Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 13, 30 March 1901 — Page 2

Page PDF (587.78 KB)

This text was transcribed by:  Uilani Paalua Campana
This work is dedicated to:  William H. and Ruth L. Paalua

KE ALOHA AINA

POAONO, MARAKI 30, 1901

HONOLULU   MAR. 30, 1901

AOLE HE MANAO INO ILOKO O KE ALOHA AINA.

Iloko o keia mau la i hala ae nei na nui na mea i hoopuka ia e ka Nupepa Ke Aloha Aina no na poe Kuokoa Home Rula i lawe i ka waiwai loaa hewa i haawi ia mai e kekahi poe ma ke ano kipe i wahi e hooko ia ai ko lakou mau kuko palaualelo e na moho o na aoao kalaiaina la.

 

E hoomanao iho ka lahui aole ma makou wale iho keia mau ma mao e hakuepa ana, aka, he mao mea oiaio ia i loaa mai ia makou mai ko makou mau hoaloha mai e kiai like ana no ka pono o ka lahui.  A e like me ka makou i kamailio mua aku ai mamua o ka noho ana mai nei o ka Ahaolelo, e huaipau aku ana makou i na mea a pau e hana ia ana e na moho o na aoao kalaiaina like ole maloko o ka hale kaukanawai ina no ka pomaikai o ka lahui a pomaikai ole paha, a e hoike pu aku ana hoi ina he mau hana maikai a ino paha ka lakou, no ka pono o ka poe e noho pouli ana nana lakou i koho mai nei, i ku ae ai makou me ka hopo ole a hoike aku la i keia mau mea oiaio o ka la we ana o kekahi poe Kuokoa Homa Rula i na waiwai kipe.

 

No na poe Kuokoa Home Rula i paumaele ole ko lakou mau lima ko makou mau hoomaikai palena ole, aka, ke ai a ke inu nei no nae lakou i na mau waiwai loaa hewa nei me ka maopopo ole ia lakou he awahia aia iloko o laila.  Aloha no ia poe.

 

KA BILA LAPAAU A EWALIKO.

O ka bila lapaau a Lunamakaainana Ewaliko i lawe mai ai imua o ka Hale no ka lapaau ana i na ma’i lepera me ka laikini ole, he bila ano nui ia i kupono e hooholo ia e na hale kaukanawai elua, e hoonoa ana hoi i na kanaka a pau i manaoio e hiki no ia lakou ke hoola i ka ma’i lepera ma ka lapaau ana, oiai, ua ike ia no he ma’i ola ole keia, aka, aole no nae he hewa ke hoao ia.

 

O ka loihi o ka manawa a ke aupuni i ae ai e lapaau ia kekahi ma’i, maloko o ua bila kanawai la he hookahi makahiki, a ke ola ole ka ma’i lepera maloko o ia he mana ko ke aupuni e hoihoi aku ai e hoopaa i ka mea ma’i no Molokai, me ka hoopilikia ole ia o ka mea lapaau no ka lapaau me ka laikini ole.  Mamua nae o ka lapaau ana o kekahi kanaka i kekahi ma’i lepera e pono oia e waiho mua i kona inoa i ka Papa Ola.  O na bila kanawai ia e ola ai ka lahui.

 

KA ELELE WILIKOKI.

Ma na hoike i loaa mai mai Wasinetona mai, ua manaoia e hoea mai ana ka Elele Wilikoki i na kaiaulu aloha o kona aina hanau nei ma keia mahina aku, ina aole he mau kuia.  E noho aku ana no kona ohana i hope, a e hoohala ia ana hoi kekahi mau la ikiiki o ka Makalii e lakou ma Buffalo a ma na kulanakauhale aekai, oiai, ua kamaaina aku la o Mrs. Wilikoki i ka noho ana o kela aina malihini, nolaila, i manao ai ka Elele ua hiki no i ka ohana ke noho a hiki i kona huli hoi ana aku mamua o ka noho ana mai o ke Kau Ahaolelo Kanalima kumamahiku o Amerika Huipuia, ma ka mahina o Dekemaba o keia makahiki no.

