Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 4, 26 January 1901 — Page 7

Page PDF (827.00 KB)

This text was transcribed by:  Miala Leong
This work is dedicated to:  John Thomas Leong

KE ALOHA AINA

 

HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO

 

Ka Ui Nohea o Waipio, Ke Kai kam@h@ne Nana i Wawahi i na Pani Paa o Kuaihelani a Hule Kona Kapu Ihiihi.

 

            Pane aku o Keaniniulaokalani me ka malie imua o laua me ka oiaio, ina i kaua ia ko olua mau aupuni e a'u a lanakila au, alaila, ua lilo ia'u me ke keakea ole ia.

            A ma ka olu noi no makou e hele pu me olua no ko olua mau aupuni, ua ae au no ia noi, a o makou pu no ma keia huakai.

            Eia ka wa ina ua makaukau olua no ka hele ana, aole au e kaulua no ehiku la malaila hoi mai no Keaoolino nei.

            Aia he pouli nui a mao ae noho ana lakou nei i ua mau aupuni nei me ka malie a me ka oluolu o na kamaaina a me ka lahi.

            I keia wa i ike mai ai na makua ia Keaniniulaokalani me kona ohana, haule iho la ko laua mau kuli i lalo, aka, emoole ku ana laua iluna ua mau moi nei, pane aku o Ka mi haku imua o laua, aole makou i hele mai no ka hanohano o ko makou kulana a pela oukou e hana mai ai.

            Eia wale no ka'u ninau ia olua i na moi o keia aupuni, auhea la na keena kapu a Kane a me Kanaloa i hoolaa ai no laua nei, aole nae laua nei i komo a hiki i keia la.

            Pane mai ka moiwahine imua o lakou nei, aia i kela heiau a me ke la pa e ku mai la a me ka hale aole i komo ia e makou o Kane wale no a me Kanaloa, o laua wale no a hiki mai la oe.

            A pehea hoi ke aupuni o Kamaikauluwehiwehionapua?

            Pane mai ka moikane aole no oia nei i komo o Kane ma wale no.

            Owai ke pani ma ia wahi i malaelae oukou aohe hoopilikia wale ia mai.

            A ma keia ninau a ka haku mea hale, ua pohihihi makou ma keia ninau a ke akua nui mai ka palena o ka papaku o lalo a hiki aku i ka lewa lani a maluna aku, o oe wale no kai ike, wahi a ka moikane.

            A ma kau noi e ka moi o keia mau aupuni e hai aku au no keia ninau.

            Ua haawi mua olua i keia aupuni ia Kane a me Kanaloa, ua lilo oia ka mea i k@ ai ka heiau a me ke keena kapu a me ka hale a me kela mau pa e hoopuni mai.

            Ua pane mai ka moiwahine imua o lakou, ua oiaio keia mau olelo au ua haawi maua me ka manao maikai.

            A eia wale no ka pohihihi ma keia haawi ana a olua, aohe mea nana e wehe e komo ai oukou e ike ia heiau a me ia keena kapu, no laila, e no@n@o mai oukou malia he kuleana no ko oukou.

            Pane hou mai ka moiwahine imua o lakou, he leo kauoha mai a Kane mai, ina makou e ike i kekahi kanaka ui a ka launa ole mai, aohe ona lua ma keia papaku a hiki i ka palena o na papaku maluna aku nei, a pela hoi ma ka honua, a pela pu hoi ma ka lewa a maluna aku, i na e hui ia na nani aohe like me ia a oia ka mea nana e hehi keia mau heiau, keena kapu, alaila, noa no oukou no ke aupuni.

            Pane hou o Kaimihaku, ua pololei ka leo kauoha ia oukou no ia kanaka, a o ka hemahema nui, owai la ia kanaka a Kane ma i akena ai, nolaila, pohihihi hou no oukou.

            Pane mai ka moikane, maluna o kuu mana kilo, mana hoailona a akua hoi, o oe no ua kanaka la aohe mea e ae, o oe no ka mea nana e hoolaa keia mau heiau me na keena kapu.

            E ola au i kuu akua nui kiekie ia Keaninilaokalani kamahaku, wahi a Hulimaikamoku o Kane me Kanaloa.

