoi e hoomaka ana ma ke hora 9:30. He nui na poe i kono ia a me he mea la, o kekahi ana keia o na paina luau hooulumahiehie e ike ia aoa ma Hilo nei.
______________
Ua hoea mai la ka moku lawekoa Hanc@ck mai Kapalakiko me na haneri koa hou no Manila ma ke awakea Poalua nei.
__________