Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 8, 23 February 1901 — Page 6

Page PDF (603.12 KB)

This text was transcribed by:  Sharon Billingsley
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA, POAONO, FEBERUARI 23, 1901.

6

 

MOOLELO @OONI PUUWAI

---:NO:---

Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaianaha

 

MOKUNA II

KA HOME PUANUANU I NELE I KE ALOHA – KA WAI ACIDA KAILI PONIUNIU.

           

            Mahope o ka hoouna ana aku o Slevia i ka wahine malama keiki me ka bebe no ko laua rumi, noho hou iho la ia a heluhelu i kela leta kumakaia me ka malie a ahahele loa o kahi hopuna olelo mahope o kekahi, a i ka pau ana ua puoho hou ae la kona leo hehena ma ke kamailio ana i keia mau olelo:

            He mau olelo apuni wale no keia leta, aole loa he wahi oiaio iki iloko, no ka mea, owau no kana wahine mare imua o ke Akua a me na kanaka.  Aka hoi @ na Lani. Ina he oiaio keia mau olelo a ua aloha la a’u alaila, heaha ko’u ano imua o na maka o keia ao? E aho au e make mamua o ko’u ike ana i ka oiaio o keia mau mea.  Kei ka luuluu a me ka ehaeha, ka hilahila a me ka hoowahawahaia ina o keia iho la ko’u ano i hanao ia mai ai i keia ao.  Aka, heaha la hoi kana ua hiki hoi @.  Hele ia i ka la o ko lealea, a ka la noi o ke aloha aole oe he kane mare na’u.

            He hapalua hora i hala ae mahope iho o kela mau olelo uluahewa o ka hehena a ua Silevia nei ku ae la a iluna me kona oiwi kino maloeloe, alaila, hoomau hou ae la ia i ke kamailio ana me na olelo a ka mea hoopalupalu ia kona mau aakoko, a hoopalupalu ia hoi ka pana ana a kona puuwai.

            Wai hou a ua Silevia nei.  Aloe ka au he wahine mare na kela ka maka. Ua haawi aku au iaia i kuu puuwai a pau, haawi aku au iaia i kuu aloha me ka oiaio, kuu ola hoi a me ka hanohano iloko o ka maemae.  Aka, o kana ka ia e panai mai ai ia’u o kona hoole a kapa mai, aole au he wahine mare nana.  Ua hiki hoi, a e ke Akua o na Kaua.  Imua o kou ihiihi hoano ke hooha iahala nei au na kou mana e ahewa mai iaia.  Ua ike oe aole loa au i lawehala i kekahi mea, a aole hoi i kou mau kanawai.

            Aka, i keia hora ano, eia au ke ku nei he wahine i hoole ia ka mae mae o kela berita mare nana i hoohui ia’u a me ua kanaka la nana au i kumakaia mai nei, ua haawi aku au iaia i ke aloha oiaio o ka wahine makee kane, aka, ua kiola mai la nae oia ia’u e lilo i kauwa maluna o keia ao akea, aka, kiola mai ia nae oia ia’u a o kuu aloha ana nona, ua haalole mai la ola me ke kokoolua ole, a aohe hoi he makamaka  nolaila, e na lani, i keia la a i keia @ @ @ ana au i keia home i home puanuanu i @ i ke aloha elike me ka olelo.

Naha ka he’e ke kanaka kuu mea aloha,

Makamaka a ka moe kuu mea e kipa ai.

            Ua haniau iho na lehelehe o Silevia no kekahi minute, a iaia i ike aku ai i na nota baneko e @ mokaki mai ana iluna o ke pakaukau ua puoho hou ae la kona leo hehena me ke ano ahio i ka hoopuka ana ae i keia mau huaolelo.  Aha o keia ke kumakena e Alika Lema au i manao ai no kuualoha, ka maemae o kuu inoa a me kuu uha ne hala ole. Ha, ha, ha, aole loa, he kuhihewa nui keia ou, a o ua kuhihewa ala ou, na na lani no ia e ku  hoike no kaua.