            Pane mai o Keanianiulaokalaniikamahaku, ae kuu inoa e hele aku ana e komo elike me ka pane a pela i hooko ia ai.

            E Hui maikamoku o Kane a me Kanaloa, paa ko mau aupuni no ka wa mau loa, he mau la ko'u e noho ai me oe, hoi aku makou no ko ma kou wahi i hele mai, nolaila, aohe makau ana no na ulia, e nalo ana ia mau mea, a o ka oluolu a me lanakila ke loaa ia oe a mau loa.

            O ka mana i loaa ia oe ma ka hoailona, oia ka mana pookela loa maluna, ka mana e hui ai kaua he alo a he alo.

            Pane mai o Luukia, olioli loa au i ka loaa ana ia ike kamahao mai ka nuu mai, ola oe, ola kou mau aupuni, aohe ale nana e poi.

            Pane mai o Hulimaikamoku o Kane me Kanaloa, e Luukiaikaihiihikapu kiekie ka hoailona me ke akua nui o kaua, moe kukuli a me a'u ia laa a me ko'u mau aupuni.

            A i ka pau ana o na hana a na ui o ka papaku a me ko laua mau makua, ua hoi mai la lakou me na manao maikai a oluolu no hoi.

            Hookahi wale no mea nui a'u e hoike pakahi ai i ko oukou kulana ma keia hope aku, no ka mea, e noho ana kela mea keia mea nona iho.

            Akahi. Nou e Hainakolo kuu mea ni a koikoi e haalele ana au ia oe a me na keiki a me na moopna a kaua no na makahiki eono, alaila, hoi mai au no ka maemae o Keaoolino nei.

            Alua. O ka manao o ka hoailona a me ka mana akua, a@a no ia me oe no ka mea, oia no kou kuleana oiaio.

            Akolu. O na poino, na pilikia e hoopuni mai ana ia oe, ua hala ia mawaho o kou mau kuleana oiaio, n@lal@@, e noon@oo akahele ma ka manao.

            E Leimakaniikekapuikanuu, na i ia, uhi ia i ike i na puu lehulehu e ku ana imua ou, oia ke pookela. Amama ua noa, no kou akua no Leimakaniikekapuikanuu, wahi a Keaniniulaokalani.

            E kuu akua, kuu makua, kuu haku, o kaua po no a hiki i kou hoi ana mai, no ka mea, ua mana lakou nei ma na ano a pau, aka, o kuu aloha ia oe, ua oi aku ia mamua o lakou nei.

            Pane mai o Keaniniulaokalani i kana keiki, ua akea ke alahele nuu e hele ai, aole au e hoole.

            Pane mai o L@n@k@@olohiaikamahaku, e kuu akua, ku@ haku kupuna ka mana nui, owau kekahi ma keia huakai loihi a kuu kupuna a hoi pu mai no, oia kuu manao, aole au e noho ana elike me ka oi ana o kuu aloha ia oe pela au e hooko ai.

            E kuu akua i Kamahaku, aole au e hoole ia leo, he leo mai ka nuu mai, e hele no ma ia huakai, wahi a Keaniniulaokalani i kana moopuna.

            E Luukiaikaihiihikapu, ua loaa ia oe keia oihana k@ek@e ma ka hoailona, aohe mea e ae maluna o kou kapu ke hiki mai, nolaila, e nana oe me ka malie i lohe na aupuni like ole i kukuli lakou, a pela no hoi ia kakou, e hana oe pela.

            Aka, ina aole oe e hana elike me keia a'u e olelo nei ia oe, alaila, e pilikia ana na aupuni like ole a me kakou pu kekahi.

            E Lonokaiolohiaikamahaku kulia i ka nuu, nui ka ike, nui ka mana mai ka nuu mai, mai poina.

            E ka moiwahine o ka panaku paa ia ka maemae, hoolaupai ia ko aupuni, ola oe, ola ka lahui aohe enemi e komo iloko.

            E Kuanailo, komo i ka nuu ma hamaha lea ka hiamoe, kau ka uluna o Welehu ka malamalama.

            Pane mai o Kuahailo, e kuu akua ina oluolu ia mea i hookahi a'u nuu.

            Pane, ua ae ia ke noi.

