Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 6, 9 February 1901 — Page 5

Page PDF (674.00 KB)

This text was transcribed by:  Sue Pignataro
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA POANO FEBERUARI 9, 1901

 

MOOLELO O KA HALAWAI PIHA KA LUAKINI KAWAIAHAO AOLE OIA KA OIAIO

 

Ma Foster Hall, Honolulu, Oahe, Teritori o Hawaii, Feb. 6, 1901. Hora 10 a.m.

 

            Peresidena Mrs. R. N. Byrd ma ka noho.

            Mrs. Noah Hiram K@kauuleio.

            Wehe ia na haua ma ka pole a Mrs. Keaweikehahialiiokamoku.

            Kahea ia na inoa o na lala o ka hui i a koakoa mai, Eia na hoa.

            Mrs. S. Aki, Mrs. Sabo Kuahiwiowaialeale, Mrs. D. Kalauokalani, Mrs. Kualaku, Mrs. Kailimai, Mrs. Kamala Hiona, Mrs. Kelekia Makia, Mrs.. Anne Pane, Mrs. Hattie Kekai, Haua Nuuhiwa, Mrs. Alice Ordway a me Mrs. Kamala Pauku.

            Heluhelu ia ka moolelo o ka halawai i haia a apouoia.

            Na Hoike Komite – Na Mrs. Sabo Kuahiwiowaialeale i hoike mai aole i holopono ka hana a ke komite no na mea e pili ana i ke pai ia ana o ke kumakanawai a me na rula o ka ahahui.

            Noi mai o Mrs. Kalauokalani e laweia ka hoike a ke komite a noonoo, ma ka ninau ana aponoia.

            Noi hou ia mai no e apono i ka hoike a ke komite, ma ka ninau ia ana aponoia.

            Noi hou ia mai e hookuu loa i keia komite aponoia, a hookuu ia ke komite.

            Noi ia mai e koho i komite hou ma ka ninau ana aponoia. Kohoia o Mrs. D Kalauokalani i komite pai, ma ka ninau ia ana aponia oia ke komite pai.

            Hoike a ka puuku no na lilo buke o ka ahahui, ekolu buke $2.50 Kokua ka Peresidena o na Kane $1.00, no ka buke a na Wahine. Nolaila, o ka hoolilo ponoi o ka hui no ia mau buke $1.50.

            Noi mai o Mrs. S Aki e lulu keia ahahui, hooholoia. Eia na poe i lulu.

            Peresidena Mrs. R. N. Boyd               $5.00

            Hope Pres. Mrs. S. Aki                       1.00

            Kakauolelo Mrs. Noa Hairama           5.00

            Hope Kak. Mrs. Sabo K. W.               5.00

            Puuku Mrs. Kalauokalani                    5.00

            Mrs. Kualaku                                      5.00

            Mrs.. Kailimai                                     5.00

            Mrs. Kamala Hiona                             5.00

            Mrs. Ane Pane                                                5.00

            Mrs. Keaweikekahialiiokamoku          5.00

            Mrs. Kelekia Makia                             1.00

            Hattie Kekai                                        1.00

            Mrs. Hana Nuuhiwa                            1.00

 

            Huina.                                                             $49.00

            Noi ia mae i hookuu ka halawai aponoia. Hookuuia ka halawai ma ka pule a Mrs. Keaweikekahialiiokamoku.

            Mrs. Noah Hiram,

            Kakauolelo.

 

Malama ia ae he Anaina Pule Hoalohaloha 'o ka Moiwahine Victoria.

 

            Ma ka hora 2 o ka auina la Po alima nei i malamala ai ka pule hoalohaloha no ka Moiwahine Victoria, Moiwahine hoi o Beritania Nui i hookuu mai i keia ola ana ma ka la 22 o Ianuari, 1901, maloko o ka luakini o Kawaiahao i waena o kekahi anaina kanaka nui i akoakoa ae malaila o na kupa Beritania, Amerika, Hawaii, Iapana a me na lahui like ole e ae.

