Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 16, 20 April 1901 — Page 4

KE ALOHA AINA

 

@                    KE ALO@A AINA,  PO@ONO,  APERILA 20,  19@1.

 

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu

 pepa na ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE

Lunahoo@onopono.

HOGAN E. KALUNA

Luna Hoopuka

ALEX NAWAHI.

Luna Hoohana.

EMMA A. NAWAHI

P@ku o KE ALOHA AINA

 

PUKA PULE.

E h@puka ia a@a ma na kakahiaka

Poaono a pau.

 

@ ka Makahiki   ..  ……..  . $2.00

@o ke @ono Mahina .. ………1 00

No k@ Kope Hookahi …… ….  .50

 

KEENA HANA.

 

Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370 Kekoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi.

 

@ONOLULU…… APR. 20, 1901.

 

Ua olelo ia o na io pili i ka iwi oia na 10 ono loa, pela pahu i like ai ka ono loa ia o ka Bila Kaahapaumi e kahi poe o ka a@ao Home Rula; lilo ilaila e noke mau ai i ke nali haalele na bila ano @ui e pomaikai ai ka lahui, a e ola ai ka poe ilihune ka poe nana lakou i hoohanohano ae la, aohe nana ia iho owai hoi oukou; aole loa no he hooikaika iki ia o ka Bila Koi Poho Pauahi a ka poe pilikia e kakali hoomanawa@ui aku nei me ke kau ana o na ma@aolana iluna o keia poe. Heaha la hoi auanei, aohe o nei kau ma lolo ua hala ae la, ei hou aku ua kau malolo.

 

HE HOOPALALEHA MAO

POPO.

 

He mea kahaha loa no ko makou naau ka ike ana aku i kekahi mau hoa Senatoa a me Lunamakaainana iloko o keia mau la e hookokoke aku nei e pau keia kau Ahaolelo, aole lakou i manao e hoeueu aku i na hana imua, aka, aia wale no ko lakou nana ma ka po ae ana o ka la, a nana aku o ka oili mai o kekahi la aku.

He mea oiaio, ma ka hoomaopopo wale aku, aole he manao nui o kekahi poe Home Rula e hanaia na hana e loaa ai ka pomaikai @ na Hawaii, e like me ka lakou i kukaliki ai i Nuuanu, ina makou e puka e loaa ana ia oukou keia a me kela, aka o na mea nui e ike ia aku nei i keia mau la, o ka haoapihi, @ua ka uwahi o ke kika holo ua kaa pio me na kaa hapaumi.

A mamuli oia manao hoopalaleha ua hoopanee wale ka Hale o na Lunamakaainana ma ka Poaono nei me ka lawelawe ole ia o kekahi hana. Ma ka manawa maa mau e noho ai ua Hale la ma ka Poaono nei, ua kahea ia na inoa o na hoa @ akoakoa mai, a i ka ike ana o ka Lunahoomalu aole i loaa ka hapa@ui o na hoa e noho ai ka Hale, ua ku mai la oia a hoike mai la ua hoopanee ka Hale a noho hou i ka Poakahi. Aole nae o keia hoopanee wale ana o ka Hale me ka hana ole he mea ia e helu ole ia ai ia la. O ka piha ana ia o na la hana o ka Ahaolelo i ke 44, a o na mea i ha@ia mai ka wehe ana o ka Aha@elo a hiki ia la, o na Bila kauawai ehiku mua no e waiho la imua o ke Kiaaina, a he 93 bila kanawai e noonoo ia ana.

Aole no i noho pu ka Hale o na Senate ma ia la, a o ke kum@ @a no ke kaawale ana aku he e@ua o ko lakou mau hoa no Maui.

 

HE MANA KA MAKAKILA

MAMUA O KA PAHIKAUA.

