Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 6, 9 February 1901 — Page 3

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, FEBERUARI 9, 1901. 3

 

HE LAHUI KANAKA KO LOKO O KA MAHINA.

            Ma ka hoike a Kauka L.J. Van Martin, Toledo, Ohio, kekahi o na haole kilo o na poai lani o keia keneturia hou, ua loaa aku iaia he mau mea pohihihi no ka mea e pili ana i ka mahina, ua uhi ia oia i ka hau, a he mau moali hoi kekahi e hoike mai ana he mea ulu a me he mea ia aia no he lahui kanaka ke ola nei maloko ona.

            He manaoio kona aia ka mahina i keia wa iloko o ka halii ana a ka hau, a ma kahi haahaa, malia ma kekahi la e ike ia aku ana he moana kai ulu a i ole he mau kualono ia kahi a na mea ulu a me na holoholona e ola nei.

            Wahi ana: Ua hui ia ka mahina me ka hau. O na luapele i oleloia ua pio he mauna ia me na piko i halii paa ia e ka hau. Ma ka nana akahele ana i ka mahina i keia wa, aia he nui wale na kumu i hiki loa ke manao ia he lahui kanaka no kona.

            O ke kumu molale o ka mahina, wahi ana, (oia no ka nele i na ao, ua a me ka hau (snow), no ka mea, e lilo ana na ea kewai a pau i mea paa. Ma o keia kumu ua uhiia na piko mauna e ka hau. Ma na awawa nae he mahana mamua o na aina kiekie. Ua pii ae ka ehuwai, aka, mamuli o ke anu loa ua hiki ole ke lawe ia aku i kahi e, aka, ua lilo ae la lakou i mea paakiki.

            Ua kokoke e paa loa ka mahina i ka uhi ia e ka hau, a ua hiki ole hoi i ka uhi ia e ka hau, a ua hiki ole hoi i ka wela o ka la ke hoohehee aku ia lakou ao ka hoolilo ana i mau ao kalelewa, a o keia ae la kana hoakaka hope e pili ana no ke kau wahi ao ole ia o ka mahina.

 

HOOKUU IA NA AIALO E IKE I KA MOIWAHINE.

            Cowes, (Isles of Wight), Ian. 24, hora 1 a.m. Ma ka hora 11 o keia kakahiaka e ike ai ka ohana alii i ke kino make o ka moiwahine, e waiho nei maloko o kekahi pahu kupapau, ua hoonani ia oloko o ka hale pule me na huihui nanai ulaula a me keokeo. E waiho ana ka pahu maluna o kekahi wahi kiekie i uhi ia me ke kahakahana lole waihooluu poni alii, me na pua o na ano like ole e waiho ana ma o a maanei.

            Ua lilo ka hanohano o ka ike mua ana i ke kino o ka moiwahine i na aialo, a o na hiohiona walohia i hoike ia mai e lakou, ua hiki ole ia ke hoakaka ia aku. O na kanaka lawelawe kaa, na haia wahine, na kahu kaa, na keiki malama lio ame na makai, ua hoopiha ia ka rumi e lakou no aha hora. O na kanaka hapanea na keiki a me na ohana i noho maluna o ka aina o ka Moiwahine Vitoria a i ike aku hoi iaia ma ke ano he hoaloha ua nui ke kaumaha i ikeia mawaena o lakou no ke kaawale ana aku la o ko lakou hoaloha oiaio a moiwahine hoi.

 

NO KA HOOHANOHANO ANA I KA MOIWAHINE.

            Berlin, Ian. 23. O ka mokuahi holo lealea Hohenzollen o ka Emepera, ka mokukaua Nymphe a me ka Sleipner ua holo aku la lakou no Enelani, me ka lawe ana aku malalo o ke kauoha a ka Emepera Wiliama, i ka mahele koa ekahi o na marina a me ka bana.

 

AOLE OIA I POINA I KANA KEIKI.

            Cowes, Ian. 22. O ka huaolelo hope loa a ka Moiwahine Vitoria mamua o kona make ana oia keia "Kuu Keiki."

            Ua ike mua no ka moiwahine ua kokoke mai kona manawa e make ai. Ua ike ae no oia i ka Emepera, ke Keikialii a me kekahi poe e ae o kona ohana e uwe ana. O na poe e noho koke ana ua lohe lakou i kona leo hawanawana i ka hoopuka ana "Goodbye" me ka nana hope ae i kana keiki hiapo.

            I ka wa i pauae ai ka hanu a hoea mai la kona hopena, ua huli ae la na luna aupuni maloko o o ke keena o ka moiwahine i ke keikialii a me ka leo malie pane aku lakou, "Ua make ka moiwahine, E ola loihi ka moi."

 

NA MOKUAHI LAWE LETA.

            No ka pomaikai o ko makou mau makamaka heluhelu ke hoopuka aku nei makou i ka papa kuhikuhi o na mokuahi lawe leta e hoea mai ana i keia awa nana e lawe mai ana i na lono makamaka no ka Elele Wilikoki a me ko na aina mamao, no ka mahina o Feberuari nei, penei:

KIna-Kapalakiko        Feb. 8

Mariposa-Kapalakiko  Feb. 9

Dorika-Kapalakiko      Feb. 16

Aorangi-Vitoria           Feb. 16

Siera-Kapalakiko         Feb. 19

Nippon Maru-Kapalak.           Feb. 26

 

            E lawe nui i KE ALOHA AINA i ike mau i na mea hou o keia mau la e nee nei.

            Ua loaa mai nei na hoike mai Wailuku, Maui mai, aia o Papa Ita malaila kahi i hoikeike ai i kana hana hookalakupua hele ahi, a malaila aku e holo loa aku ai oia no Hilo.

