Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 11, 16 March 1901 — Page 4

Page PDF (610.25 KB)

This text was transcribed by:  Lani Lofgren
This work is dedicated to:  Duke Kahanamoku

KE ALOHA AINA, POAONO, MARAKI  10,  1901

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa no ka Lahui Hawaii.

------------------------------------------------------------------

EDWARD L. LIKE. Lunahooponopono

HOGAN E KALUNA, Kuna Hoopuka

ALEX NAWAHI, Luna Hoohana.

EMMA A. NAWAHI, Puuku a KE ALOHA AINA.

-------------------------------------------------------------------

PUKA PULE.

E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.

-------------------------------------------------------------------

No ka Makahiki...................................$2.00

No ka ono Mahina.................................1.00

No ka Kope Hookahi...............................50

-----------------------------

KEENA HANA.

Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370, Kokke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi.

---------------------------------------------------------------------

HONOLULU.........................MAR. 16, 1901

---------------------------------------------------------------------

KILO KA INOA MAIKAI I MEA KOAKA IA.

---------

            Mamuli o ka nui o na nunu olelo ia mai ia makou o na poe i huipu a launa pu a makou@ ma nao nei he mau hoaloha kekahi me kekahi, aka, i ka hoea ana mai o ka hopena mawaena o na hoaloha, e ike ia aku ana ua mau hoaloha la, e wehe mai ana kekahi i ka pili e hookoa ae ai i ke ano noho hoaloha i manao ia o ke kokua ana o kekahi i kekahi oia ke alahele e loaa ai ka holomua iloko o kekahi poai, hui, a lahuikanaka paha, pela makou i hoomahui ia mai ai e kekahi o na hoaloha no mawaena o na hoaloha iho, i ka hana a kekahi poe e aumeume nei me he ilio pololi la i ka aumeume kuekue iwi bipi.

            Ua hoea mai keia ano i kekahi mau lala o ka Papa Hooko o ka aoao Kuokoa Home Rula a ka lahui e hilinai ai o ka lakou mau a'o alakai ana ka mea e pono ai ka lahui ma keia mua aku a kakou e nee nei.

            Aole makou i manao e lawe mai i keia mau a'o ana i mea e hoehaeha ia aku ai na lala o ka aoao Kuokoa, a me na lala o ka Papa Hooko, oiai o makou a o kakou no a pau he poe aloha aina like no, i ku like ai ma ia aoao a na ke au hoi o ka manawa o hahana kalaiaina i haawi ae nei i ka manao koho o kela a me keia i kona aoao kalaiaina iho, me ka mau no nae o kela moto kahiko ke aloha i ka aina, aka, he mea hiki ole ia makou ke nana wale aku i ka hoao ana a kekahi poe e hooulu ae i na haua ano makee o ka puni waiwai a ake hooioi naauao ia lakou e rula mai ai i ka makemake o ka  lahui, aole loa pela.

            Ua hoike ia mai ia makou ma ke ahiahi Poalua nei ua hakea moua ia he halawai na ke komite koi poho pauahi, a ka Papa Hooko o ka Kuokoa Home Rula i koho ai, me ke kauoha pu ia e wehe ia i halawai makaainana nui no ka poe koi poho; oia na komite i ike ia a i hoolaha akea ia ma na nupepa a puni ke kuianahauhale nei, oia ke komite i koho ia e ka halawai makaainana o na Home Rula pauahi i malama ia ma ka Ofiuma ka la 20 Feberuari, 1901, a wa wae ae ua halawai la no lakou ka nui i koho ia o ka poe i hiki ae he 800 a oi, i mau komite o 7 lala no na mea e pili ana i ka lakou mau pono koi poho pauahi, oia komite he poe i hilinai ia no ke kupono e lawelawe ia hana nui, a o ka Lunahoomalu o ua komite la oia o James K. Kaulia.