 

Mai hoao e hehi, a e hoole i ka maua oia mea he nupepa, oiai, he olelo kaulana ia e i ana pensi: “He mana ka makakila mamua o ka pahikaua.” Ma na aupuni nui iwaena o na poe kalaiaina naauao a pau, he mea manao nui ia ka olelo a @a nupepa, ua ike ia, o ka lakou e kamailio akea ai a e hoike ai, he mana aia iloko olaila, e hoohuli ana i ka manao o kekahi hapa o ka la@ui.

E hoole ia iho aua anei ka pololei a ka a nnupepa mea i olelo ai ? Aohe e nana ia mai ana ka Wilikoki mau kumuuana e ka poe o ka Ahaolelo o Amerika, oiai, he elua wale no aoao kalaiaina i ike nui ia ma Amerika he Repubalika me ke Demokarata.

He hoopunipuni iho la ia la ? Aole. Alaila, owai kai hoopunipuni ?

Ke olelo nei makou, aole i hoopunipuni ka olelo a ka nupepa, aka, o Wilikoki kai hoopunipuni ia kakou e ka lahui. A eia kona hoopunipuni. Hele mua aku nei oia i Amerika a hoi mai a’o mai la i ka lahui, ua kauoha ia mai nei au e na p@e naauao o kekahi mau hoa o ka Aha Senate o Amerika e hoi mai au a kukulu ae i Aoao Kalaiaina K@koa Home Rula, alaila, oia ka aoao maikai oi aku o ka pono no ka poe Hawaii e lokahi ai. Nolaila, huliamahi ka lauui iloko oia kuuihewa nui, @ koho lokahi iho la ia Wilikoki i Elele, hele hou aku nei no, o ka Amerika no o ka pue mai e pau poo, e pau hiu loa aku no kakou i ka alapohoi@  O kai nei no hoi ka hoi mai @ wahawai.

Ke puni kakou, no moa heluua o ka lahui Hawaii, he Repubalika maopopo oe, a aole e lauakila bon na Hawaii, no na Repulika wale aku no ia kuleana. Heaha ko Wilikoki mea ao ole iho i ko anei poe A@aolelo e hokake mai nei, nana aku la keia i o. Ke hoole nei @o KE ALOHA AINA, aole no keia he oiaio.

He mana ka makakila mamua o ka pahikaua.

 

AE NUI MAI HOI LA,

                 AHEA LA HOI HANA MAI

 

O kekahi o na kumuhana ano nui a koikoi loa maloko o na kahua hana a ka aoao Home Rula i kukala akea ae ai ma ka manawa koho balota, oia no ka imi ana i na mea a pau e hoopauia ae ai ka poino o na poe i loaa ia lakou na poho ma ka pauahi uui o ka la 20 o Ian. 1900.   A o keia kumuhana no hoi kekahi o na mea nana i kono ikaika aku i ka puuwai o na mea a pau e kokua me ka ikaika pauaho ole no ua aoao kalaiaina nei, me ka manao io maoli no hoi, ina e lanakila ana ua aoao nei, alaila, e hooko ia ana keia kumuhana me ka hookaulua ole ia, a o ka hopena oia mau hooikaika pauaho ole ana a ka lahui, ua lanakila ae la ua aoao Home Rula nei.

A i ka noho ana iho nei o ka ahaolelo ua kau aku la na maka o ka lahui me ka anoi nui e iawe koke ia mai a@a la e ka aoao Home Rula kekahi kanawai e hooponopono ia ai kahi e loaa mai ai ai ke dala i ka poe poino, a i ole hoi i kanawai paha e hoonoho ai i komisina nana e noi a e nana pono hoi i na hoi ana a ka poe i poino a poho ma ua pauahi nei. Aka, a hiki mai nae i keia manawa a o ke 49 keia o na la i noho ai ua ahaolelo nei, aole loa makou i ike iki ua hana ia kekahi mau keehina naauao e ua aoao Home Rula nei i mea e hooko ia ai ka mea a lakou i ae ai imua o ka lehulehu a me ka lahui holookoa. He mea kupanaha maoli keia ke nana aku i ua aoao Home Rula nei.

