Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 17, 27 April 1901 — Page 2

Page PDF (607.50 KB)

This text was transcribed by:  Johanna Stone
This work is dedicated to:  Kalehuamakanoe

KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA 27, 1901.

HONOLULU...APR. 27, 1901.

HE OIAIO ANEI?

Eia ke hauwawa hele nei ma na pipa alanui o ke kulanakauhale nei, i keia mau la, ua hoole loa mai la o Kiaaina Dole i ke apono ana mai i na inoa a ka Papa Hooko o ka aoao Kuokoa Home Rula Repubalika i wae nui iho nei no ka lawe ana ae i na kulana hookele aupuni. Wahi a ko makou lohe mai, ua olelo aku o Dole i kekahi alakai o ua aoao Kuokoa Home Rula Repubalika nei no keia manao hoonohonoho luna aupuni a ua aoao kalaiaina la, ina no na hewa kahi o ko'u kanaka ua hiki no ia'u ke hoopiha hou aku me kekahi mea hou, a o ka lawe ana mai i kekahi kanaka o ko oukou aoao he hana hiki ole ia na'u e ae aku. O ka luna aupuni e makemake ia nei e hoopau mai ke kulana ana e paa nei oia o J. A. McCandless o na Hana Hou. A mamua ae o kona hoopau ia ana, eia ke lawehele ia nei he palapala hoopii iwaena o na Hawaii no ke noi ana aku ia Dole e hoonoho ae ia Jas. H. Boyd, (Kimo Boe) ma ia kulana. Ina he oiaio keia mau hoike i loaa mai ia makou, alaila, ua haule pahu hou iho la na hana hoonohonoho luna aupuni a ua aoao nei. O ka hopena no ia o ka lawelawe ana i na hana alunu mana me ka ole ke kukakuka mamua.

IHEA KAHI I PAU AI.

He mea kahaha no makou a no ka lehulehu ka ike ana iho, aohe puu dala nui i hooholo ia no na hoolilo o kekahi Ahaolelo o na kau i hala aku nei elike me ko keia kau, oia hoi, kela $45,000. O ka mea kupaianaha i ike ia he kanalima wale no ia hana o keia Ahaolelo i noho ai, aia hoi, ua emi hikiwawe iho la ka huina $45,000 a he $4,000 wale no i koe iloko o ka waihona e hiki ole ai ke lawa no keia mau la hana hou aku i koe, aka, ma ka hana hou wale ana no i bila haawina o $20,000. Ma ko makou lohe mai aole i hoolilo ia aku keia mau dala malalo o ke ano pololei, aka, ua lu wale ia aku maluna o ke pai ia ana o na bila, ma ka unuhi ia ana o na olelo a me ka hooponopono ia ana o na olelo o keia mau bila. Ua lohe mai makou ua hoea aku ka uku o kekahi bila i hana ia ai maluna o ka $1,000. Malalo o ke kumu ua haawi ia aku keia bila kanawai hookahi no ma ka lima o ekolu poe like ole, a ma ka lakou mau kikoo ana i ka luhi o ko lakou hana ana i keia bila hookahi ua hoea aku la kona lilo i ke tausani dala a oi. A no ia mau kumu ua komo mai ka haohao iloko o makou nei, a ninau ae la, aia ihea kahi i pau ai o keia mau dala? Pela anei i uhaai ia ai ka waihona o ka Aha olelo?

NOI E HOOLOIHI IA NA LA.

Ma ka noho ana o ke Senate i keia kakahiaka Poakolu, ua laweia mai la e Senatoa Baraunu o Hilo, he olelo hooholo e noi ana i ke Kiaaina e hooloihi aku i keia kau Ahaolelo e noho nei, a penei ua olelo hooholo la. Oiai, he nui hewahewa na bana ano nui i koe o ke Teritori i noonoo ole ia, a ua hiki ole ke pau iloko o na la i koe o keia kau la. Oiai, he mea pono ka noonoo ana ia mau hana i koe o keia kau Ahaolelo, e hooloihiia, i Komite o ekolu lala o ke Senate ke koho ia no ka hui ana aku me ke Kiaaina o ke Teritori a noi aku iaia e hooloihi ia aku keia kau o ka Ahaolelo ma ke kauoha. JOHN T. BROWN.

