Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 3, 19 January 1901 — KUMUKANAWAI O KA AOAO KUOKOA HOME RULA I Kukuluia ma Honolulu, Mokupuni Oahu, ma ka La 8 o lanuanri, M. H. 1901. [ARTICLE]

KUMUKANAWAI O KA AOAO KUOKOA HOME RULA I Kukuluia ma Honolulu, Mokupuni Oahu, ma ka La 8 o Ianuari, M. H. 1901.

NA OLELO HOAKAKA MUA. Oiai, ua ike ia ae nei ka loli ano nui ana o ko kakou kulana kalai aupuni o keia manawa e nee aku nei imua, a he mea hoi nana e kono mai ia kakou ka lahui, e ku me ka makaala no ke kia ana i na pono pilipaa Oiwi ame na Kupa Makaainana Amerika manao hana like. Nolaila, ma ka noho ana o ka Aha Elele o na Ahahui Aloha Aina ame Kalaiaina i huiia ma ke Kulanakauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Panalaau o Hawaii, ma ka la 8 o Ianuari, 1901 ua hooholoia e hoohuiia na Ahahui Aloha Aina ame Kalaiaina i olelo ia ma ka inoa ame ke kuleana kalai aupuni no keia mua aku e kapaia ka aoao kalai aupuni "Kuokoa Home Rula." KUKULU ANA. Pauku 1. Ma keia ke kukuluia nei he Aoao Kalai Aupuni Kuloko no na Kupa Amerika apau i manao hana like o loko o ka Panalaau o Hawaii nei, a e ike ia ma kona kulana a me ka inoa ka aoao Kuokoa Home Rula me kona mana hooko piha ma ke kapitala ma Honolulu, Mokupuni o Oahu. AOAO KUOKOA HOME RULA. Pauku 2. O ka loaa ana he aoao kalai aupuni malalo o kekahi olelo hooholo hoohui a ka Aha Elele o ua Ahahui Aloha Aina ame Kalaiaina, i aponoia ma ka la 8 o Ianuari, 1901, e kapaia a e ikeia ka aoao Kuokoa Home Rula. KAHUA HANA. Pauku 3. Ua manao makou he mea pono e hookumuia na aupuni apau maluna o na kumu kuokoa o ka noho lanakila, ka noho ke'ake'a oleia ame na pono kaulike e loaa he kahua lanakila no ka lehulehu. Ua manao makou ua hanau pu ia mai ke kanaka me kona mana kuokoa a he like hoi na mea apau imua o ka maka o ke kanawai, a i hoohua ia mai hoi me na kuleana kaokoa, oia hoi ke ola, ka noho lanakila ana, ame ka imi ana i na mea e oluolu ai ka noho ana, me ka hoomaluia mai na hana lima ikaika ia mai ame na manao alunu o ka hoohaiki mana, a e loaa oiaio ai he aupuni kaulike no ka lehulehu, ma o ka lehulehu a na ka lehulehu. O ka manaoio o ka aoao Kuokoa Home Rula, ua hookumuia no maluna o ka moto, "Ka Pono Kaulike o ka Lehulehu" — Equal Rights for the People.