            Ua haawi mai la ka Oihana Kaua o Amerika Huipuia he $5,000 i ka makahiki no ke kokua ana i ka oihana koa o Hawaii nei. Ua manao ia he kokua nui keia i loaa mai la i ka oihana koa maanei.

 

NA MOHO O KA AOAO KUOKOA HOME RULA.

            Eia na moho o ka aoao Kuokoa Home Rula ke hoolilo nui mai i kekahi o ko lakou mau manawa ma ke kipa ana ma na keena oihana aupuni like ole no ka noii ana i ke kulana ola mau keena e lawelawe ia nei a me ka lakou mau hoolilo ku-papanui. O keia mau hoike oia ka na Senatoa a me na Lunamakaainana o na aoao la e malama nei no ka lawe ana mai imua o ka hale ahaolelo e hoolohe ia ai.

            Ma keia mau hana a na moho Kuokoa Home Rula, eia ke pii mai nei ke anu iloko o kekahi mau keena aupuni no ka hoemi ia iho o kekahi mau hoolilo nui hewahewa e ike ia nei i keia mau la ma o ka hoopau ana aku i kekahi poe o lakou a i ole ma ka hoemi ana iho i ko lakou mau uku hana.

            Ma ka Poakahi nei ua kipa aku keia mau hoa hanohano o ka hale ahaolelo e ike ia Kauka Raymond, Peresidena o ka Papa Ola. Ma kona keena he nui na ninau i waiho ia aku imua ona i makemake ia kana pane. O keia mau ninau ua waiho ia aku ia imua ona ma ka olelo Hawaii, a na Wiliama Mokimana i mahele aku ma ka olelo Enelani, a ua pane mai o Kauka Raymond ia mau ninau me ke akahele imua o na moho o ka aoao Kuokoa Home Rula.

            O keia iho kekahi mau ninau ano nui i waiho ia aku a me na pane i loaa mai.

            O oe anei o Kauka Raymond, Peresidena o ka Papa Ola? Ae.

            Ehia ka nui o na kauka e hana nei malalo o ka Papa Ola? Iwakalua-kumamaono.

            Heaha ka uku o keia mau kauka? Mai ke $40 a ka $200. O ke kauka ma ke kahua maʻi lepera he $150.

            Owai ka agena o ka Papa Ola ma na mokupuni like ole? O na makai nui a me na hope makai nui, aka, aole nae o lakou mau uku.

            Eia anei na poe ilihune ke auhau ia nei no ka lapaau ia ana e keia mau kauka aupuni? Lua lakou he ilihune maoli aole o lakou auhau ia, aka, ina he hana ka lakou e auhau ia no.

            Ehia ka nui o na ma'i bubonika i make? He 71 ka nui o na ma'i a he 61 i make.

            Ehia ka nui o na dala i hoolilo ia i ka wa o keia ma'i i pahola ai? Aia ia hoike me Kauka Wahie a me Loio Kuhina Dole.

            Ehia ka nui o na wahine laikini o na lahui like maloko o ka pa o Iwilei? He 191 maloko ola huina he 10 Farani,1 Amerika a o ke koena iho he Iapana.

            Aole anei mau wahine Hawaii malaila? Aole.

            Heaha ka uku o ke kauka kulanakauhale mamua? He $175 o ka mahina i ukuia ia Kauka Howard.

            Ehia kanaka iloko o ke keena lapaau o ka Papa Ola? Elua.

            Pehea i haawi ia ai elua? No ka nui o na hana, hookahi no ke kipa ana i na ma'i mawaho a he hookahi no ka noho ana maloko o ke keena.

            Heaha ka uku o keia mau kanaka? He $100 pakahi o ka mahina.

            Ehia ka nui o na ma'i ma ke kahua ma'i o Molokai? He 980 ma'i me 60 kokua.

            He elua hora o ka noho ana o na Kuokoa Home Rula malaila, ua ku ae la o Senatoa Kalauokalani a haawi aku la i na hoomaikai ia Kauka Raymond no kona launa pu ana me lakou me ka olelo pu aku e haawi no lakou i na hooikaika e loaa ona puu dala mahuahua no na hoolilo o ka Papa Ola.

            Ma keia e ike mai ai oukou ka lahui eia no makou ke hoike aku nei no ko oukou pono i na hana a na moho o ka aoao Kuokoa Home Rula e lawelawe nei i keia mau la, a i na he mau hana apakee no kekahi e lawelawe ia ana e lakou aole no makou e huna iho ana. Aka, ma ko makou nana aku nae ia lakou i keia mau la eia lakou ke hana nei me ka manao kanaka makua a puni dala ole hoi.

 

            He hoolele kukui uwila ka na pae opua i ka po Poakahi nei i ukali ia mai e na leo nakolokolo o ka hekili.

            Mamuli o ka nui o ka ino o ka Poakahi nei, ua kaohi ia ka holo ana o ka Iwalani i kona mau awa maa mau.

            Ua lohe ia mai he kuka lolo a eleele ana ko na Senatoa a me na Lunamakaainana o ka aoao Kuokoa Home Rula i ka la wehe ahaolelo e hiki mai ana i kapa ia "Prince Albert's Coat." Hanohano no na moho o ia aoao ka aiaina.

            I keia Poaono iho ka wa i manao ia ai e puka mai ana ka wahaolelo hou o ka aoao Kuokoa Home Rula ma kahi o ka Loea Kalaiaina e hoopuka ia nei.

            Iwaena o na iwi kanaka i loaa hou aku ma kahi o Kakeia mawaho o Waikiki. Ua ike ia kekahi kino iwi i manao ia he alii oia ma o ka loaa ana o kekahi mau hoailona aliii. Ua lawe ia aku oia no ka hale hoikeike o Kamehameha.