Ma ko Balauwina manao e waiho malie ia no iloko o ka lima o ke kiaaina. Kokua o Rusela a me Kanuha a me kekahi poe e ae i ka olelo hooholo. Ua kue na Repubalika i ka hooloihi ana i keia kau no kanakolu hou aku la, no ka mea mamuli no o ko lakou hoopalaleha ma ka hana a me ka hoopau manawa wale ana ma ka hoopaapaa i nui ole ai ka lakou mau hana i holopono, a o na mea i holo oia na bila a na Repubalika a kekahi mau Home Rula Repubalika i kakoo ai. Ma ke koho ana ua apono ia keia olelo hooholo. O na Komite i kohoia oia o Kalauokalani, Rusela a me Kanuha, ua hoole na Repubalika i ke komo ana iloko oia komite.

HOOPANEE IA KE KOHO SENATE.

E like me ka olelo a na hale kaukanawai elua i hooholo ai he mau pule ae nei i hala e hoolilo ia ka la hana 50 i la e noonoo ia ai na Senatoa ehiku e komo aku ai i keia kau ahaolelo hou aku, ua hui hou ae la na Senatoa a me na Lunamakaainana i ka Hale o na Lunamakaainana, ma ka auina la Poakahi nei no ka lawe hou ana mai ia kumuhana e noonoo. I ka hoomaka ana e hoonee ia na hana ua ku mai la o Senatoa Kanuha a noi e hoopanee ia keia hana a hiki i ka la hana 58. Ua kokua mai o Senatoa Kalauokalani i keia noi, no ka mea, ua haule kekahi o na hoa o na Senatoa oia o J. T. Brown aole i hoea mai. Ua ku mai o Senatoa White i manao hoopanee a pela me Senatoa Achi. Ua kakoo pu aku o Prendergast, aka, ma ka ninau ia ana  i na hoa o na hale elua, ua lilo ka hapanui na ka aoao e hoopanee ia ka noonoo ana i keia kumuahana a hiki i ka la hana 58. A hiki i ka la hana 51, Poakahi Apr. 22, o ka nui o na bila i lawe ia e noonoo he 116, a he 24 wale no i lawe ia aku no ke kakau inoa ia mai e ke Kiaaina.

HAKUIA NO NA POE PAKAHA AINA.

O keia mele malalo iho nei ua lawe ia mai ia e makou mai ka nupepa "Commoner" mai a William J. Bryan, ka Peressidena a ka aoao Demokarita i haule iho nei ma kela kau koho Peresidena aku nei o Amerika Huipuia. Ina oe e ike ana he kapakai nani

I kaili lima nui ole ia mamua,

E waiho ana ma ke alahele o na hana kalepa,

Ma na kanaka e noho hemahema ana

I makaukau ole no ka hakaka,

O, e komo aku oe a lawe ae no kona nani,

E hoomaopopo ia aole no ke aloha i ke dala.

E hoe aku oe ia oe iho no uka o ka aina,

Me ka Baibala iloko o kou lima,

E pule aku oe me ka powa pu aku iaia no kona nani,

Ina oia e uwa mai, e kipa aku iaia no kona nani,

Ae, he oi loa aku ma kela wahi mamao,

E olelo ae hoi kakou, ilalo o Kina,

Kahi a na Karistiano e pakaha la i no poe pekana no kona nani,

E puhi ahi aku oe, a e kipa aku no hoi,

E hoopiha i kau eke me ka waiwai pakaha,

Aka, e hoomaopopo iho oe e hana wale ana no oe no kona nani,

I kou wa e pakaha ai i na Pake Bueda no ko lakou mau waiwai. E lawe ana i na pohaku makamae mai ko lakou mau onohi maka laau.

A i kou wa e hoonohonoho ai i na kumukuai,

E haawi ae i wahi leo pule,

No kou hoike ana aku e hana ana oe no ko lakou pono.

