Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 5, 2 February 1901 — Page 8

Page PDF (597.86 KB)

This text was transcribed by:  Mary Deguzman
This work is dedicated to:  erica deguzman

KE ALOHA AINA

POAONO,  FEBERUARI  2,  1902.

PAGE   8

 

 

HE KAAP KAILI PUUWAI

 

---:NO  KA:---

 

UI MINEWA

 

---:A ME NA:---

 

KAIKUNANE EIWA

 

-------------------

 

@ Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu

a i ole na keiki i Hoehaehaia

 

--------------------

 

Kaka@ KE ALOHA AINA.

 

            I ka naha ana ae o ua puka pa la, ua kamoe aku la ka huakai a ua alihikaua nui nei no ka halealii, a ma ke anuu mua hoi o ka halealii ua halawai mai la oia me kekahi koa kiai me ke poha ana mai o kona leo ninau.

 

            E ke kanaka malihini, heaha ka makemake o ka hiki ana mai o keia po?

 

            E alakai aku ia'u no kahi a ko oukou moi e noho nei, e wiki a mai hoohakalia nei, no ka mea, e kauoha koke aku no au i ko'u mau kanaka e lawe pio ae i ka halealii nei a me oukou hoi a pau, wahi a ke alihikana.

 

            Ina pele e hahai mai mahope o'u, a e lawe aku no au ia oe no kahi a na moi e noho mai la, me na helehelena pihoihoi i huli ae ai oia a pu aku la no luna o na anuu me ke alihikaua o na opio e ukali koke aku ana mahope ona.

 

            A i ko laua hiki ana mawaho iho o ka rumi kahi a ka moi e noho ana iluna o kona noho kalaunu me ka hanohano nui, ua ku iho la ua koa kiai nei imua o ke alo o ke aliikoa e ku ana ma ka ipuka o ka halealii a me ka leo malie o awili ia me ke pihoihoi pane aku la oia imua o kona haku.

 

            He malihini ka'u i lawe mai la imua o kou hanohano, a nau hoi ia e lawe aku imua o ko kakou moi aloha, no ka mea, ua makemake oia e ike koke iaia.

 

            Nawai i kauoha ia oe e hookomo iaia iloko nei o ka pa alii, oiai, ua haawi ia ke kauoha aole he hookahi mea e ae ia e komo mai.  Nolaila, no lou hahaki ana i ka olelo kauoha o ka uku hoopai e loaa ana ia oe he make wale no.  A ia wa i huli ae ai oia me ka manao e kahea aku i kekahi kiai e kipaku i ka malihini, a e hopu hoi i kahi koa kiai i hahaki ai i ka rula o ka oihana koa.

 

            Aka, iloko pu no oia manawa i huki ae ai ke @oa malihini i kana pahikaua a me ka leo piha inaina pane aku la oia.

 

            E ke alukoa piha hookano e lawe aku ia'u imua o ke alo o kou moi, a i hooko ole oe i ka'u e kauoha aku nei ia oe e huli ae no au a haawi aku i ke kauoha i ko'u mau koa  e hoopuni nei mawaho o ka pa alii e komo koke iloko nei a hoohiolo iho i keia mau paia nani o ko oukou hale alii nei, a o keia pahikaua hoi a'u e paa nei e apahu aku no au i kou pauku ilokjo o na apana elua.  Nolaila, e hoole mai ana anei oe i ko'u makemake, a i ole ua ae anei oe e hoopoino ia ka home a me ke ola o kou moi?

 

            Na keia mau huaolelo ikaika i pane ia aku e ka alihikana o na opio, ua hiki hou ole iaia ke pane mai, a ia wa i ikeia aku ai kona nanaina i ka haikea ana me ka naka haalulu pu ana ae hoi o kona pauku kino a me ka leo palupalu pane mai la oia.

 

            O kau noi e hooko aku no au, nolaila, e hahai mai mahope o'u a e alakai aku no au ia oe imua o ke alo o ko makou haku moi.        

 

            Elike me ke kauoha a ke alii kiai pela ke alihikaua o na opio i hahai aku ai me ke komo ana aku iloko o ka rumi hookipa kahi a ka moi e noho ana.

 

            A ma ke alo o ua moi la i kukuli iho ai kona kanaka, a me ka leo malie pane aku la oia.