            Ua hoolaha ae ua komite la ma kekahi o ko makou helu nei, e malama ia ana he halawai no na omite la, no ka waiho ana mai a na poe koi poho pauahi i ka lakou mau koi.  Mamua o ka hoea ana aku i ka manawa ua piha e ke keena halawai, a ua hiki ae o J. K.Nakookoo a me kekahi poe e ae, a kukala ,mai la o lakou na komite koi poho pauahi e nana ia mai ai e ka Ahaolelo aole kekahi komite e ae, ua hookahaha iia na poe i hopa aku i keia mea, a ua ku mai lo ua Nakookooo nei me kekahi poe e ae i wae ia ae a noke mai la i ka haiolelo, e kuahaua ana e koi mai ana e haawi aku na lakou e hana i loaa ka huina koi poho a keia a me keia e like me kona makemake i koi ai, a hoike mai la he apana pepa me ka olelo mai na na Iapana keia koi i ka Ahaolelo, a ua haawi mai nei ka Ahaolelo na ko'u komite e hooholo, owau ka Lunahoomalu o ke Komite a ka aoao Kuakoa Home Rula, aole o ka oukou komite i koho ai ma ka Ofiuma, ua ulu ae ka uluaoa, na hoea ae o Kauha e noke ana keia poe i ike mua ole ia no keia hana i ke kue ia Kaulia a me kona komite i koho pono ia e na haneri o na poe pauahi, me ka olelo mai ina ia lakou holo na hana, he hiki ia lakou ke olelo wale aku i na Lunamakaainana a me na Senate o ka holo no ia, oiai o ka Kaulia ma komite aole ia he Home Rula, ia wa i lohe ia aku ai ka pane ana ae o kekahi leo, alaila; ua Repubalika aku nei kekahi alakai o ka lahui nana i hoomanawanui i na makahiki i hala ae nei, a o keia poe hanau hou akahi ae nei no a mailu ae, o lakou ae nei, a o keia poe hanau hou akahi ae nei no a mailu ae, o lakou ae nei ka hoi ka oioi.

            He nui na ninau i haawi ia aku ia Nakookoo e ka poe koi poho pauahi e pane mai, aole nae e hiki ke pane mai, o kekahi oia mau ninau, oia hoi, ina e lawe mai makou i na koi poho na kau komite e hana, aole anei e koi ia mai an@ makou e uku?  o ka pane, aole e hiki ia'u ke pane aku i kela ninau,  I ka ninau ia ana aku ia Kaulia na pane mai o Kaulia, hana wale au no oukou, oia ke kumu o ko'u hapai i keia hanam no'u ponoi ka noonoo i waiho aku ai i ka Papa Hooko, aole na keia komite a kakou e ike ae ia i keia ahiahi, i lawe mai au i keia hana no ke kokua wale ana ku no ia oukou e palaleha mai nei, oiai, oia na koi a na Iapana, Pake, a me na lahui e ae i ka lima o ko lakou mau wahaolelo iloko o ka Ahaolelo, a nana aku nei au ia oukou e ku'u lahui e noho palaka mai ana, oia ko'u hapai i keia hana nui a wahi a ka mea nana i hoike mai ia makou, he nui aku na a'o uaauao a K@@lia i a'o aku@ai.

            A ia Sematoa Kalanokalani i koua komo ana mai i a'o mai.  O ke komite a Kaulia e noho hoomalu nei na ka aoao Kuakoa Home Rula no ia i kakou ia e ka lehulehu o ka poe koi poho pauahi ma ka halawai makaainana ma ka Ofiuma, a o Nakookoo ma he poe Home Rula no lakou, aole pololei na olelo ana aole ke komite a Kaulia e nono nei he Kuakoa Home Rula, ina makemake oukou ia Nakookoo ma hele no oukou ilaila, a ina i ke komite Kuokoa Home Rula a Kaulia, na hiki no.

            Na ia mea i hookuke aku i na kanaka, a wahi a kekahi mea i pane aku ai ia Nakookoo ma, aole o makou makemake i ka oukou mau hana, i hele mai nei makou i ka Kaulia Komite i kahea ae nei, aole i ka oukou, ke hoi nei makou, a hoomaka kela me keia e hoi, a lohe ia aku la ka leo hakea o Nakookoo ma, haawi mai na koi na makou o hana.  No Kaulia ka hoi o ka eu like no ia o na mea a pau e hoi.  Koe aku o Kaailaiki me kekahi mau komite e helu ana i kona mau wahi ewalu.

            Oia ka makou i olelo ae nei lilo ka inoa maikai o ka aoao Kuokoa Home Rula i mea koaka ia. Minamina ka mea maikai i ka hoolilo ia i mea ole.

--------------------------------------------------------------

KE HOOPONOPONO NEI O IEHOVA.