            Ua lawelawe ia na hana malolo o ke alakai ana a Rev. J. Usborne a me Rev, Hamilton i kokua ia e Rev. W. M. Kincaid a Rev. H. H. Pareka iloko o ke anoano eehia. Ua hoohiwahiwa ia kekahi wahi o loko o Kawaiahao me na kahakahana eleele o ke kumakena a mahope o ka awai a na kahuuapule e noho ana o kau ana he mau hae Beritania me na kahakahana kanikau.

            Uaa hoea ae ma keia anaina pule hoalohaloha o Kiaaina Dole me kona mau ukali, na luna au puni like ole o na aina e a me ka lehulehu.

            Ma ia awakea ua paa na keena oihana a pau o ke kulanakauhale nei e hoike ana i ko lakou manao kaumaha no ka haole ana aku la oia lani alii, me ka meha o ke kulanakauhale me he La Pule la ke paniku o na ipuka o na hale oihana.

            Elike me ka noho kanikau ana o ka lahui o ka honua nei no keia moiwahine kaulana i hala aku la i ka make; pela no na lani i hoike mai ai i na hiohiona kaumaha ma ka hoohiolo ana mai i na po'i wai o Kulanihakoi, i ukali mai e na olapa uwila a me na hakui hekili ma ia kakahiaka. A mawaho o Waikiki oa helelei iho na hua hekili nona ka nunui i like ma na hua manu ai raiki.

 

HE MANAO PAIPAI

            I na Lede mai Hawaii a hiki i Niihau o ka aoao Kuokoa Home e maliu a e nana mai i ka hana hooulu hookuonoono o na wahine Hawaii e kukulu a e hoomake nei ma ke kalanakauhale o Honolulu, a ua manao makou e holomua aku ana keia hana a na wahine, a ina pela alaila, ua makemake ia na wahine apau e noho ana malolo o ka aoao Kuokoa Home Rula, e ala like a e hana no neia hana maikai iwaena o kakou na wahine, no ka mea, o na wahine ma na hana kupono o keia ana. Nolaila, e ala na wahine manao lokahi a hana no keia hana a makou e hapai nei.

            Owau no me ka haahaa,

            MRS. NOAH HIRAM

 

            Me ke keena nei o ke Nupepa Ke Aloha Aina o Mr. John T. Brown o Hilo, i kipa mai oia e waiho mai i kona manao pane no na mea i kamailio ia e ka nupepa Avalata na mamua aku nei no kana kaikamahine, penei:

            "He mare malu kai malamal mawaena o Miss Emeline Baraunu me Mr. Norman Laimana o Hilo, mamua koko aku nei i ka wa o na makua o ka wahine eia i Honolulu nei ma kahi o Mrs. Irene Brown. Aia ua mau opio la ma Hilo e kali mai la no ka huli hoi aku o na makua o ka wahine a haawi aku i ko laua mau manao aloha. Ua holo pu mai o Mrs. Laimana me kona mau makua i Honolulu a holo malu aku la maluna o ke Kalaudina no Hilo no ka halawai ana me kana kane."

            Ma kahi a ka Avalatais e olelo ana ua holo malu aku keia wahine opio no ka halawai ana me kana kane ma Hilo, aole ia o ka oiaio, aka, ua hoea wai no keia Norman Limana i Honolulu nei a hoomahuka malu aku la i ka maua kaikamahine aloha mai ku maua poli aku kona au makua, me ko maua ike ole, a hoihoi aku la iaia imua o ke alo o kona mau makua, kahi o laua i mare ia mai la. (Aole na kela kaikamahine i holo malu wale aku, aka, i kii maoli ia mai e Norman Laimana a hoomahuka pule me ia.) Ua ike no o Mr. a me Mrs. R. A. Limana i keia hana pono ole a ka laua keiki, aka, aole @ laua i kaohi iho i keia mare a hiki i ko maua lohe ana na makua o ke kaikamahine hiki ai la hoi i kekahi o maua ke holo aku e ike i ko laua wa e hoohui ia ai, "oiai, he maikai ka mare mamua o ka noho hewa ana." Aole loa au i apono iki i ka hana a na makua mikanele o ke kane i hana ai no ka mana kaikamahine.

            O keia ae la na mea i waiho ia mai na makou e pane no keia mea.

 

O KE KOKUA ANA I KA MANAWA A PILIKIA, HE HANA HEWA ANEI IA?