 

HE HALAWAI KUE RAMA.

Ma ka po Poakahi nei maloko o ka hale keaka Ofiuma, ua malama ia iho la he halawai makaainana e na poe o ka ahahui hoole waiona ribine bolu imua o kekahi anaina kanaka nuku i akoakoa ae malaila.  O na haiolelo kue waiona oia po i hoolaha ia oia na Senatoa D Kanuha, Kalauokalani a me Kauka N. Rusela, i kokua ia e J. K. Kaulia ame Franklin Austin.  Aka, he elua wale no nae mau haeolelo i hoea ae ia po i ka Ofiuma oia o Senatoa Rusela a me Austin.

 

Mahope iho o ka hora 8 o ia po ua wehe ia ae la na hana e Franklin Austin, ka peresidena o ua ahahui la.  O ka haiolelo mua i hoolauna ia mai ia po oia o J. Kanui, mahope o ke kohoia ana i lunahoomalu hanohano.

 

Wahi a J. Kanui, e lawe ia mai ana e ka ahaolelo he bila rama, he kue ikaika loa au i ka waiona a he mea pono loa hoi e kinai loa ia mai keia mau paemoku aku, a ua hooholo makou me ka papa hooko o ka aoao Kuokoa Home Rula e kue loa i ka waiona.  Ina e hoomau ia aku ana ka hookuu akea ia ana o ka waiona e papalua iho ana ka poino o keia lahui i keia wa i ko ka wa i hala.  Ua minamina au i ka nui ole o na Hawaii i akoakoa mai i hiki ai ia’u ke kamailio ikaika maluna o ke kue waiona.

 

Ua ku pu mai o Frankin Austin a haawi mai la he mau haiolelo ikaika no ka bila waiona a Kauka Rusela, a he manaolana kona e hoea mai ana he la e nalo wale aku ai na hale inu rama mai keia mau paemoku aku.

 

Na Nakuina i hoike mai o ka manao o keia ahahui, aole i hookapu loa ia ka inu ana i ka rama ina ma ke kauoha a ke kauka no kou ma’i, aka, o ka inu ana no ka lealea, oia ka i hookapuia. 

 

E kukuluia ana he ahahui kokua aloha no na poe i pilikia a ilihune ma o ka inu waiona ana a hiki i ka wa e loaa ai kau hana e loaa ai kau mau kenikeni e hoihoi hou mai oe i ka waihona o ka ahahui i na dala au i lawe ai, no ka mea, malia oia hou aku no he mea i hoopilikia mahope ou ua loaa nae hoi ka mea e kokua aku ai, no na poe nae i hoohiki hoole waiona keia kuleana.

 

Ua hoike mai o Franklin Austin mamuli o ka pilikia o na Senatoa Kalauokalani a me Kanuha me kekahi hana ano nui aole laua manao no nae oia no ke kue ana i ka waiona.  Mahope iho ona ua ku mai la o Kauka Rusela a haawi mai la he mau olelo kue i ka waiona.

 

Ua hoonanea ia ke anaina e kekahi mau puu kani oia o Mrs. MacDonald, Mrs. Alapai, Miss J. Keliiaa, J. Hakuole ame J. Kumalae.  A mahope o ke kakau inoa ana o kekahi poe i lala no ua ahahui hoole waiona la, ua hookuu iho la na hana o ka po.

 

HE 18,000 LIMAHANA PORTO RICO NO HAWAII.

San Juan de Porto Rico, Mar. 5.  O ka heluna lahui Porto Rico ke emi iho nei ia ma o ka nui o na poe i puka aku iwaho  Ma kela mau mahina pokolo aku nei maluna aku o 1,000 kane, wahine a me na koiki i haalele iho no Hawaii, a ina aole e hoopau ana ka Hui Mahiko Hawaii i ka lakou kauoha, a ina aole pu hoi he mau kue e hoala ia ana maanei, he 18,000 e hoouna hou ia aku ana no ia mau paemoku.