            A laila, hopu iho la oia i na pu a pepa nota dala baneko nei me ka nana ole i ka heluna waiwai io, a he owe ana me ka owe nui, he owe hou ana me ka owe liilii aia ua poe nota dala nei ua lilo ia weluwelu liilii @a, lakou me na opala ma.  Mahope o ko ua ui Silevia nei haehae ana ae i na nota a lilo i mau apanapana liilii, komo aku la ia no kona keena moe a lawe mai la i na mea makamae a kana kane i makana mai ai iaia, a paki iho la iluna o ka papahele malalo ou kona mau kapuai, a na ko laua mau kaomaha a koikoi i hoolilo iho ia lakou i mau apanapana liilii he mau tausani ka heluna.

            Me na huaolelo o ka i@aina kamailio hope a o la ia.   Aole loa au i hoo@ilo  i kuu uhane no keia mau mea hoonaninani kino a kela kanaka kumakaia wahahee i haawi mai ai ia’u, a aole loa hoi au e lawe i hookahi o kona mau mea i mea e hoomaona ia mai ai kuu la pololi, e aho au e make a nele, a ilihune hoi mamua o ko’u hoopa ana i kekahi mea nana i haawi mai ai no’u nei ka wahine mare ole ia eia.

            Aole au e pono ke ola, wahi a ua ui Silveia nei iaia iho.  Aole no kuu haaheo keia mau manao ana, aka, no ka hanohano a me ka maemae o kuu inoa, ka mea i oi aku mamua o keia ola ana, alaila, me ku leo uwe hihi o ua Silevia nei, haalele iho la ia i ke keena me ka lalau ana aku i ka papale a me kahi kihei pili o ka po anu, a huli ae la, iho no lalo o ke alapii me ka haawi ole aku he wahi leo aloha hope no kana kamaiki a i ole la hoi i wahi muki honi, he ole loa no, alaila, he keu keia a ka wahine aloha kekiki ole, ka hele me ka manao ole ae he hapuu paha kana e haalele iho ana mahope.

            Ae, aia ua ui Silevia nei ma ke kulana  hele a haalele iho i ka home aloha ana i pili ai me kana kane loko o na la a ke aloha e puluma ia aoa, ka home noi a ua ui la i kapa iho ai he Home puanaa@u i nele i ke aloha, no ka mea, ua haalele mai ke kane iaia ka mea e pumehana ai o ka home ala me na @ a ke aloha, a o ua ui ala no hoi ka loa ma ia alahelo like me kaua kane @ ka haalele ana iho i ka laua hapuu hookahi wale iho no.  e noho makamaka ole ma ua home puanuanu ala ia nele me ke aloha.

            Ina he mau minute e ao kekahi i ike ia ai o ka ui Silevia me ka puuwai i nele me ia mea he aloha alaila, ua manawa mua loa ala.  Aka na ka leo ninau nae o ka wahine e malama ana i ke keiki i hoohuli ae i ua ui la o ka puuwai pohaku, a pan@ mai la i keia mau olelo, “Ae e Jinnie; e hele ana au, a e haawi oe i na mea apau e hiki ai ia oe ke hoapakele i kuu keiki aloha, a na na lani e kokua mai ia oe.

            O keia wale iho la no na wahi olelo a Silevia Lema i pane mai ai imua o Jinnie a hala aku la oia iloko o ka pouli e @@ki paa ana, a iloko o ua pouli la e uhipaa ana maluna o ka aina, ua hoopuka hope ae la ia i kana hoohiki e make oia mamua o ka hoea ana mai o ke kakahiaka a  na ko keia ao e niele no lakou iho ma ka ninau ana heaha la ke kumu i make ai o madame Silevia Lema ka wahine ui opio o L@kowai Home?

            Oia mau ninau a me ia mau niele ana nawai e hoike aku ia lakou?  Aole loa he hookahi, aka, o Silevia Lema hookahi wale iho no a me ke Akua o ka lani, o laua wale no na mea i ike i keia mea huna i na e make io ana ua Silevia nei.

