Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 5, 2 February 1901 — Page 3

Page PDF (702.81 KB)

This text was transcribed by:  Lynda Hylander
This work is dedicated to:  For my mo'opuna, Parker Rae Makanalani, and those yet to be born.

KE ALOHA AINA, POAONO FEBERUARI 2, 1901

 

E HOOPII AE I KONA UKU

OIA KE NOI A LOIO APANA BAIRD I WAIHO AKU AI

Owelawela ka Pane a Kekahi Senatoa i na Poe o Honolulu Nei.  Na Wilikoki o Hana no Hawaii Nei

 

Wasinetona, D.C. Ian. 12.  O Loio Apana Baird na makemake oia e hoopii hou ia ae kona uku hana.  Ua waiho aku la oia i kana noi ia Senatoa Clark, kona hoaloha a nana e lawe mai i bila hoomahuahua ae i ka uku oia keena, eia ke Senatoa ke noonoo nei ia kumuhana i keia wa.  Ina e waiho ia mai ana he bila no ka pakui hou ana aku ia i Lunakanawai kaapuni me ka hoopii hou ia ae o kona uku mai ka $3,000 a ka $5,000 o ka makahiki.  He kumuhana hoolalea ke oili ae ana ma keia mua koke iho, oiai, o na bila e pili ana no Hawaii ua lawe ia mai e kekahi poe aole na ka Elele.  He nui na manawa i hoole ia aku ai na bila e pili ana no Hawaii me ka hoihoi ia aku oia mau bila e na hoa o ka Hale Ahaolelo i ka Elele, a o kekahi oia poe he Senatoa.  Ua kakau aku ia oia he kanaka o Honolulu e hai aku ana aole ona make make e hoopau manawa me kekahi kumuhana hou no Hawaii, oi ai, eia he Elele ianei ka mea nana e lawelawe i na hana o ke Teritori.  Ua manao ia e loaa ana he bila ia Hawaii no ka ana i na muliwai me na awa ku moku.  Ua olelo ae o Lunahoomalu Burton e lawe hou mai ana oia i keia kumuhana e noonoo.

 

KA HUAKAI A KEAUHOU ME NA LIMAHANA

 

Ua huli hoi mai la ka mokuahi Keauhou mai ka mokupuni mai o Hawaii, mahope hoi o kona kaawale ana no elua pule.  E hoomanao ia, ua haalele iho oia ia nei me na limahana Porto Rico, mahope o ka hooulu haunaele ana o na Porto Rico maluna ona aka, ua loaa nae ka maluhia ma o ka hoouna pu ia ana o kekahi mau makai.  Aole he maluhia loa o keia huakai moana, a ua ulu ae no hoi he ma olelo hooulu haunaele mawaena o na Porto Rico, aka, mamuli nae o ka eleu o na makai, ua hopu ia iho la na poe oia ano me ka hoopaa ia i ka hao.  Ua hoea aku ka mokuahi Keauhou ma Olowalu, Maui, ma ke kakahiaka Poalua, la 17, mahope o ka pau ana o ka aina kakahiaka, ua hoomaku ia aku la e hoolele na limahana oia hui mahiko.  He kanakolu lim hana i make make ia no ia mahiko, aka, mamuli nae o ko lakou kiola ana i ko lakou mau pepa inoa ua maopopo ole ko laila poe.  He eiwa wale no i ae e lele aku, nolaila, me ka ikaika o na makai ua kau hou aku la kekahi poe, aka, mamua nae o ka haalele ana iho o na waapa me na limahana Porto Rico, na @@@ mai la kekahi poe o lakou e ae ia aku kekahi poe o lakou e iho ilalo e ike ai i na makamaka, ua ae ia aku keia noi, a i ka piha ana o ka heluna i makemake ia no Olowalu na pahu ia aku ia na waapa mai ka moku aku a kamoe aku la laua no uka o ka aina.  Manope o ka hoi ana mai o na waapa ua holo aku la ka moku no Hawaii.  He nui ka ino o ka moana a me ka hana nui hoi i hoolele ia ai na limahana, a mamuli oia kumu i alolohi loa ai kona hoea ana mai. 