 

NO KE A’O ANA I NA HAWAII I KE KANU ANA.

Ua loaa mai la na hoike mai Wasinetona mai no ka la 17 o Maraki, ua haawi ia aku la ke kauoha ia Jared Smith, ka mea mana e malama ana i ke keena o na anoano a me na mea alu o ke Keena Oihana Mahiai o ke Aupuni no ka holo ana mai i Honolulu nei iloko o na la pokole mahope o ka loaa ana aku iaia o ke kauoha no ke kukulu ana i ke kahua mahiai maanei.

 

 

O kana hana mua oia ke a’o ana i na Hawaii i ka hooulu ana i na mea kanu.  E a’o pu ana oia i ke ano o ka hana ia ana o na waiu bata a me na waiu bata paa, mai ka waiu mai o na bipi a me na hana hanai moa a me puaa ana.

 

O ke kahua i manao ia ai no ke kukulu ana i keia kula a’o mua o ka oihana mahiai, aole ia i maopopo loa i keia manawa.  Aka, ma he mea la nae, ma Tantalus (Puu Ohia) no ia.

 

ANEANE $4,000 KA LOAA O KA LUAU ME KA FEA.

O na loaa o ka luau e me ka fea i haawi la ai ma ka home hoohanau Kapiolani, ma ka Poaono Mar. 16, no ka pomaikai oia home ponoi no ia.  Na loaa a pau $4,288.60, na hoolilo $447, koena $3,841.60.  O kekahi keia o na luau a me ka fea holopono i haawi ia ma keia kulanakauhale.  No na poe a pau i komo ma keia hana nui ko makou mau hoomaikai palena ole.

 

KA MOKU LA WEKOA INDIANA.

Ua hoea mai la ka moku lawekoa koa Indiana mai Kapalakiko mai ma kona alahele no Manila.  E lawe ana oia he 900 koa me 34 ohua kapena.

 

Mamuli o ka ike ia ana o ka ma’i ulalii a me ka ma’i a-i peheu, nolaila, ua hookapu loa ia keia mau koa mai ka lele ana mai iuka noi o ka aina a holo holoholo ma na alanui, aka, ua ae ia no nae lakou e lele mai iluna o ka uwapo.

 

HOOPAAPAA IA KE KULANA MAKAAINANA O KAUKA RUSELA.

Ma ka noho ana o ka Hale o na Senatoa make kakahiaka Poalua nei, ua lawe ia mai la he olelo hooholo e Senatoa Kaaka, oia hoi, e huli pono ia ke kulana makaainana o Senatoa Rusela no Amerika, no ka mea, ua lohe ia aole oia i hoohiki kupa Amerika, a nolaila, aole oia i kupono e noho i hoa no keia kau ahaolelo, aka, ma keia ike ana o na Kuokoa Home Rula e poino ana ko lakou hoa ua lokahi ae lakou make kokua ana iaia, a pakele ae la ola mai kona kalehu ia ana mai loko aku o ka Hale o na Senatoa.  Laki no.

 

KUE O GEREMANIA I NA HANA A RUSIA.

Berlin, Mar. 15.  “Aole e ae ana o Geremania e hana ia kekahi ae like e Kina me kekahi mana kaokoa.”  O keia ka pane pili aupuni a Germania ma ke koi a Kina no ke kue ana aku ia Rusia ma Manchuria.  O keia mau huaolelo na puka mai ia mai ka lehelehe mai o Kauna von Buelow, ka Lunakanawai Kiekie o ka Emepaea Geremani i keia la.  O ka manao oia mau olelo e hoopau aku o Rusia i ke kuikahi Manchuria ana e makemake nei ia Kina e hooko aku, a i ole pela e koi ia aku no oia e kaua me Geremania, Beritania a me Iapana.

 

Ohuohu mau no Ke Aloha Aina me na ono like ole.