Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 18, 4 May 1901 — Page 7

Page PDF (702.05 KB)

This text was transcribed by:  Danna Lyman
This work is dedicated to:  Kamehameha Class of 1962

KE ALOHA AINA

POANO, MEI 4, 1901

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

––: NO :––

 

Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaianaha!

 

MOKUNA VI.

 

IMI AU I KO ALOHA I PARISA AOLE LOAA—

HALA KA PUULENA AU I KE KAI.

 

A he kupaianaha maoli io no ke ano o kela kanaka opio, ina pela io ke kupaianaha o kona no a me kana mau hana, alaila, he keu ka mea hemolele a nani o ko ke Akua lokomaikai ka haawi ana mai maluna ona i ka haawi ana mai i keia mau haawina o ke kupaianaha o na kupaianaha.

Ae, e ka Makua, he kupaianaha maoli io no ke ano o kela kanaka opio, kupaianaha oia ma na talena o ka ike kaha ku, kupaianaha oia ma ka ike ana i ko ke kanaka hewa a he kupaianaha nae ma kana mau hana, hanau au a hiki i keia la, aole loa au i ike i kekahi kanaka kaha kii opio a hapauea paha i hiki ke kaha i ke kii a kulike loa na helehelena ina ma ka lehelehe wale no e hoike ia aku ai, keia poe kii e kau mai nei, ua kaha a pena ia mai lakou mailoko mai o na kii liilii i hooleleaka ia e ke kanaka paikii me kaua pahu aniani hoonui ike, a o kela kii hoi o kuu Ailika lokoino aole loa pela i hana ia iho nei.  Aka, e ka makua, pehea la keia keonimana opio i aa ai e haawi mai i kana mau kokua ana ia’u? wahi a Silevia.

O ke aloha o ke Akua, ka nani o kona lokomaikai maluna o ka poe i hookaumaha ia iloko o ko lakou mau hora o ka popilikia, oia ka mea nana i haawi mai i ka uhane e kokua iloko o kela kanaka oio.  Nolaila, e hoonani aku kaua i ke Akua no ia mea, a e hoomanao mau hoi e kuu Silevia, aia he kokua kokoke mau nou ma ka lani.  Hea aku oe a e hoolohe mai no oia, nonoi aku no hoi oe iaia, a e haawi mai no ia me ka minamina ole.  Ano, e kuu kamaiki ehaeha, e kala mai ia’u a hui hou aku kaua iloko o ke aloha o na lani.

Me keia mau olelo a ke kahunapule, ku ae la ia iluna a haawi i ke aloha lulu lima me Silevia, alaila, haalele mai la ia i ua ui puuwai ehaeha nei e noho mehameha hou elike me na hora i hala ae, a oiai, ua ui ala e noho ana oia wale no, ua ala hou mai la iloko ona na hoomanao ana no kana kane, ua hu mai ke aloha iloko o kona puuwai a haale i ka lihilihi, alaila, mai ke aloha ae ua loli hikiwawe ae la ia a lilo i inaina, a ahewa iho la ia me ka hoino ana no ua kane nei ana, a ma kahi o kela aloha i hoopiha ia iloko o kona puuwai, ua puanuanu iho la ia a koekoe, a o ka huaolelo a ua Silevia nei i hoomaha ae ai ma kona mau lehelehe, he aloha lapuwale ko kela aloha ana i ka wehi o na pua a he kumakaia hoi me ka hilahila, ma ka haalele ana iaia iloko o keia ao akea.

He ekolu la i hoohala ia e ua ui Silevia nei iloko o ka noho mehameha ana, ala hoi, ua loaa mai la iaia he leta mai ia Heneri Beleinehama mai, ka makaikiu kupaianaha, a e helehele ia ua leta ala penei:

Parisa, Mei 18 ____

Mrs. Silevia Lema:

 

       I ka hooko ana i ka’u olelo o ka hoohiki e ae mai ia’u e hoolauna aku i keia leta, ua hoea mai la au i Parisa nei me ka awiwi nui ma ke kakahiaka nui o ka la, inehinei, a i ka minute mua loa a ko’u mau kapuai i hehi ai i ka lepo o Farani nei ua hoomaka koke aku la no au e hookole ma ka meheu o kela Ailika haalele wahine, a i keia sekona hope loa a’u e kakau nei e ae mai ia’u e olelo, a e hoike aku ia oe, ua imi au i ua kane a aloha nei au iloko nei o Parisa aole i loaa.  O ka lono oiaio a me na hooia ana i loaa mai ia’u, ua haalele koke iho oia ia Parisa nei me ka awiwi nui, a kau hou aku la maluna o kekahi mokuahi no kekahi aina okoa, a’u e kuhihewa ole nei o Italia no ia.

