Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 17, 27 April 1901 — Page 8

Page PDF (610.73 KB)

This text was transcribed by:  D Kealii Mackenzie
This work is dedicated to:  to my siblings: Joseph Palani and Kathryn Elizabeth Ku‘uleimaile

KE ALOHA AINA

 

He Kaao Kaili Puuwai

No Ka

Ui Minewa A

A Me Na

Kaikunane Eiwa

I Hooliloia i mau Manu Nene Ahia a i ole na keiki i Hoehaehaia

Kakau@@ KE ALOHA AINA

 

A elike me ka kauoha a ka opio, oe ka na kana@a i hooko aku ai a paa hoo @@@ la na @ima o @@ aliiwahine i ke kupee ia, o na mea make i koe maloko o kona poli ua pau aku ia i ke kaili ia.

            Ena keiki lapuwale, wahi a ko lakou makuahine alii puuwai lokoino i pane aku ai, aole o oukou kuleana i ko'u makemake ana e make, no ka mea, in a he mau hoopai koiko@ kokah@ e hookau ia mai ana meluna o'u, aole he mea e ae nana e auamo, aka, na'u hookahi wale no. Nolaila, e hookuu ae ia'u e hooko aku i ko'u makemake.

            Aole mae he maliu mai o na lii opio i keia leo makona o ko lakou makuahine alii, a me ka hoohakalia ole iho ua huli ae la kekahi o lakou a haawi aku la i ke kauoha i na koa penei;

            Ano, e ko makou mau kanaka e hoihoi i ka kakou pio no ka hale o lalo a hahao aku @aia iloko o ka hale paahao no ka haawi ana aku i wa nona e mihi ai, mamua o ka la@au ana m@ o na lima puanu anu o ka make a kaili aku i kona hanu makamae.

            Ae, ae, i hooho mai ai na koa, a iloko a na sekona poko;e wale no, ua kaawale ae la ke kane a me ka wahine malalo o ka mana o na opio.

            I ka hala ana aku o na koa me ka lakou pio, a i ka wa hoi a ka ,aluhia i hoalii hou mai ai ma ne paia kapu o ua aleo ne. Ua poha mai la ka leo o ka moi i ka ninau ana mai.

            Heaha ka manao o keia hana a oukou i ko'u ola a me ka'u mea i aloha ai. a e noho hauoli hoi i na la hope o ko kakou ola ana?

            E ko makou makua ua ola no oe, aka, no kela wahine puuwai lokoino, aole he maha e loaa aku ana iaia mai a makou aku, aka, ma ka hora 12 ponoi o ka la apopo a m ke ai oia maluna o ka paepae okipoo. O keia ka olelo hooholo a makou i apono lokahi ai.

            Ua like key mau olelo me kekahi ahi i loa ia aku iloko o kona puuwai a ik@@ aku la ka pii ana ae o ka ena o kona anaina me ka pane mai ua lawa @ho la ko'u ola ana, a ke hoohiki paa nei mamua o ka hoea ana mai o ka manamana kuhikuhi hora i ka hora 12 ponoi o ka la apopo aole au he kanaka ole ma keia @@@@ @ua, aka, he kanaka make au.

            He @@a@@ keia ma@ olelo a'u e hoike aku nei ia oukou. Nolaila, e hookamaaina ia oukou iho i keia wa i ko oukou home kakela nei, ua hamama kona mau ip@ka ia oukou. E hana hoi e like me ko oukou ma kemake, no ka mea, no oukou no ia maluna o keia @leo a hoea loa aku i ke k@ahua o lalo o ka halealii ne@ aole loa he haku hou ae ma@ona ae oukou nana e @oe mai i ko oukou hehihehiku ana i ne@a mau papahe ke kapu.

            Ano, eia kakou ke hookokoke loa aku nei i na hora o ke ao e hoi aku e hooluolu i ko oukou mau lihilihi, no ka mea, ke ike nei au ua make make lakou e hoomaha. Amaanei i huli ae ua moi n@i i kana mau kauwa a haawi aku la i ke kauoha e alakai a ku lakou i na koa opio no na keena moe nan@ o ua halealii nei.