 

            E kala mai ia'u e kuu haku moi, ke hoolauna aku nei au ia oe i keia keonimana malihini i makemake e ike ia oe, a me ka'u koho ana o kekahi no keia o na malihini i hoea mai la maluna o ka moku i komo mai la i keia awa i keia ahiahi.

 

            Kunou aku la ua alihikaua nei imua o ke alo o ka moi a me ka leo malie pane aku la oia.

 

            O alihikaua Morina ko'u inoa, a he mea oiaio, he kanaka au mai ke kai mai e hooko ana i ke kauoha a ko'u mau haku opio eiwa, a o ua kauhoa la oia keia:

 

            Ua makemake ia oe e haawipio mai i kou nohoalii, kou aupuni a me kou lahuikanaka malalo o ko'u poholima, i ole ai oe a me kou mau kanaka e ike i kekahi hoouka kaua weliweli e hiki mai ana.

 

            he uku hoopai keia no kau mau hana lokoino a me kau wahine hou i kau mau keiki ponoi he mau makahiki lehulehu i hala hope ae nei.  Nolaila, mamua o ko lakou hoea hou ana mai imua o kou alo ua makemake lakou ia olua e haawipio mai imua o'u ka lakou elele i koho pono ai.

 

            Na keia mau huaolelo i hoopiha mai i ka puuwai o ka moi me ka hopohopo me ka naka halulu pu ae o kona kino, aka, no kana wahine hoi ua ike ia aku la na okooko ahi o ka inaina i ka pahoia ana ae maluna o kona nanaina, a o kona leo hae i like me kekahi liona omo koko, oia kai pai koke mai i ka i ana mai.

 

            Aolle, aole e hiki ia kaua ke hoohaahaa i ko kaua aupuni malalo o kekahi mau keiki aeahaukae wale aku, no ka mea, ua lako kaua me ka ikaika piha e kue aku ai ia lakou i na lakou e manao mai ana e lole kaua mai, i na koa, ma lako kaua a pela aku.

 

 

UA KIPA AKU MA KA HALEWAI

 

---------------------------

 

                        Ma ka Poakolu nei ua kipa aku la na Senatoa a me na Lunamakaainana o ka Aoao Kuokoa Home Rula e ninaninau pono i ke kulana o ka oihana makai e lawelawe nei a me kona mau hoolilo.  Ua apo ia mai lakou e ka Makai Nui Baraunu me ka hookipa aku ia lakou.  Ua hoike mai oia i na loa o ka hale ahaolelo i na hemahema a me na hoolilo oia oihana ana i makemake ai e lawe ia mai imua o ka ahaolelo ,a la ;awwe pu aku i na malihini e hoomaikeike ina paia o kona kakela.  Mahope o ka pau ana o ka makaikai ana a na Senatoa a me na Lunamakaainana, ua holo aku la lakou no ka hale paahao o Kawa, malalo o ke alakai ana a Senatoa D. Kalauokalani.

 

------------------------------------------

 

KE PAHENEHENE NEI KA LOEA KALAIAINA.

 

------------------------

 

            Ua ike iho la makou maloko o ka muepa Ka Loea Kalaianina o ka Poaona nei, Ian. 26. 1901, i kekahi mau olelo i kupono ole nana e hoopuka e pahenehene ana i ka Aoao Kuokoa home Rula no ka loaa ole o ka lakou papapa'i.  Ina he oiaio kona aloha no lakou aole oia e kamailio o keia mau olelo penei:

 

            :Ahea Ia puka ka nupepa a na poe Home Rula?  Ke liki nui nei e pau ana na hana o ka Ahaolelo i ka lilo ia lakou, a e lilo ana kekahi rola kaomi alanui i papapa'i na lakou, a o kekahi mekini nau pohaku o Kalihi i mea hoonoho hua, a na Emaluka e hoohee na hua me na kepau hana piula."

 

------------------------------------------

 

HE WAHINE HOOLE WAIONA.

 

---------------------

 

            Ma ka mokuahi Sonoma i hoea mai la he wahine hoole waiona, nona ka inoa o Mrs. Helen Gougar, e ukali ia ana e kana kane.  E noho iki ana laua ma Honolulu nei no ke kokua ana i na hana a ka hui hoole waiona o na wahine.  he wahine akamai oia i ka haiolelo.  Ma ka 1896, ua kaahele oia ma kekahi mau mokuaina o Amerika Huinuia no ka hooikaika ana e puka o Baraiana i Peresidena no Amerika Huipuia.  Ma keia kau koho balota iho nei, ua kakoo hou no oia ia Baraiana no ehiku pule o kona haiolelo ana, aka, mamuli o ka nui o ka dala a na Repubalika i lu ai ua loli hou aae la na mokuaina i huli mai ai maahope o Baraiana a kakoo aku la ia Makinile.