 

HE HAKAKA WELIWELI

 

Ma ka wanaao Poaono nei, ua hoea ae la he kanaka puuwai eleele i ka hale hana poi o Lunakanawai Wilikoki a powa iho la i ke ola o ka elemakule kiai nona ka inoa o Kukuma, he kanaka no na Paemoku Hema.  O ke kumu o kona powa ia ana ua manao ia mamuli no ia o kana mau dala e lawe ana maloko o kona poli.  Ua hoeha kukonukonu loa ia oia i ka wa i loaa aku ai mai na moku pahi mai a ka lokoino.  Ma na hiohiona weliweli e kau ana maluna o kona kino e hoike maopopo mai ana ia @ malamaia he hakaka weliweli mawaena ona ame ka @@makoko.  Ua pau kona mau lima i ka moku i ka pahi, a o kona helehelena hoi ua mainoino pu; a ma kona poo e waiho ana he moku pahi nui.  Me ka hoohaukae ia o kona keena e moe ai me na loko wai ula o ke koko.  Ua loaa oia ia E. Montgomery e waiho ana mawaho o ka hale, me ka ha@u ela e kamau ana no.  Ua hele koke aku o Montgomery i ke telepona no ka hoike ana i na maikai o ka halewai, aka ,mahope o kekahi manawa loihi o ke kahea ia ana o ke kikowaena no ka hoohui ana i keia mau helu aole nae he wahi pane ia mai.  Nolaila, ua hana ae la oia i kona lio a holo awiwi mai la no ka halewai no ke kii ana mai i ke kaa makai e holo koke aku no kahi o ka mea poino e waiho ana.  Ua hoea aku ke kaa makai me ka lawe ana mai i ke kanaka poino no ka haukipila.  Malaila ua ike iho la na kauka na hala ka wa no kona pale@@@  @@a o ka i ihi loa o ke kahea ana o ke koko mai kona kino aku.  A ma ia wahi pu hoi ua ike ia iho la ua haki kona papa auwae.  He mau hora wale no mahope iho ua lele loa ae la kona aho Aole he mea i maopopo i ke kanaka hana i lawelawe i keia hana puuwai eleele, aka, ua manao wale ia no @ae he Iapana, ma o ko na manao kuhihewa ana hoi, he puu dala m@ huahua ka keia Ku kuma ma kona kino, no ka mea, ua ikeia oia i ka lawe i kana dala maloko o kona poli, oiai, aole ona hilinai i ka huna ana i kana mau dala ma kekahi wahi o kona hale.  He kanaka oia i hilinai ia no kona hoopono, a eia hoi na makai ke hanu nei i ka meheu o ka limakoko.

 

AIA NI KE HAKAKA LA

 

Ladana, Ian. 18.  Ua telegarapa mai la o Kenerala Kitchener mai Pretoria mai i keia la, e olelo ana.  O Konela Grey me na koa Nu Kilani a me Bushmen, ua lele kaua aku lakou maluna o na enemi ma kahi he 8 mile mai ke komohana o Ventorsburg a ua hoauhee aku la lakou i na Boa.  Ua hoike pu mai o Kenerala Kitchener i na poino o na aoao a elua me ka pakui pu mai:  O ke kolamu koa o Colvile ua lele kanaka mai lakou ma ka akau aku o Standerton ma ka la 17 o Ianuari e kekahi puali i hoakoakoaia o na enemi, aka, ua hoauhee ia aku nae lakou me ka nui o ka poino.  O ko makou poino he 15 i hoeha ia a me 1 i make.

 

KE KAHU O KA EKALESIA O HAILI.