            He oiaio, e ko makou makuaka ne, ua makemake ko makou mau lihilihi e hoouolu a o ko makou mau pauku kino i hele a mauluulu a hoomaha, aka, e hiki ana anei ia oe e papa ke hoike mai, aole he ku pueu nana e hoohalua i ko makou mau ola i ko makou wa e pauhia aku ai i ka hiamoe a poina ae na noonoo he hale keia no ka enemi a makou a hiolani nei, wahi a kekahi a na opio i ninau aku a@ i ko lakou haku makuakane.

            O, e a'u mau keiki mai hopohope a mai nookomo hoi i kela mau ma nao hehena e hoopono aku ana au i ko oukou mau ola, no, no. Ke ike mai la na lani i keia mau olelo he oiaio loa. A maanei i pae aku ai kona leo kakau aloha i kana mau ka uwa i ka i ana aku.

            E a'u mau kauwa hoolele e ike aku i kela mau koa opio, a o lakou la ko oukou mau haku o keia no ho ana aku, a no'u hoi @ hiki mai ana ko'u manawa e haalele iho ai ia oukou ma kekahi mau hora no o keia la.

 

 

KA IWEA MOANA BERITANIA.

            Victoria, B. C. Apr. 16. O na luna aupuni maloko o ko lakou lima na wae an@ i kahi e moe ai o ka uwea moana Pakipika ma na kapaki o ka mokupuni Vanekona, ua liaa mai la na hoike ana mai L@a mai, e hoomaka ia naa ka ha@@ i na iwea moana ma keia mahina aku, a o ka huakai mua no ka hoomoe ana i keia uwea moana e haalele an ia i ke Thames i ka mahina o Ianuari 1901, e lawe ana i ka hoomoe ana i ka mokupuni Norfolk, a mai ka mokopuni Norfolk no ka mokopuni Fiji.

            O ka huakai elua e haalele iho ana ia ma ka mahina o Auga@@ 1902, a hoomaka aku i ka hoomoe ana i aka uwea moana mai ka mokupuni Vanekona aku a ka mokupuni Fanning a malaila aku no Fiji. O ka loihi o keia uwea telegarapa he 5, 834 5 mile, a e lawe ia ana e ka moku e kapili ia ana e ka moku e kapili ia nei no hana ia , a ua hiki hoi @aia ke lawe he 10,000 @o@a uwea.

 

 

KA HALE HANA PAPALE HOU

Y. Wakamoto

Alanoi Moi, Kokoke i ke kihi o na alanui Moi a me Beritania.

Helu ma ka Puka 422

Ua hiki iaia ke humuhumu i na papale like ole a e hoolilo ia ak@ ana h@@ lakou ma ke kumukai h@@ha@ lo@.

 

 

PAU I KE AHI KA HALEALII O PEKINA

            Pekina, Apr. 17. O ka halealii o ka Emepera Wahine, e noho ia ana e Kauna Von Waldersee a me kona ukali, ua pau ia i ke ahi i keia la. O Mekia Kenerala Schwatzenkop, ka ukali o Kauna Von Waldersee, ua nalowale. Ua poino na mea a pau, a o na pepa pili kaua wale no kai pakele mai.

            Berlin, Apr. 17. He lono kuikawa kai loaa mai, mai Pekina mai, e olelo ana, ua pakele @ahunehune o Kauna Von Waldersee mai ka hale alii pauahi o ka Emepera Wahine, ma ka lele ana ma ka puka aniani. O Mekia Kenerala Schwatzenkop, ka ukali kiekie o Kauna Waldersee ua manao ia ua make oia i kona wa i hoi hou ai iloko o ka halealii e a ia ana e ke ai mahope hoi o kona pakele ana mailaila mai. Ua koho wale ia he ahi keia i puhi kolohe ia e kekahi mea opu ino.