Nolaila, e ka madame, ua hala kapuulena, ua au hou aku la i ke kai, aka, e hahai aku ana no au iaia, a hiki i kona paa pio ana ia’u.  O na hana a keia Ailika Lema i hana ai maluna ou, ua hana maoli no oia me ka manao e haalele io ia oe, aka, e ike ana nae ia i kona kuhihewa nui.  Anok, e hoomanawanui a lohe hou aku mai ia’u aku, eia au ke makaukau nei e haalele ia Parisa nei no Italia, a malaila e loaa hou aku ai ia oe ka’u leta.  Adieu.

 

Beleinehama.

 

O keia ae la na olelo o ka leta a ka makaikiu kupaianaha a Silevia i heluhelu iho la, a i ka wa i hoea aku ai kana heluhelu ana ma kahi e olelo ana.  Imi au i ko aloha i Parisa aole i loaa, hala ka puulena au i ke kai, hapai ae la ia i kona mau lima iluna a hanu kaumaha iho ia me keia mau olelo:  O my Ailika Lema lokoino, ua haalele aku la ka oia ia Parisa me ka awiwi, ua hopohopo a makau anei oe ia’u?  Ah trailo!  Fiend!  A uwe iho la ia me ka ehaeha a walania nui o kona puuwai.

Ae e ka makamaka heluhelu o kela na manao hana o ka makaikiu Beleinehama, ka hanu a hookole meheu hou mahope o Ailika Lema, ke kanaka hohe a haalele wahine o ke kumakaia:  Ua hoea aku oia i Parisa he mau hora loihi mahope iho o Ailika Lema, a oiai, oia e hanu a e hookolo ana ma ka meheu o ua kanaka aloha wahine ole nei, aia hoi, ua haalele iho la ua Ailika Lema ala ia Parisa a kau hou aku la maluna o ka mokuahi e haalele ana ia hora, a holo no Italia, a oiai, ua nele ae la ua makaikiu kupaianaha nei me kana mea e huli nei a me ka loaa ana mai hoi o na hooia ua kakau koke iho la ia i leta na Silevia, a haalele koke iho la no ia ia Parisa me ka awiwi nui, aka, i ka nana ana a ua makaikio ala, aia he mau hora mamao ke kowa mawaena ona a me Ailika Lema, a piha iho la ia i ka hoopaukiuki.

He elua la hele ku aku la ka moku no kekahi awa, a malaila i kau aku ai ua makaikiu ala ma ke kaa ahi a hoomau i kana huakai alualu ma ka meheu o kana lawehala.

Iaia i hoea aku ai i Italia iloko o ekolu la hele, ua haawi koke ae oia i kana noii ana me ke akahele ma ke kipa ana aku iloko o na hale hanohano a kiekie o Italia, na hale hoi i ike a i maa mau ia iloko oia mau la he wahi ia e hooluana, a e hoohala manawa ai no ua poe kiekie a hanohano ala, aka, heaha ka mea i loaa mai ia Heneri Beleinehama, he nele a me ka hoka, no ka mea, ua puehu e aku la ka hulu o ka manu aia ke hao ala na kapuai holo i Beritania.

Ma keia wahi i ku iho ai ua makaikiu kupaianaha nei iloko o ka hoaa nui o ka piha inaina a noonoo no kana mea e hana ai, oiai, o ke alahele a Ailika Lema i lawe ae la a haalele ia Italia me ka awiwi, ua hoopohihihi mai ia i na noonoo o ua makaikiu ala, o kana mau niele a hoohuahualau ana, aole loa ia i makili ae i ka ipuka e ikeia ai kahi a ua Ailika Lema nei i nalowale honua ai, wahi a ua Heneri Beleinehama nei, ua ale anei o Ailika Lema iloko o kona lua huna, a i ole, ua huna akiu anei kona mau poopoo huna i ua Ailika ala ma kona mau kuono.  Ina pela, wahi hou a ua makaikiu nei, e pono au e hooke i ka hanohano o ka’u hoohiki.