 

            O keia kana huakai mua ma keia aoao o ka poepoe honua, aka, he lehulehu wale nae na manawa ana i kaahele ai ma ka Hikina, Aigupita, Tureke, Asia a hiki i ka Aina Hemolele.  Ua olelo ae oia, he nani maoli no o Honolulu nei i ano like me Cairo, ma Aigupita a me Havana, ma  Cuba.

 

---------------------------------------

 

            Ua hala aku la no Maui ma ka mokuahi Kalaudina o Papa Ita, ke kahuna hele ahi, a malaila aku no Hilo.

 

 

           

HOOAHUAHUA I KA UKU

O NA LUNA AUPUNI,

 

-----------------------------

 

            Wasinetona, Jan. 19.  Ua waiho ia mai la e Senatoa Clark he bila no ka hoomahuahua ana i ka uku o na luna aupuni o Hawaii.  E haawi ana i ke Keaaina he $5,000 me 500 pakui hou aku; i ka Lunakanawai Kiekie o ka Aha Hookolokolo Kiekie o ka Teritori e hoopii ia kona uku i $5,000 me $500 pakui.  O na Lunakanawai o ka Aha Kaapnui e loaa ia lakou i $4000 pakahi.

 

----------------------------------

 

NUHOU KULOKO.

 

--------------------------

 

            Ua kue aku na keiki o ka hale  leta i ka hana ana i na hana o ka oihana leta, mahope iho o na hora i maa ma ia lakou.

 

            Ua hoopuka ia ae la ka hookohu o Thoma B. Lyons, i luna leta ma Wailuku, Maui, i ka la 20 iho nei o Ianuari, pela na lono i loaa mai.

 

            Ma na lono i loaa hou mai nei aia no Gear ke hoao la e kulai i ka Elele Wilikoki, aka, ua hiki ole nae iaia ke hoonauene aku i kona kulana.

 

            Ua loaa mai nei na hoike maluna o ka Upolu, no ka halawai ana o ka mokukuna Kanikeaouli me ka ino ma ka moana, a ua haki kona kia mua, a ua muumuu oluna o kona kia hope.

 

            Ua kipa aku o Senato Rusela a me Lunamakaainana Emaluka e hui me Kiaaina Dole no ke kuka ana i kekahi mau bila kanawai e noonoo ia nei e ka Aoao Kuokoa Home Rula.

 

            Ua kipa mai he mau hoohalulu hekila i ukali ia mai e na kuku pakaua koikoi ma ke ahiahi Poakolu nei.  He kumakena aloha paha ia o na lani i ka Moiwahine Vitoria i uhi mai la kapa eleele.

 

            Ua haawi ia ae he kipu aloha o iwakalua-kumamakahi pu kani minute no ka Moiwahine Vitoria e ke Teritori o Hawaii, ma ka uwapo o ka oihana kaua moana o Amerika ma ke awakea Poaha nei.

 

-------------------------------------------------

 

HOOLAHA.

 

---------------------------

 

            UA MAKEMAKE O MAUNAKEA e hoike eia oia ke manao nei e pakui mai i mahele waiwai paa iloko o kana oihana loio a e lawelawe aku ma na ano hooponopono ana a pau e pili ana i na aina.  He manaoio kona e oi loa aku no ka hoopomaikai ia o ka lahui Hawaii ke waiho mai ma kona mau lima i kekahi aina a lakou e manao ai e hoolilo hoolimalima a moraaki paha, a e hooko kkoke aku no hoi oia me ka eleu ia hana.  O kona ike olelo Hawaii ame ka ike i na aina a me na moo-waiwai a hookuleana o na aina ma Hawaii nei kona mea i kupono loa ai no ka hooko ana aku ia ano hana no na Hawaii oiwi.

 

            KEENA OIHANA:  Hale Kakalaika.  Alanui Kalepa, ma kekahi huli mai o ka Hale Leta, Honolulu.      tf

 

--------------------------------------------

 

KAUKA SLOGGETT.

 

---------------------

 

Lapaau Make a me Pepeiao.  Progre@

Block, Papahele 3.

 

Manawa Hana; @