 

 

KE KEIKI NO KE KULA KOA O WEST POINT

            Ma ka mokuahi Sierra i hala aku la no Amerika Huipuia i hoouna aku ai ka Elele Wilikoki i kana hoike ia Peresidena Makinile ua koho aku la oia ia E. Vivian Rikikini i keiki i ke kula koa o West Point. Oiai, ua haule o Joseph Kaipo Aea ma ka niele ia ana ma na ninau hoonaauao. He maikai kona oiwi aka, ua nawaliwali nae oia ma ka olelo Enelani.

            Ua puka pono mai o E. Vivian Rikikini mai ke kula mai o Kapunahou a he makaukau ma ka olelo Enelani. Aole he kanalua nuio kona makaukau ma ka pane ana i na ninau. He 19 ka nui o knoa mau makahiki a he kakauolelo elua oia no ke keena Oihana Wai. O Keoki Rikikini o Mani kona makuakane.

           

            He keaka ko ka Hale Mele Hou i keia no.

 

 

NUHOU KULOKO

            Ohuohu mau no Ke Aloha Aina me na ono like ole.

            E alawa ae i ka hoolaha a John Malaey e puka aku nei.

            Ke haohao nei makou i ka hoea ole ana ae oia alakai o ka lahui, J. K. Kaulia maluna o ke kahua halawai makaainana ma ka po Poakolu nei, a haawi mai i ka lahui i kana a'o ana i ka lakou hana pono e lawelawe ai.

            Ua lohe ia mai he nui na bila i koe i uku ole ia e ka Ahaolelo, a ua puehu hoi na dala o ka haawina o ka Ahaolelo i apono ia iho nei. I kahi e hiki ai ke loaa ke dala no ka uku ana i keia mau aie ma ka hana hou ana no ia i bila haawina.

            Ke hoike ia aku nei ka lohe i na poe mea i'a a pau he mau i'a ka lakou i makemake i lawe ma ke pakaukau a J. Kulia Mokumaia e hoea kino ae no ma ka Makeke, a mai puni noi i na poe hoopunipuni aku ana o ko lakou inoa ia, no ka mea, ua hana ia keia hana apuka mamua aku nei. Ke haawi aku nei oia i kona mahalo i na poe Iawaia a pau i haawi mai i ka lakou mau kokua ana iaia.

 

 

OLELO HOOLAHA

            Ka hoike ia aku nei ka lohe i na poe a paa e noho ana mai Hawaii a Kauai, he mau laau Kou, Milo, Kamani, a pela aku, ka lakou e makemake ana e hana i umeke, a ia na poe hoi he mau umeke kahiko a nahaha ka lakou, e lawe mai ma ko'u Keena Hana, ma Leleo, Honolulu, a ua hiki ia'u ke hoomaemae aku ia lakou me ka eleu. No ka auhau he Emi Loa, a mai hopohopo.

            Owau no me ka oiaio.

            JOHN MALAEY

            Leleo, Honolulu, Apr. 26, 1901.

 

 

HOOLAHA HOOKAPU AINA.

            Owau a Naholowaa (k), ke papa a ke hookapu loa aku nei a@, aole e hele wale kekahi kanaka maluna o kuu aina e waiho la ma Waimanalo, Koolaupoko, Oahu, i kapa ia o Kamahiili, me ke kuleana ole, a aole pu hoi e lawe i na waiwai maluna o ka aina. O ka mea e hoolohe ole ana a hana i kekahi mau hana e hoopu ia no ma ke kanawai no ke komohewa Kehookohu aku nei au ia Kaleikini (k) i hope no'u ma ke kanawai.

            Owau iho no me ka oiaio,

            NAHOLOWAA

            Honolulu, Apr. 23, 1901.

 

 

OLELO HOOLAHA

 

            Ke hoikeia aku nei ka lohe i na kanaka a pau he mau kepau a i ole keleawe ka lakou, ua makaukau @@ no ke kuai ana aku, e haawi no au he 3 keneta no ka paona kepau a i f keneta o ka paona no na keleawe @@@@ a he 6 keneta o ka paoono no na keleawe maikai. E loaa no au ma ka hale pepehi pipi ma Iwilei.

            AH NUL@

            Honolulu, Apr. 22, 1901.