--------------

            Aole e hiki i kekahi kanaka, a i kekahi poai kanaka, a poai la hui ke ike, a ke hoomaopopo i ka Iehova hana maluna o na aina na aupuni a me na lahui o ke ao nei, aia wale no a loaa mai ka hopena imua o lakou, alaila, hoomaopopo iho la.  Pela i ka wa kahiko, a pela i ka wa ia Noa, ia Lota, a ia Mose, ma Aigupita.

            O na hana hoopaakiki o ka wa kahiko loa, oia no ko keia wa.  Ua pilikia na manao hoopono e hoaloha e na manao hoopaakiki o ka puni waiwai, no ia mea, ua hoopaakiki ia ka manao a me ka naau, e ike ole i ke aloha kanaka a na ia mea e kaualako aku i ka lahui a me ke aupuni e komo iloko o ka pilikia.

------------------------------------------------------------------

(Mai ka aoao 3 mai)

------------------------------------------------------------------

LA HANA 10.

WALE O NA KUNAMAKAAINANA.

            Halawai ka Hale elike me ka hoopanee ana, Lunahoomalu Akina ma ka noho.  Kahea inoa, heluhelu ia ka moolelo o ka la @ a apono ia.

             Na Dike i waiho mai i ka hoike a ke Komite Ola, e pili ana @ ka palapala hoop0ii a ka poe o Koolauloa, e noi ana o hoopau ia kekahi pauku o ke kanawai o ke Panalaau o Hawaii nei.  Aole mana o keia Hale e lawelawe ai ia hana.

            Noi o Makekau e lawe ia mai ka hoopii a noonoo, hooholia.

            Nana no he noi e lilo keia i hana no ka la apoopo.

            Na Mahoe e waiho ia ae i ke Komite Hookolokolo.

            Na Robikana e waiho ia ma ka papa no ka noonoo ia ma ka la apopo, hooholo ia.

            Noi o Emaluka e ae ia aku ke komite hookolokolo e waiho mai i ka lakou hoike no na bila 3, 5, 6., 10.  Noi o Robikana, e waiho ia ka hoike a noonoo pu ia me ka bila kanawai, hooholoia.  (He ike ole no paha no keia lala o ke komite hookolokolo i ka manao o ka lunahoomalu oia komite i poku ae la?)

            Noi o Robikana e ae ia aku kona lawe ana mai i kana bila, hooholoia, heluhelu ikahi ia ma ke poo.  Nana no he kaua wai e pili ana i ke kuai ana i ka Ailakohola, heluhelu ekahi ia ma ke poo, a hooholo ia.

            Na Kumalae he hoolaha kanawai no ka Hae.

            Na Nailima he hoolaha kanawai koho Elele.

            Na Makainai a me Ewaliko he mau hoolaha kahawai.

            Na Paele he bila kanawai, heluhelu a hooholo ekahi ia.

            Na Kaaiho ame Aylett he hooana kanawai.

            Na Dike he hoolaha kanawai e pili ana i na hale e malama ana i hana haumia.  Nana no he kanawai e pili ana i na hana hookolokolo, hooholo e pili ana i ke kukulu ia o na hale i pau wale i ke ahi.

            Ma keia ninau ua ulu mai na hoopaapaa ana a hiki i ka pau ana o ka hora 12.  Hoomana ka hale a noho hou ma ka hora 2 o ia auina la.

            Noho hou ka hale ma ka hora 2 p.m.

            Na Emaluka i waiho mai he hoololi pakui no ka olelo hooholo e pili ana i ke kukulu hou ia o na hale laau ma Kinataona.  A nana no i noi mai e waihoia ka olelo hooholo i kekahi komite o akolu lala.  Pakui mai o Ewaliko a elima lala.

            Elike me na hoopaapaa ana i ke kakahiaka, pela no i ka auina la.  I ka ike ana o ka lunahoomalu e hele loa aku ana i ka nui ua kahea mai la oia i na ae ame na hoole.

            He 14 ma ka ae a he 13 ma ka hoole.

            Haule ke noi a Kauiho e kapae loa ia ka olelo hooholo.

            Ma ke noi ia ana na hooholia ka olelo hooholo me na hoololi a me na pakui.

            Na Kumalae he hoolaha kanawai no hoonaauao ana i na opio Hawaii ma na aina e.

            Hoopanee ka hale.

----------------------------------------------------

(E nana maka aoao 5.)