            O ke aupuni o ka papaku malalo o na aupuni a kakou i hele aku nei oia ka'u huakai mua no ia aupuni e hoolaupai ai i kanaka no ia wahi, a pono ia mea, alaila, hoi mai au a keia honua, oia keia mau aupuni kanaka ole e waiho mai nei.

            E Keanianiulaokalaniikamahaku, kuu akua hoi a'u i kaili ai hoi i kou nani oi kelakela a lilo i mea ole a oia ka'u e mihi nei no ia hana a'u i manao ai owau ka oi.

            Aka, ke ike nei au me kuu mau maka aohe he hope i loaa ia'u, no ka mea, ua hala kuu nani, ua loaa ia'u na poino.

            Nolaila, ke noi nei au imua o kou kiekie, e kala mai ia'u i hiki ai ia'u ke noho me na maluhia a hiki i kou hoi ana mai n@ keia mau makahiki loihi, wahi a Hainakolo.

            Pane mai o Keaniniulaokalani, e Hainakolo, aohe a'u mau olelo hou no keia @@hi @@, ua pau loa i ke kala la elike me ka pule a Luukia nou, ua lanakila oe, nolaila, e noho oe nou iho i na wa a pau me ke keakea ole ia.

            He oiaio, ua hooko ia ka huakai a me ka wana@a a Kane no keia mau aupuni, o ka mea e noho ana ia mau aupuni, owai, aole i ikeia he pohihihi loa ka mea nana e noho keia mau aupuni, no ka mea, aole o Keaniniulaokalani i ike i keia mau aupuni, aole no hoi ma ka ho@ili ana nona, wahi a Kuahailo.

            Pane mai o Leimakani imua o lakou, ua hiki mai kakou i keia mau aupuni me ka hemahema elike me ka Kuahailo i olelo ai me ka pohihihi, nolaila, e noonoo kakou i keia wa.

            Pane mai o Lonokaiolohia, e hamau kakou ma na ano a pau, no ka mea, he mau kauwa kakou ma keia huakai, he mau lima lawelawe kakou.

            Pane mai o Keaniniulaokalani, ua pololei o Lonokaiolohia ma keia olelo ana, oia maoli ke ano o keia wanana a Kane i olelo ai no keia mau aupuni, he mana nui ko keia mau aupuni maluna o kakou, aole e lanakila kakou maluna o keia mau aupuni, ua sila nae ia e Kane ma, o ka mea e lanakila nona ia

            He oiaio, o keia mau aupuni a Kane i olelo ai, o ka mea lanakila nona ia mau aupuni, aole no hoi i hooili ia no'u kana moopuna, a ua olelo o Kane, aohe mana nui a ikaika ke kulai a komo lanakila, ua paa i@a i ka mana o Kane mai keia M@u aupuni aku a i ka lewa maluna ua paa loa.

            A nolaila, e nana mai oukou o keia mau pani aohe io no he mana kupua nana e wehe ua paa loa, nolaila, aole i paa na kapuai o kakou haule no aohe hoi hou ana no kahi i hele mai ai. A eia wale no ko'u manao ia oukou pakahi.

            O Leimakani ma ka akau o na aupuni ekolu. O Lonokaiolohia ma ka hikina. O Kuahailo ma ke komohana.

            Eia kuu pane hope, imua a make aohe makua, aohe kupuna, aohe hoaloha, mai makau a hohe imua o ka enemi a kakou i ike ole ai.

 

            E haawi ia ana he aha hulahula pookii me na aahu like ole e na haole o ke kulanakauhale nei, maloko o ka halekoa ma kekahi po o keia mahina aku, Feberuari.

            Ha wahi keiki pake o 15 makahiki kai hopu ia no ka malama opiuma he $50, aole nana ponoi ka opiuma, aka, ua hookonokono ia aku nae oia e kekahi pake okoa no ka lawelawe ana i keia hana lapuwale.

 

$5.00 MAKANA.

            E haawi ia no he $5.00 makana no kekahi Kuka Heleua i haule ma kahi kokoke i ka uwapo Pakipika ma ka po Poakolu, a i loaa i kekahi kanaka Hawaii. E hoihoi ae ma ka Holele Hawaii.

 

MA KE KAUOHA

 

NO KE KANU ANA I NA KIN@ MAKE.