            E make e au mamua o ka hoea ana mai o ka la apopo, wahi a ua Silevia nei, aka, pehea la au e hana ai a make iho au?  E kiola anei au ia’u iloko o ka hohonu lipolipo o kela lokowai lana malie, a ilaila hoi e hoomaha ai ko’u kino?  Aole! Aole au e haawi ia’u iho i pio a i paahao na ka hohonu o kela lokowai Alaila, i hea ka hoi e make ai, iluna anei o na lala laau?  Auwe! Kou ka hupo ame ka hehena o keia mau noonoo ana.  E aho e loaa ia’u ka make ana i ike ole i na ehaeha ame na luuluu o kuu uhane kaumaha.  Aka, heaha ia make ana, ha, ha, ha.  O ka make ana malalo o ka ikaika a me ka mana o ka wai akika a ke loaa ole i ua wai kupua la ka mana e noho alii maluna o’u, alaila, e lawe mau no auanei au a hoomanao i ka olelo kauiana loa o ka paakiki a ka Haku iaia i ala hou mai ai mai ka make mai ma kona huli ana ae a ninau i keia mau mea elua.  E ka make! Ahuea kou hueloawa? E ka lua!  Auhea kou lanakila ana?

            O ka make ana malalo o ka mana kaili poniuniu a ke awai akika, oia ka make a ua ui nei i hooholo iho ai, a e like me ka hikiwawe o ke ala ana mai o kela mau noonoo ilo ko o ua ui ala pela no hoi ka omoole o ke alana ana mai o kekahi manao hou @oko ona e hoololi koke ia ai ka pau o ka manao mua a lilo i mea ole, a wahi a ua ui la i namonamu iho ai laia iho.

            Malia @ he lela ho@o wale no a keia na kuu kane, eia nae @ kuhihewa loa ia au ma ka manaoio ana he oia@o, a haalele aku nei i ko maua home aloha, kela home a’u i kapa aku nei he home puanuanu i nele i ke aloha.  Aole hoi o ua home wale ala no ka’u i haalele aku nei, aka, o ka maua kamaiki bebe kakahi.  Lokoino!  Lokoino maoli no au, a kapa mai paha oi ia’u e kuu aloha i na pua, a o kuu ipo hoi o na launahele he lokomo.  Ae, ua lokoimo au e kuu aloha mamuli o ko lilo i ka ulala, haalele iho oe ia’u me ke aloha ole e au hele i ka loa a me ka laula o ka aina.  Ua ike a maopopo ia’u, o na kanaka a pau i paa ke aloha no ka lakou mau wahine, aole loa lakou e aa e hana i kekahi o keia mau hana, e kue ana i na kanawai o ke Alua a me ko ke kanaka.  Ana nae, e hoea aku ana au no Barae a huli i ka oiaio o keia mau mea mamua o kuu hooko ana i ka’u hoohiki, a ke maopopo ia’u ua kumakaia mai oia i’au e kuu aloha, alaila, he hookahi wale no a’u alahele i koe e hana ai oia no kela wai poniuniu o ka Akika.

            Me keia mau olelo a ua Silevia nei, haalele iho la oia i ke kapa o ka lokowai, a huli ae la ia no ke alahele e hiki aku ai i kahi kauhale o Barae, a iloko o ka puahi a me ka awiwi o ke kaa nana oia i ahai mama aku, aia oia e ku ana ma ka puka o ka hotele ke Sila o Barae a o kahi hoi i maa mau ia Ailika Lema i ka hoohala ia ma ka paani pahupahu a me kahi mau lealea o ae.

            O ke kanaka a keonimana i halawai mua loa mai me ia ia minute a kona kaa i ku iho ai ma ka ipuka o ka hotele, o ka ona a haku hotele no ia, a o ka ninau hoolauna mua a ua Silevia nei i mahaoi aku ai mahope iho o ka haawi ia ana o na ku@ai aloha ahiahi, oia no ilaila o Mr. Lema.

            O ka pane i loaa mai ma ka aoao o ka ona hotele oia no keia.  Aole a ka madame, ua haalele kahiko mai oia ia Barae nei i ka hora eha o keia auina la iho nei, a ua lohe wale mai no wau ua kau aku oia ma ke kaaahi ma Geremaroka no ka holo loa ana i Parisa.

            I Parisa! Wahi a Silevia me ka piha pahaohao, heaha keia hana nui ana i hele aku nei i Parisa, ua lohe anei oe?

 

NOONOOIA KA HOOPAU ANA I NA DALA HAWAII.

 

Wasinetona, Feb 11.   Ma keia la i waiho aku ai o Sonatoa Foraker he hoike mai ke komite mai maluna o na Paemoku o Hawaii a me Rorto Rico he bila no ka hoopau ana i na dala pepa a me keokeo o Hawaii, a oia mau dala keokeo e hoohee ia i mau dala o Amerika @@ipuia