O ke alahele mua loaa a ua makai kiu ala i lawe ae ai a hooko i kana olelo mahope iho o kona hoohoka ia ana, oia no kona kipa ana aku no na keena kaha a pena kii kaulana o Roma, a me kela a me keia keena o na hale pena a kaha kii kaulana ana i ike ai a i kipa  aku ai aole loa he hoike e pili ana no kana mea e huli nei, a iloko o ka uiha ole a me ka hoomanawanui, aia hoi ma ka hale hope loa ana i kipa aku ai aia e kau mai ana me ka haaheo imua o na maka o ua makaikiu nei ke kii pena o Ailika Lema, ke kanaka Beritania kaulana o ka haalele wahine.

O oe kele, e ua kanaka kumakaia wahine nei, wahi a Beleinehama me ke pihoihoi, alaila, huli ae la ia a hoomaoe i ka mea pena kii i ka mea nona ua kii ala.  O ka pane i loaa mai, o ka Haku Opio Danekota Uloko no ia o ke Kakela Danekota.

Alaila, he haku a he kanaka Beritania kela ea? wahi hou a ka ninau.

Ae e ka makamaka he kanaka Beritania oia, i anei iho nei oia i keia mau la iho nei, a ua huli hoi aku nei me ka awiwi, a e hoouna aku ana au i keia kii i kekahi o keia mau la aku.

Na kela pane a hoike ma ka aoao o ka mea pena kii i hoolana hauoli mai i ka manao o ka makaikiu kupaianaha no ka hoopokole ia o kona luhi, a ina he Akua ma ka lani a me ka diabolo ma ka honua, alaila, ua kuhihewa nui loa ua makaikiu ala, no ka mea, ma kahi o ka manaolana ana i hauoli ai e hoopokole ia ana nona luhi, he luhi hou ae kekahi i loaa mai la iaia nana i hoauwana iaia he mau makahiki maluna o ka honua.

Nolaila, iloko o kona hauoli kuhihewa nui, haalele iho ia oia ia Italia, a huli hoi pololei no Beritania me ka manaolana e hui a e halawai aku ana oia me ka ui Silevia, aka, iloko o ka manaolana poho a me ke auhee a weluwelu liilii o ka hauoli, aia hoi, he kaumaha a he luuluu ka mea i loaa mai, no ka mea, o na puka o Lokowai Home ua paa, aohe kanaka ua meha.

Me ke kaumaha nui o ua Beleinehama nei, huli ae la ia maluna o kona mau kapuai a kamoe no kahi a kona hoaaloha kahunapule ka Makua Dagalasa hoi, a mai iaia mai i loaa mai ai ka lohe, ua hele a haalele iho o Silevia ia Lokowai Home a o kahi ana i hele aku ai aole loa ia i ike.  Mamuli o keia hoike i loaa mai la mai ia Makua Dagalasa mai ua hooi loa ia aku ke kaumaha o ka makaikiu, luliluli ae ia kona poo a me ka leo malie a akahele pane mai la ia.

Well, ua hookaumaha maoli mai o Silevia ia’u.  He lono hauoli ka’u i lawe mai nei imua ona eia ka ua hala aku nei.  E hoomaikai ia na lani.

Aole i pau.

HALE   AINA   HOU

––:O:––

AH KOWAI.

EWEHEIA ANA MA KA POAKOLU, MEI 1.  MA AALA,

MAUKA O KA HALE HOOLULU KAAAHI, ALANUI MOI.

 

E loaa no malaila na mea ai haole no ka 15 keneta.  Ai Poi a me Inu Kope.  E loaa pu ana hoi malaila na tini mea ai o kela a me kela ano.

Mai poina e na Hawaii i ke kipa ae malaila.

apr. 30—1 m.

OLELO  HOOLAHA.

 

Ke hoike ia aku nei ka lohe i na poe a pau e noho ana mai Hawaii a Kauai, he mau laau Kou, Milo, Kamani, a pela aku, ka lakou e makemake ana e haua i umeke, a i na poe hoi he mau umeke kahiko a nehaha ka lakou, e lawe mai ma ko’u Keena Hana, ma Leleo, Honolulu, a ua hiki ia’u ke hoomaemae aku ia lakou me ka eleu.  No ka auhau he Emi Loa, a mai hopohopo.

Owau no me ka oiaio.

JOHN MALAEY.

Leleo, Honolulu, Apr. 26, 1901.