 

MR. LUNAHOOPNONPONO,

            Aloha oe:

            E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o ke kino lahilahi o ka kaua milimili i na hopuna olelo puana ia ae la maluna.

            Ua like iho la au i kekahi leta e ahewa ana i na Luna Nui o ke Kahua Ma'i Lepera, ma o  ka hoohainu ia ana o kekani mau sela olulo o ka mokuahi Lehua i ke kope i hana ia na mea ai e ka ma'i lepera, i ka pule i hala, ua loaa ia ha uila i keia poe sela ma o ka nahaha ana o ko lakou waana ma ke awa o Kalaupapa.

            E noho ana lakou me na kino h@lulu i ka make i ke anu a me ka make a ka ai, aole e hiki i ke kapena a me na alii e ae o ka moku ko hoopakele ae i na sela poino, a no ka hiki ole ke alo ae, ua hoaahu la aku lakou me kekahi mau lole o ka halehuai ma Kalaupapa, a inu pu iho la lakou i ke kope ma ka hale @ i noho ana ia e na ma'o lepera.

            Ina aole i loaa i keia poe kekahi mau mea ai ua maopopo loa ko lakou poino, oiai, e ike ana ka mea kakau nei e kakaa wale ana no ko lakou mau onohi maka i ka make a ka ai.

            He hana hewa iho la anei la?

            Haina, Aole. I ka wa e noho Luna Nui ia ana e Ambrose, e komo mau mai ana na moku komite, a mai ia wa mai a hiki kela wa, ua ikela ke komo nui mai o na makamaka e ake ana e ike i ka lakou mau ma'i maanei, me ko lakou ai, inu pu, a noho pu me na ma'i iloko o hookai la.

            No ke aha ke keakea ole ia ana e na luna nui o ka wa i hala no ka makau ana mai i keia poe kino ola maikai. O ke aha la ka mea oi aku o keia, o na sela poino paha, a i ole o na makamaka paha i kau mai maluna o na moku komite i komo poho aku i ka naele o Alakai, e kuhinu pu ana i an imu puaa a na ma'i o ka lehulehu no ka hoike no keia.

            Eia hou kekahi, o ka pilikia o ka kahu ma'i lepera i ka a, aole ia he pilikia ma o ka uana pono ole o ka Papa Ola, aka, he nele maoli no no na mahiai mawaho aku o keia kahua ma'i i ke kalo ole, ua hooikaika nui aku o Mr. Lulana i ka imi ana i ka ai e hoolawa ia ai keia kahua ma'i, a i keia manawa ua nele, a ua @akoo pu aku hoi kona hope Mr. Feary, i ka hooikaika ana e loaa ona mau pai kaio no keia kahua ma'i, mai ka malama mai o Okatobe, o ka makahiki i hala, a hiki i keia wa, o na pai e hiki mai ana maanei e uku ana oia i ka mea ai a me ka uku moku me kana dala ponoi, i mea e loa koke ai no ka po@, a e hoihoi ia mai no kana dala e ka Papa Ola i ka wa loihi,a ke hooikaika pu nei keia mau luna nui i ko kanu nui ana i ke kalo ma keia kahua ma'i.

            A ina paha he mau luna nui e aku mawaho ae o keia mau kanaka aole nana ia ka pono o ka lehulehu, aka, i keia mau kanaka wale no i noho ia ai ke aloha. Me keia mau mea ke hooki nei au me ka Lunahooponopono a me keiki oniu hua metala ko'i welina.

            Ko'u oiaio,

            J.D.KAHALE.

            Kalaupapa, Molokai, Ian, 31, 1901

 

            Ua komohewa ka inoa Kaiwi me kekahi wahi o kakou pepa ma kahi e olelo ana, "ma na kowa o Alanuihaha a me Kaiwi," o ka pololei, ma na kowa o Alanuihaha a me Pailolo.     

            Ma ka mokuahi Kina i loaa mai la na lono na manaoia e kahea ana o Amerika he Ahaolelo Kuikawa mahope o ka pau ana o keia kau i ka la 4 Maraki, i wahi hoi e hiki ai ke pau pono na bila kanawai o keia kau i ka hooloheia.