A oia ka makou e pahaohao nei aole no paha o makou wale, aka, o ka lahui pu no kekahi, aole makou i ike i kekahi kumu i hiki ole ai ia lakou ke lawelawe koke i keia hana no ka pono o ka lahui. Ua kuhi makou o ka ae he ae la ia, a oia ka makou i olelo ae nei. Ua ua ae nui mai hoi la, ahea la ka hoi hana iho ?

Kupanah@ na hana a ua aoao Home Rula nei, ka aoao hoi a kakou i paulele nui ai me ke ohohia. Aole nae hoi o keia kau ua haulehia kakou iloko o na manaolana poho i keia wa, e nana aku ka lahui no keia mua aku, a e wae a e koho i ka poe i hiki ke lawelawe i ko kakou mau pono me ka hoopono a me ka naauao.

He la kulaia ka la 1 o Mei ae nei no na kula aupuni, pela ka hoolaha a ka Papa Hoonaauao.

He 14 @au limahana Helene i hoea mai nei maluua o ka Mariposa no ka hana ana ma na mahiko.

 

AOLE I APONO KA LEHULEHU

 

He nui a leh@lehu na poe Kuokoa Home Rula i hoike mai i ko lakou mau manao kue loa i keia mau hana alunu mana a ka Elele Wilikoki, ka Papa Hooko o ka Home Rula a me ka Aha Elele, ko lakou lawe ana ae i ke kuleana hoorepubalika wale ana aku ia lakou a me ka lahui holookoa me ka maopopo ole o na pomaikai e loaa mai ana ma ia hoorepubalika ana. Ua hoo@a ia aku ka elele e hana no ka pono o ka lahui, aka, aole nae he mea i hana ia e ka elele a ka lahui a hoole ia mai e na Repubalika ma Amerika i kuleana ai la hoi kona hoi ana mai a haawi pio aku malalo o ka aoao a ka lahui i kue loa ai. Ma ko makou manao iho ua hana maoli ia no keia malalo o na manao kolohe me ka manao e huuakele i ka lehulehu, ma ia kumu ua hoole ia na poe kakau nupepa kahi o na tausani Hawaii e noho ana ma na wahi like ole e ike iho ai i na mea i hana ia e keia aha elele i kahea pupuahuluia ai. Ina aole i kakoo ka hapanui o ka aoao Home Rula i keia manao, ke hoole loa nei no makou aohe no i repubalika na poe aloha aina oiaio.

O keia moolelo aha elele hope a makou e hoopuka aku nei n@ na poe no ia komo aku ma ia halawai ana.

 

I UKU HOOMAU NO KA MOIWAHINE.

 

He mea pono i ka Ahaolelo Hawaii a ae ia aku e hana i uku @oomau no ka Moiwahine i pau, Liliuokalani, ka mea hoi a Sen a toa Hoar i hoao ai e kokua mai ka waihona aku o ka Ahaolelo aole i loihi mamua aku nei. Ua hana oia e like me na hana a ka Moiwahine, he mea oiaio, ua kaili ia aku kona kalaunu mai iaia aku, aka, o ka haawi ana aku iaia i kekahi kokua mahuahua no kona mau la hope he hana kupono loa ia ma ka aoao o ke aupuni Teritori Hawaii. Ina na na poe kanu ko e uku ia haawina aole no ia he hana e hewa ai- Mai ka Nupepa Sprinfield Republican mai.

 

He aloha no keia mau olelo @ keia nupepa, a oia no ka na mea a pau e nana aku nei i na hana lolelole a keia kau Ahaolelo e noho rei i ka uku haawina o ka Moiwahine.

Ma ka noho ana o ka Aha Kaapuni ma ka Poaha nei, i lawe ae ai o Lunakanawai Gear i ko@ kulana lunakauawai maloko oia aha no ka lawelawe aua i na hihia o keia kau. O kana aha hookolokolo mua loa keia i noho ai mahope o ka loaa aua @ai nei @ @ona hookohu lunakanawai.