 

Ua hoea mai maluna o ka mokuahi Kalaudina o ka Poaono nei, o Rev. A.L. Desha ke kahu o ka ekalesia o Haili, Hilo, Hawaii, no ka hooponopono ana me ka hui o Bergstom no ka mea e pili ana i ke ulolohi loa o ko lakou kukulu ana i ka ogana o Haili.  Maluna o ka mokuahi Mauna Loa o ka Poalua nei i hala loa aku ai oia no Kona kai opua i ka lai @ Ehu no ka hoohui ana ia Tommy White o keia kulanakauhale me Miss Lizzie Roy o Kainahu, Kona Akau, ma ka berita laahia o ka mare.  Ua ukali pu aku ke kane mare me ia.  E noho pu ana oia ma ia apana no kekahi mau pule no ke komo pu ana iloko o na hana a ka aha enanalio e malama ia ana malaila.

 

Maluna o ka Zealandia i hoea io mai ai na limahaua Pukiki a lawe ia aku lakou no na mahiko o Hawaii e ka mokuahi Ka@su.

 

HOOHANOHANO IA O W. G. IRWIN

 

Ma ka mokuahi Kalaponi i loaa mai ai na hoike na papahila aku la o Wm. G. Irwin o Hawaii nei me ke kea hanohano kaulana o Farani Legions of Honor me ke kulana Naita, he makana no kaua mau hooikaika no ka holomua o ka hoikeike i malama ia mai nei ma Farani.  O keia kea ua hana ia ia malalo o ke kauoha a ka Emepera Napoliona i ka 1803, a he kakaikahi wale na poe i haawi ia mai i keia kea.

 

HOAO O KILI E AIHUE AINA

 

Nu Ioka, Ian. 18.  He lono kuikawa kai loaa mai nei i ka Herald mai W sinetona mai, e olelo ana:  Ua loaa mai ia he mau hoike i anei mai kekahi keena aupuni mai ua waiho aku la o Kili i kona manao i na aupuni e ae eha o Amerika Hema e mahele ia Bolivia mawaena o lakou.  Ua kue koke aku o Peru i keia noi i waiho ia aku, a i hoailona no kona a pono ole ua kauoha aku la oia ia Kili e unuhi aku i kona Kuhina, Custodio Vicuno.  O ka manao o Brazil, Argentine a me Paraguay aole ia i lohe ia, aka, ua manao ia e hahai ana no keia mau aupuni ma na keehina o Peru me ke kue aku i ka manao o Kili.  O Bolovia he aupuni nawaliwali loa oia i hiki ole hoi ke kue mai i na puali koa o na aupuni i hoike la ae la maluna i ko lakou wa e lele kaua aku ai, koe paha o Paraguay.  Ua manaoioia o keia manao mahele o Kili ia Bolivia mamuli no ia o kona makemake ana e hoopau i ke kuikahi mawaena o Bolivia ame Peru, i wahi e hiki ai iaia e lawe ae i na apana o Iac@a a me Arica.

 

UA KUU AKU LA KA LUHI

Ma Hookena, Kona Hawaii, ua haalele mai la i keia ola ana o D.K. Kaalele, iwaena o kana mau keiki a me na kaikamahine e hoopuni ana iaia.  He kamaaina oia no Honolulu nei, a ua han@u ia hoi ma Kahuku, Koolauloa, Oahu, ma Ewa nae oia i hanai ia ai a hiki i ka nui ana.  Ua noho oia ma Honolulu nei no kekahi manawa loihi me kana wahine i hala mua aku i ka make, a na laua mai he ekolu mau kaikamahine e ola nei, @ o keia @ o lakou oia o Mrs. T.K.K.A@@@@ a me Mrs. S.K. Kaloa.  Ua piha ia D.K. Kaaleie na m@kahiki he 62 @@  a aku la no kela ao @@ni  @@@.  @@ maiki ka poe i moe i@@ko o ka @@@@, he manao na k@ @@ no ke ola hou ma o l@s @.  Ke @@ @@ aku nei Ke @@@ Aina i ka @@@ aua me ka oh@na o @ mea i @ @ aku la Luuluu wale.