NA LALA. Pauku 4. O na lala o ka aoao kalaiaina Kuokoa Home Rula oia no na kane Kupa Amerika apau o na Ahahui Aloha Aina ame Kalaiaina i huiia ame na Kupa Amerika e ae i manao hana like i hiki aku na makahiki i ka Iwakaluakumamakahi a oi aku, a i loaa hoi iaia ka mana koho balota ku i ke kanawai, e noho ana iloko o ka Panalaau o Hawaii a i kakau inoa hoi malalo o ke kumukanawai a i ole malalo o na rula. NA LUNA NUI. Pauku 5. O na luna nui o ka aoao Kuokoa Home Rula, oia no ka Papa Luna Nui i hoikeia na kulana penei: Peresidena, Hope Peresidena, Kakauolelo, Luna Hooia, Puuku, Hookahi Peresidena Hanohano ame Elua Hope Peresidena Hanohano ame ka Papa Hooko o Kanaonokumamalima (65) Lala. O lakou no na luna nui maluna o na aoao kalaiaina Kuokoa Home Rula a puni ka Panalaau o Hawaii, a o lakou apau e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu. E koho ia lakou apau ma ka balota e na Elele iloko o ka Aha Elele mua e noho ana iloko o Ianuari 1901. E mau lakou ma ka oihana no 2 makahiki ke pono ka lakou hana ana. NA MAHELE. Pauku 6. Aia iloko o keia aoao kalaiaina, e kukulu ia he Hookahi Mahele Nui ma Honolulu, i kapaia ka Mahele Kuwaena (Central Body) o Honolulu, oia ka mahele mana nui maluna o na mahele a puni ka Paeaina, a ma ke kapitala o Honolulu e noho ai ia mahele, a mai loko aku o ka Mahele Kuwaena o Honolulu e kukulu ia ai i mau mahele lala no ka aoao Kuokoa Home Rula ma na apana a mahele koho balota a puni ka Paeaina, e hoopaa ana i ua mau mahele lala la malalo o ke kumukanawai, na rula a me na kahua hana o ka aoao Kuokoa Home Rula, no keia mua aku ma ke alakai ia ana e ka Mahele Kuwaena o Honolulu. E koho no na mahele lala i mau luna no lakou penei: Peresidena, Hope Peresidena, Kakauolelo ame ka Puuku, e paa lakou ma ka oihana no 2 makahiki ke pono ka lakou hana ana. AHA ELELE. Pauku 7. E kukuluia i Aha Elele no ka aoao kalaiaina Kuokoa Home Rula a puni ka Panalaau o Hawaii, a e kapaia, "Aha Elele Kuokoa Home Rula," e malamaia i hookahi kau halawai o ua aha la ma ke Kulanakauhale o Honolulu, Oahu, ma ka Poakolu o kela a me keia 2 makahiki a i kekahi manawa e ae paha a ka Peresidena e kahea ai ma ke kauoha ana a ka Aha Hooko. PERESIDENA. Pauku 8 (A) E kohoia i Peresidena no ka aoao Kuokoa Home Rula ma ke kau Aha Elele mua e noho ana ma Honolulu i Ianuari 1901 a i kela ame keia elua makahiki ma ia hope aku (B) Na ka Peresidena e kakau inoa ma kona ano oihana i na hana apau i pili i ka pono o ka aoao Kuokoa Home Rula, oia no ka mea nana e hoomalu na halawai o ka Mahele Kuwaena o Honolulu ame ka halawai o ka Aha Elele, oia no ka mea nana maluna o na mahele ame na ahahui lala e kukuluia aku ana ma keia hope aku ma ka inoa o ka aoao Kuokoa Home Rula. (C) E loaa ka mana i ka Hope Peresidena elike me kona mua, oiai kona mua i kaawale aku ai. PAPA HOOKO. Pauku 9. O ka Papa Hooko oia no na lala he kanaonokumamalima (65) e hui pu ana me na luna nui i kohoia e ka Aha Elele ma kona kau mua e noho ana iloko o Ianuari 1901. O ka lunahoomalu o ua papa la, oia no ka luna hoohana o ka aoao Kuokoa Home Rula. O ka Papa Hooko oia ka mana nana e hooponopono i na ahahui lala a pau, o na hana a pau a ua papa la i hooholo ai e paa no ia maluna o na ahahui apau. E loaa ka mana i ka Papa Hooko e koho i pani ma kahi o kekahi luna nui i na [ina] ua hakahaka kona noho, a e paa oia ma ia oihana a hiki i ke koho ia ana i pani ma kona wahi e ka Aha Elele. Ua lawa na lala he umikumamalima (15) o ka Papa Hooko e malama i ka halawai i ka manawa halawai. Na ka Papa Hooko e koho i Kakauolelo nona iho, na ka Mana Hooko no e koho i ko lakou lunahoomalu, a ina hana hewa ana oia, alaila e kipaku ia no ia a i ole o lakou. KAKAUOLELO Pauku 10. "O ka hana a ke kakauolelo o ka aoao Kuokoa Home Rula, e malama oia i na moolelo o na halawai o ka Mahele Kuwaena, ka Aha Elele ame na hana e ae e pili ana i ka pono o ka aoao Kuokoa Home Rula: E malama oia i buke kakau inoa