A e hoomoakaka aku i ke ano o kou hahao ana iloko o kou pakeke.

KA MOKU LAWEKOA LOGAN.

Ua hoea mai la ka moku lawekoa Logan i ke kakahiaka Poalua nei ma ke alahele no Manila mai Kapalakiko mai. E lawe ana oia he 1570 koa maluna ona no na paemoku o Pilipine, maloko oia huina he 588 kanaka no ka regimana 11, 271 no ka puali kaua lio 9,271 no ka puali kaua lio 10. Aia keia moku malalo o ke kauoha awiwi no ka holo ana kau no Manila, no ka hoihoi ana mai i na regimana koa kuikawa i pau ko lakou manawa ma Manila. Ua puhi kukaepele ia koma mau eke leta no ma mai samola poki o Kapalakiko. Eia nae ka mea apiki ua ae ia no na koa o ua moku nei e hele akea ma na alanui o ke kulanakauhale nei.

NA KOI POHO A KINA E UKU AI.

Wasinetona, Apr. 9. Ua hookau ia aku la kekahi haawe koikoi maluna o ka hookua o Kina a na mana nui ma ke ano koi poho koikoi i aneane e loaa aku ka huina o $5000,000,000. Ua hiki ole ke loaa ka huina pololei o na koi a kela a me keia mana nui, no ka mea, o na hoike i loaa mai ia Kuhina Hau mai a Komisina Rockhill ua paa ia aku la mai ka hoolaha ia ana i ke akea. Ua hoomaopopo ia he umi kumamakahi mana nui i waiho aku la i ka lakou mau koi oia o Geremania, Rusia, Farani, Iapana, Amerika Huipuia, Iatalia, Auseturia, Sepania, Holani, Belegiuma a me Potugala. O Sepania, Holani Belegiuma a me Potugala aole lakou i hoolele i ko lakou mau koa ma Kina, a he uuku loa ko lakou poino, aka, o ka lakou mau koi nae, me ka Iatalia a me ka Auseturia i pakui aku i hoolele mai he 1450 koa a me 55 pukuniahi ua hiki aku no ia maluna o ka $1000,000,00. O ke koi poho koikoi loa na hapa ia ia e Geremania me kekahi huina mahuahua o $80,000,000. Mamuli o ka hooko ole ia ana o ke kuikahi a Rusia me Manchuria ua waiho aku la oia i kana koi poho no ka hoopoino ia ana o kona mau waiwai alahao. Ua waiho aku o Farani he koi kiekie, mamuli o ka pepehi waleia ana o kona mau misionari, me ka hoopoino ia o ko lakou mau hale. Ua ike ia na hoea aku ko Iapana mau hoolilo kaua i ke $25,000,000, ua pepehi ia kona kanikela, a o na waiwai o kona mau kupa ma Tientsin a me na wahi e ae ua hoopoino ia, a o ke kumu o ka nui loa o kona mau hoolilo mamuli no ia o ka nui o kona mau koa he 22,573 koa i hookomo aku ai iloko o Kina. O ka Amerika Huipuia koi he $25,000,000. Mamuli o ka hoomaopopo ana o Kuhina Hay he hana paakiki loa keia na Kina e uku ai i keia mau poho, mahope o ka halawai ana o ka aha kuhina i keia la ua haawi ia aku la na alo ana ia Rockhill, e kauoha aku ana iaia e hoao oia e hoemi i keia koi poho a hiki i ka $200,000,000 a i ole $100,000,000 ina e hiki ana. Ua hiki loa ke hooko ia ma ka hoemi ana i na koi, a o ka Amerika koi hoi i ka $12,500,000.

Ua hoea mai ka mokuahi Kinau he mau hora mamua o kona manawa maa mau. O ke kumu o keia pupuahulu mamuli no ia o ka manao o kona kapena ua hoea mau mai ka mokuahi Zealandia me na limahana Porto Rico. Aka, aole nae oia i hoea mai a hiki i ka po Poaono iho nei.