 

            Ma ka halawai ana a ka Papa Ol@ ma ka la 4 o Ianuari, 1901, o ke@@ mau rula mai @o iho nei no ke k@@ nu ana i na kino make maloko o ke Tertori o Hawaii nei, ua apono ia a ua kauoha ia no ka hoaloha ana aku penei:

            O na m@ke a pau e ikeia ana maloko o ke Tertori o Hawaii e hoi@@ ia aku ia i ka Mea Hoopaa o @@ Kino Make me ka inoa, makan@@ kulana, lahui, wahi noho kumu @ ka make ana me kahi i kanu ia @@. Aole e ae ia e kanu ia kekahi m@@ maloko o ka apana o Kona, mokupuni o Oahu, me kekahi palapa apono ole mai ka agena mai o Pap@ Ola, k@ mea nana e hoop@@@ aku i ka palapala ae i ka wa e w@@ noia ai na noi i kona keena. A@@@ e ae ia kekahi kino make e kanu ma ka mokupuni o Oahu nei @@ waho aku o ka apana o Kona nei @ i ole ma ka mokupni o Hawaii @ i ole ma ka mokupuni o Mau. @@ ole ma ka mokupuni Kauai, ma @@ apono ole ia aku e ka agena o @@ Papa Ola.

            O @@ poe a pau e kue ana i k@@ rula i hoakaka ia e hooka ia a@@ no ka uku hoopai aole e oi aku maluna o kanalima dala, e like me @@ hoakaka a ke kanawai. O ka @@@ka Papa Ola, i apono ia ma ka @@ 7 o Dekemaba, 1891, a i hooko@@ ia maloko o na kanawai e pili a@@ i na kumuhana o ka lehulehu a @@ na rula a me na kanawai o ka Papa Ola o ka Repubalika Hawaii, 189@ ma keia ua hoopau loa ia.

J. H. Raymond

Peresidena o ka Papa O@@

 

HOOLAHA PAPA.

 

            Mai a mahope aku o keia la @@ papa a ke hookapu loa aku nei @@ i na mea a pau aole e malama ao@@ e hoaie i kuu wahine mare m ko@ inoa, oia o Mrs. Kamaka Linokam@ ku, oiai, ua haalee kumu ole m@@ oia ia'u. O na poe a pau e hoo@@@@ ole ana i keia maluna o lakou @@ poh@ a pau loa.

            Owau iho no,

                        J. LINOKAMOKU

Honolulu, Ian. 14, 1901. 3ta.

 

            KAUKA AKINA.

 

Kihi o Alanui Beritania me A@@@

            He kauka akamai ma ka @@@@ ana i na mai a pau, ka hoomaem@@ ana i ke koko, hoohapai ana i @@ wahine. E nana pono ia ana ka m@ o na mea a pau e hiki aku ana imu@ ona. He oluolu na kukai kama@@@ ana, a he emi no hoi kana auhau @@ ka lapaau ana. O keia Kauka Aki@@ oia no ke kauka i noho mua ma @@ alanui Hotele, a ua nee mai kona @@@ ena lapaau no ke alanui Beritania @ me Aala.

 

HE WAAPA LOAA.

 

            Ua loaa ia'u he waapa kiki e l@@@ ana mawaho aku o Kahakaaula@@. Ke hoikeia aku nei ka lohe i ka m@@ nona keia waapa e kii koke mai m@@ kai o ka hale waapa o ka Matala @@ ka uku pu mai i ka lilo o ka m@@@ ma a me ka hoolaha ana. A ke @@@ na la he 15 me ke @ii ole ia mai @ lilo no keia waapa ia'u.

W@. KEALOHA.

Kakaako, Dec. 31, 1900.

 

CAMARA & CO

 

Halekuai Kukaa Walona @ Wai@ Alanui Alakea kokoke i ke Alanui

            Ma o mai oka Hotele O@@@ental

            Eia makou ke kuai nei i na Wa@ ina Kaleponi maikai loa, a he @@@ na no kekahi mau Wisika maik@@ maloko o keia makeke. S@@@@@ Beer, Palm Tree a me Honey @@@ kle Gin, e loaa @@ m@ ke kumu@@@ haahaa.

 

E lawe nui i KE ALOHA AINA