no na lala, e malama oia i hoike no na loaa ame na hoolilo a e waiho ia aku imua o ka Papa Hooko i kela ame keia hapa makahiki. PUUKU. Pauku 11. O ka hana a ka puuku oia no ka malama ana i na waiwai a pau o ka aoao Kuokoa Home Rula, na dala, na palapala waiwai o na ano apau. Aole e uku ia kekahi mau bila aie ke ole e aponoia e ka Papa Hooko. O na hoolilo apau e pili ana no ka pono o ka aoao Kuokoa Home Rula, e noonoo a e hooholoia no ia e ka Papa Hooko. E bonaia ka puuku. KOMITE WAIWAI. Pauku 12. E koho ia i papa komite Waiwai o elima (5) lala a na lakou e noonoo a e huli ma na ano apau e loaa mai ai i waihona no ka aoao Kuokoa Home Rula, a o na loaa apau i loaa mai i ke komite waiwai e waihoia no ia i ka lima o ka puuku ma ke ano he waiwai no ka aoao Kuokoa Home Rula. NA HALAWAI Pauku 13. E malamaia i halawai mau na ka Mahele Kuwaena ma ke ahiahi Poaha o kela ame keia pule a i kekahi manawa e ae paha a ka Peresidena e kahea ai. Ua lawa na lala eiwa (9) e malama i ka halawai a ka (party) aoao Kuokoa Home Rula i na manawa apau. NA KANAWAI. Pauku 14. Ua hiki no i kela ame keia mahele, a i kela ame keia Papa Hooko e kau i mau rula nona iho i kue ole i keia kumukanawai. E hiki no ke hoololi e pakui a hooponopono hou i ke kau wahi o keia kumukanawai, ke hoolaha ia mai ia hoololi pakui a hooponopono ma kekahi halawai ana a ma ka halawai hou ana a ka Aha Elele e aponoia ai. O ke kope maluna ae oia no ke kope oiaio o ka kumukanawai o ka aoao Kuokoa Home Rula. D KALAUOKALANI, Peresidena Nui o ka Aoao Kuokoa Home Rula Na ka Peresidena, Aoao Kuokoa Home Rula. JNO K NAKOOKOO, Kakauolelo Nui o ka Aoao Kuokoa Home Rula. NA LUNA NUI O KA AOAO KUOKOA HOME RULA, D Kalauokalani, Peresidena; J K Kaulia, Hope Peresidena; J Kanui, Peresidena Hanohano; J Keau, Hope Peresidena Hanohano ekahi; T C Polikapa, Hope Peresidena Hanohano elua; J K Nakookoo, Kakauolelo; W H Kailimai, Puuku; W H Kaleihuia, Luna Hooia; J B Kaohi, Komite Waiwai Hawaii; S E Kaiue, Komite Waiwai Maui; J N Uahinui, Komite Waiwai Molokai; J Kanui Komite Waiwai Oahu; J P Leleiwi, Komite Waiwai Kauai. PAPAINOA O NA LALA O KA PAPA HOOKO. J. K. Kaulia, J. M. Kealoha, W. H. Kailimai, J. P. Kahahawai, S. B. Kaneihalau; Kalaeokekoi, Kawaiki, Timoteo, G. W. Kualaku, Maikai, Papoko, Keohokapu, Nakaikuahine, Kaimimoku, Manuhiu, Kanoa. J. C. Quinn, J. K.Clark, J. K. Nakookoo, Samuel K Pua, D. H. Keliiaa, Geo. Kaia, R. NB. Boyd, T. C. Polikapa, Moses L. Kaaikaula, Sol. Meheula, E. C. Rowe, L. K. Nakookoo, D. W. Kamaliikane, J. Keau, J. Kanui, J. M. Kekala, S. H. Meekapu, H. B. Keliiheenalu, J. Hale-liilii, J. W. Holoua, Wm. Kalaehao, Wm. Ringer, A. Kaluna, D. Ai, J. H. Kanakalulu, D. Crowningburg, H. Huka, C. B. Maile, David M. Kupihea, E. W. Palau, M. P. Palau, W. Kaaihue, J. M. Mahuka, D. Kaheleua, J. Lii, John Hina, J. Alapai, J. Kukaulalii, Lapana Keawepooole, I. W. Bibikane, P. Haiola, A. Loma, B. Hao, D. Kaona, Wm. Kapela, W. K. Kaleihuia, Napeha, Ioela Kaka.